Alergologia 14-02.docx

Reakcje zagrażające życiu 14-02-2012

Anna Kacalak –Rzepka

Wstrzas anafilaktyczny definicja

Anafilaksja – ciezka, zagrazajaca zyciu uogolniona lub systemowa reakacja z nadwrażliwości alergicznej lub niealergicznej.

Nadwrazliwosc – obiektywnie występujące, powtarzalne objawy w wyniku ekspozycji na bodziec (czynnik) w dawce dobrze tolerowanej przez osoby zdrowe.

epidemiologia

·         1-3% populacji ( dane szacunkowe)

·         8-10 epizodów/100 000 osob/rok Europa

·         48 epizodow/100 000 osob/ rok USA

·         czesciej u kobiet i u dzieci

anafilaksja alergiczna ( IgE zalezna i IgE niezalezna) oraz niealergiczną.

anafilaksja alergiczna może przebiegac z udzialem przeciwciał IgE (anafilaksja IgE- zalezna), kompleksow immunologicznych (anafilaksja IgE niezalezna) oraz składowych dopełniacza ( anafilaksja IgE- niezalezna)

reakcje IgE zalezna

·         uwarunkowana obecnością przeciwciał klasy IgE

·         histamina i inne mediatory uwalniane z Komorek tucznych powoduja reakcje natychmiastową

·         nastepuje rozszerzenie naczyn krwionośnych i wzrost ich przepuszczalności

·         cytokiny prozapalne nasilaja i przedłużają tę reakcje

·         może mieć dwufazowy przebieg (Nawrot objawow lub ich nasilenie po 6-8godzinach)

IgE są przeciwciałami tkankowymi. znajdują się w skorze, na blonkach sluzowych oraz powierzchni Komorek tucznych. Przeciwciala IgE wychwytując alergen, doprowadzja do wyzwolenia objawow anafilaksji.

Reakcje uwarunkowane tworzeniem kompleksów immunologicznych

·         podstawowy czynnik: krew i inne produkty krwiopochodne

·         obecność kompleksow immunologicznych (przeciwciało-antygen) aktywuje składowe dopełniacza (anafilatoksyny C3a i C5a) powodujące de granulację Komorek tucznych.

bezpośrednia de granulacja komorki tucznej

·         reakcje anafilaktyczne mogą być rezultatem uwolnienia mediatorów z Komorek tucznych i bazofilow bez udzialu mechanizmow immunologicznych ( niektóre leki i pokarmy)

·         tego typu reakcjom sprzyja zwiekszona liczba Komorek tucznych oraz ich nadmierna wrażliwość na bodźce zewnętrzne

·         nie wymaga wcześniejszego uczulenia

zaburzenia metabolizmu kwasu arachidonowego

·         kwas acetylosalicylowym i inne NLPZ mogą być czynnikami wywołującymi: astmę aspirynową, niezyt nosa z polipami,obrzek naczynioruchowy, pokrzywkę, pełnoobjawowy wstrzas

·         mechanizm nieimmunologiczny

Czynniki ryzyka

·         anafilaksja w wywiadzie

·         atopia

·         niedobory immunologiczne (niedobór IgA)

·         leczenie B-blokerami

·         przetaczanie krwi i preparatów krwiopochodnych

·         stosowanie niektórych grup lęków

·         mastocytoza układowa  - za dużo mastocytow

·         bierne uodparnianie ( szczepienia)

·         radiologiczne srodki kontrastowe

·         zabiegi operacyjne ( leki zwiotczające mięsnie obwodowe, leki znieczulające, lateks)

·         immunoterapia swoista

·         diagnostyka alergologiczna In vivo (testy punktowe, śródskórne, próby prowokacji)

·         alergeny pokarmowe

·         użadlenia owadow

najczestsze przyczyny anafilaksji

·         leki – antybiotyki (b-laktamowe), niesteroidowe leki przeciwzapalne

·         pokarmy – orzeszki arachidowe, orzechy drzew, ryby i owoce morza, mleko, jaja, sezam, soja, pszenica

·         jady owadow błonkoskrzydłych – osa, pszczola, szerszen

·         lateks

·         idiopatyczna (około 30%)

Anafilaksja indukowana wysilkiem – wysilek fizyczny jest czynnikiem mogącym spowodowac u niektórych osob wystapienie wstrzasu anafilaktycznego, zwłaszcza w polaczeniu z dzialaniem innych czynników.

u tych chorych objawy anafilaksji mogą pojawic się po spozyciu określonego pokarmu.

Patomechanizm wstrzasu – niezalenie od przyczyny dochodzi w ciagu kilku minut lub godzin do de granulacji mastocytow i bazofilow, co prowadzi do masywnego uwolnienia wielu mediatorow, glownie histaminy, leukotrienow i prostaglandyn.

hipowolemia – zmniejszenie objętości krwi krążącej.  podstawowym zaburzeniem jest wiec redukcja przepływu tkankowego.

objawy wstrzasu anafilaktycznego – pojawiaja się najczęściej po kilku-kilkunastu minutach od kontaktu z czynnikiem wywołującym. szybki poczatek, szybkie narastanie objawow sugerują ciezki ( niekiedy śmiertelny) przebieg reakcji. 50% zgonow ma miejsce w ciagu pierwszych 30 minut od pierwszych objawow.

objawy anafilaksji – niekoej, lek, zawroty Glowy, utrata świadomości, mimowolne oddanie moczu/stolca, pokrzywka, swiad, rumien, obrzek naczynioruchowy, chrypka, stridor, obrzek, duszność, świszczący, oddech, nieżyt nosa, bezdech, takychardia, arytmia, hipotonia, zatrzymanie serca, nudności, wymioty, bole brzucha, biegunka

cze stos wystepowania objawow anafilaksji