Podstawy diety wegańskiej
Terminem weganizm określana jest odmiana wegetarianizmu, która polega na odrzuceniu wszelkich produktów pochodzących od zwierząt, czyli np. mleka i jaj, które to produkty w diecie wegetariańskiej są dopuszczalne. Weganie powstrzymują się także od kupowania wszelkich produktów odzwierzęcych, w tym miodu, wełny, futer, jedwabiu czy odzieży skórzanej. Nie używają też kosmetyków zawierających składniki pochodzenia zwierzęcego, czyli większości rodzajów mydeł czy szamponów. Unikają oni także produktów testowanych na zwierzętach, nie chcą bowiem w żaden sposób przyczyniać się do zadawania zwierzętom cierpień czy zabijania ich. Podstawą diety wegańskiej są różnorodne produkty roślinne - owoce, warzywa, rośliny strączkowe, zboża i orzechy.
Weganie uważają, iż przyjęty przez nich sposób życia przyczynia się zarówno do poprawy warunków życia człowieka, jaki i zwierząt; stanowi także ulgę dla przeciążonego środowiska naturalnego. Według wegan dla wyżywienia jednej osoby stosującej dietę wegańską wystarczą zaledwie 1/10 akra ziemi, podczas gdy dla wyżywienia osoby jedzącej mięso potrzeba 2-3 akrów. Różnice istnieją także w ilości zużywanej wody - do uprawy roślin potrzeba jej 3 razy mniej niż do hodowli zwierząt.
POWODY STOSOWANIA WEGANIZMU
Powody te mają najczęściej charakter etyczny. Weganin należy bowiem traktować bardziej jako styl życia niż jako dietę. Weganie wywodzą swoje filozoficzne korzenie z indyjskiej nauki Ahimsa - zasady nie krzywdzenia i nie zabijania istot żywych. Coraz bardziej powszechny staje się dziś pogląd, że wszystkie żywe istoty są tak samo wartościowe i z tego powodu należy im się szacunek i spokojne życie. Na ten temat pojawia się dziś wiele publikacji, co prowadzi do uświadomienia tego problemu społeczeństwu.
CIERPIENIA ZWIERZĄT
Każdego dnia zabijanych jest wiele zwierząt hodowlanych jedynie po to, by człowiek mógł zaspokoić potrzebę jedzenia mięsa i dostarczyć swojemu organizmowi zawartych w nich składników odżywczych. Wiele zwierząt umiera też na skutek zaniedbań ze strony człowieka, jego niewystarczającej ochrony w czasie hodowli i transportu czy umyślnie prowadzonych eksperymentów.
BEZ MACIERZYŃSTWA, BEZ STAROŚCI
Wciąż jeszcze niewiele osób ma świadomość w jakiej sytuacji znajdują się mleczne krowy i ich cielęta. Krowy przeznaczone na dawanie mleka muszą najpierw urodzić cielę. Nie może ono jednak przebywać z matką dłużej niż do 4 dnia po urodzeniu, głównie ze względu na brak miejsca w oborach dla krów mlecznych. Krowa po urodzeniu zaczyna wytwarzać znaczne ilości mleka, ale już nie dla swojego młodego, a dla ludzi. Ilości te są znacznie większe od występujących normalnie w przyrodzie.
Krowy w hodowlach nie dożywają też starości. Zarzynane są zwykle między 3 a 7 rokiem życia, gdy ich mięso najlepiej nadaje się do spożycia.
PROBLEMY HODOWLI ZWIERZĘCEJ
Wyżywienie hodowanych w Europie zwierząt wymaga importu znacznych ilości zboża, m.in. z obszarów tzw. Trzeciego Świata. Obecnie znaczna część produkcji roślinnej przeznaczana jest na wykarmienie zwierząt. Ponadto wytworzone w ten sposób mięso, biorąc pod uwagę wcześniejszą produkcję roślinną konieczną do jego wytworzenia, zawiera mniej białka niż odpowiednia uprawa roślinna przeznaczona dla ludzi prowadzona na tym samym obszarze. Ze względu na ten problem istnieją obszary na Ziemi, gdzie dieta bezmięsna jest nie tylko wyborem, ale i koniecznością.
DIETA WEGAŃSKA A CHOROBY
Dieta wegańska jest niskotłuszczowa (przede wszystkim nie zawiera niebezpiecznych dla zdrowia tłuszczy nasyconych oraz cholesterolu), zawarte w niej węglowodany charakteryzują się dużą złożonością,jest ona bogata w witaminy, szczególnie A i C.
U wegan obserwuje się niższe ryzyko zapadnięcia na choroby serca, raka piersi, cukrzycę, nowotwór okrężnicy. Rzadziej mają oni kłopoty z występowaniem kamieni żółciowych i nerkowych oraz z hemoroidami.
NAJWAŻNIEJSZE GRUPY ŻYWNOŚCI
1. KASZE, ZBOŻA - np. kukurydza, ryż, pszenica, jęczmień owies.
2. ROŚLINY STRĄCZKOWE - np. soja, fasola, groch, soczewica.
3. ZIARNA I ORZECHY - np. różne typy orzechów, pestki dyni, słonecznika, ziarna sezamowe.
4. WARZYWA - (surowe, gotowane, w postaci przetworów).
5. OWOCE - (świeże, suszone, przetwory z owoców).
BIAŁKA I ICH ROLA W ORGANIZMIE
Białko spożywane w pokarmie ma za zadanie dostarczać organizmowi aminokwasów, które posłużą następnie do budowy nowych tkanek (u młodych, rosnących organizmów) oraz wymiany (w organizmach dorosłych). Białka spełniają także funkcje związane z aktywnością enzymów, utrzymywaniem właściwego odczynu płynów ustrojowych i treści zawartej w przewodzie pokarmowym. Pełnią też rolę nośnika niektórych składników mineralnych i witamin.
NAJWAŻNIEJSZE ŹRÓDŁA BIAŁKA
Orzechy (np. pistacjowe, laskowe, włoskie); ziarna (np. mąka pełnoziarnista pszenna lub żytnia, ryż brązowy, słonecznik); rośliny strączkowe (np. fasola, soja, groch, soczewica, bób) i ich przetwory (np. mleko sojowe, mąka sojowa, tofu).
WĘGLOWODANY I ICH ROLA W ORGANIZMIE
Węglowodany są najważniejszym źródłem łatwo dostępnej energii, która jest niezbędna do przeprowadzania wszystkich procesów w organizmie, w tym do utrzymywania temperatury ciała na stałym poziomie. Węglowodany wchodzą również w skład niektórych ważnych substancji budujących komórki.
NAJWAŻNEJSZE ŹRÓDŁA WĘGLOWODANÓW
Ziarna (np. jęczmień, pszenica, owies, ryż) i ich przetwory (np. chleb z pełnoziarnistej mąki i pozostałe produkty mączne), ziemniaki, fasola, soczewica, owoce świeże i suszone.
TŁUSZCZE I ICH ROLA W ORGANIZMIE
Tłuszcze stanowią bardzo skoncentrowane źródło energii niezbędnej do funkcjonowania organizmu, podobnie jak cukry (węglowodany). Są one także nośnikami witamin D, E, K, A oraz źródłem kwasów tłuszczowych w formie nienasyconej.
NAJWAŻNIEJSZE ŹRÓDŁA TŁUSZCZY
Orzechy oraz nasiona (np. słonecznik, siemię lniane, kukurydza, pestki dyni), a także oleje z nasion i orzechów (np. olej słonecznikowy, sojowy, rzepakowy); awokado; margaryna wegańska.
Ryzykantka