Antropologia to nauka o człowieku, to nauka badająca człowieka jako podłoże biologiczne zjawisk społecznych oraz bada skutki tych zjawisk przejawiające się u człowieka i całej ludzkiej populacji.
Antropologię dzielimy na:
-antropologię fizyczną
– antropologię kulturową.
Antropologia
Antropometria Biometria
(zespół metod matematycznych potrzebnych do opracowania zgromadzonych materiałów pomiarowych)
właściwa (pomiar ciała) antroposkopia (opis ciała)
Cefalometria (pomiar głowy)
Cefaloskopia (opis głowy)
Somatometria (pomiar ciała)
Soma toskopia (opis ciała)
Kariometria (pomiar czaszki)
Karioskopia (opis czaszki)
Osteometria (pomiar kości szkieletu pozaczaszk.)
Osteoskopia (opis kości szkieletu pozaczaszk.)
Linie ciała
Linia środkowa przednia
Biegnie w środku ciała po przedniej powierzchni od wierzchołka głowy przez mostek, spojenie łonowe do podstawy.
Linia środkowa tylna
Biegnie na tylnej powierzchni ciała od wierzchołka głowy przez środek wyrostków kolczystych kręgów do podstawy.
Linia pachowa środkowa
Biegnie pionowo w dół od najwyższego zagłębienia dołu pachowego.
Linia pępkowa
Biegnie przez środkowy punkt pępkowy równolegle do podstawy.
Osie ciała
Oś główna (pionowa, podłużna)
Od szczytu głowy do podstawy
Oś poprzeczna (pozioma)
Prostopadle do osi pionowej biegnie od prawej do lewej strony ciała
Oś strzałkowa
Prostopadle do pionowej i poprzecznej, kierunek przednio – tylny
Płaszczyzny ciała
Płaszczyzna strzałkowa
Przez oś podłużną ciała
Płaszczyzna czołowa główna
Prostopadle do płaszczyzny strzałkowej przez oś podłużną
Płaszczyzna poprzeczna
Prostopadle do płaszczyzny strzałkowej
Płaszczyzna Frankfurca
Przez dolne brzegi oczodołu i górny brzeg guzka ucha, równolegle do podstawy
Punkt antropometryczny to ściśle określone miejsce na kośćcu lub człowieku żywym.
- glabella (g) - punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości czołowej między łukami brwiowymi nad nasadą nosa w linii środkowej przedniej, służy do pomiaru długości głowy,
- opisthocranion (op) – punkt leżący w miejscu najdalej wysuniętym ku tyłowi czaszki na kości potylicznej w linii środkowej tylnej, służy do pomiaru długości głowy,
- euryon (eu) – leży najbardziej bocznie na czaszce od linii środkowej ciała, jest parzysty, służy do pomiaru szerokości głowy,
- zygion (zy) – leży najbardziej bocznie na łuku jarzmowym od linii środkowej ciała, służy do pomiaru szerokości twarzy, jest parzysty,
- nasion (n) – leży w miejscu połączenia obu kości nosowych z kością czołową w linii środkowej przedniej, służy do pomiaru długości nosa i twarzy,
- gnathion (gn) – leży najniżej na dolnym brzegu żuchwy w linii środkowej przedniej, służy do pomiaru długości twarzy,
- subnasale (sn) – leży na załamaniu linii podstawy nosa i powierzchni wargi górnej w linii środkowej przedniej, służy do pomiaru długości nosa,
- alare (al) – leży najbardziej bocznie na skrzydełkach nosa, służy do pomiaru szerokości nosa, jest parzysty,
- vertex (v) – najwyżej położony punkt na czaszce, która ustawiona jest w płaszczyźnie francfurckiej,
- besis (b) – podłoże, podstawa.
Pomiary głowy:
g – op – długość głowy,
eu – eu – szerokość głowy,
n – gn – długość twarzy,
zy – zy – szerokość twarzy,
n – sn – długość nosa,
al – al – szerokość nosa,
B – v – wysokość ciała.
- acromion (a) – leży na najbardziej wysuniętym brzegu wyrostka barkowego łopatki, jest parzysty, służy do pomiaru szerokości barków,
- suprasternale (sst) – leży na górnym brzegu wcięcia jarzmowego rękojeści mostka w linii środkowej przedniej, służy do pomiaru długości tułowia,
- symphysion (sy) – leży na górnym brzegu spojenia łonowego w linii środkowej przedniej, służy do pomiaru długości tułowia,
- xiphoidale (xi) – leży na przedniej powierzchni mostka w miejscu połączenia jego trzonu z wyrostkiem mieczykowatym w linii środkowej przedniej, służy do pomiaru głębokości klatki piersiowej,
- thoracospinale (ths) – leży na wyrostku kolczystym kręgu piersiowego na wysokości punktu Xi, służy do pomiaru głębokości klatki piersiowej,
- thoracolaterale (thi) – leży na bocznej powierzchni żeber na bocznej ścianie tułowia w płaszczyźnie poziomej przechodzącej przez punkt Xi, jest parzysty, służy do pomiaru szerokości klatki piersiowej,
- iliocristale (ic) – leży najbardziej bocznie na brzegu grzebienia kości miedniczej, służy do pomiaru szerokości bioder,
- iliospinale (is) – leży na kolcu biodrowym przednim górnym, służy do pomiaru szerokości miednicy,
- omphalion (om) – środkowy punkt pępka.
Pomiary tułowia:
a – a – szerokość barków,
xi – ths – głębokość klatki piersiowej,
thi – thi – szerokość klatki piersiowej,
sst – sy – długość tułowia,
ic – ic – szerokość bioder,
is – is – szerokość miednicy.
- acromion (a),
- radiale (r) – leży na górnym brzegu główki kości promieniowej przy luźno opuszczonej kończynie wzdłuż tułowia w pozycji nawrócenia, służy do pomiaru długości ramion i przedramienia,
- stylion (sty) – leży na szczycie wyrostka rylcowatego kości promieniowej, służy do pomiaru długości przedramienia, ręki oraz dłoni z nadgarstkiem,
- dactylion (da) – to punkt leżący na najdalszych końcach palców, służy do pomiaru długości ręki, palców,
- phalangion (ph) – to końcowy punkt bliższej główki na grzbietowej stronie 1 paliczka palców, służy do pomiaru długości palców, dłoni,
- metacarpale radiale (mr) – najbardziej bocznie położony punkt na powierzchni bocznej dłoni na wysokości stawów śródręcznopalcowych po stronie promieniowej, służy do pomiaru szerokości dłoni,
- metacarpale ulnare (mu) – najbardziej bocznie położony punkt na powierzchni bocznej dłoni na wysokości stawów śródręcznopalcowych po stronie łokciowej, służy do pomiaru szerokości dłoni,
Pomiary kończyny górnej:
a – da – długość kończyny górnej,
a – r – długość ramienia,
r – sty – długość przedramienia,
sty – da – długość ręki,
sty – ph – długość palców,
mr – mu – szerokość dłoni.
- symphysion (sy),
- trochanterion (tro) – leży na najwyższym brzegu krętarza wielkiego kości udowej, służy do pomiaru szerokości bioder, długości kończyny dolnej, długości podudzia,
- tibiale (ti) – leży na górnym brzegu przyśrodkowego kłykcia kości piszczelowej, służy do pomiaru uda i podudzia,
- malleolare internum (mli) – leży na dolnym brzegu wyrostka kości piszczelowej (kostka przyśrodkowa), służy do pomiaru długości podudzia,
- metatarsale tibiale (mtt) – leży na przyśrodkowym brzegu stopy w miejscu odpowiadającym połączeniu kości śródstopia i palców tzn. na granicy dolnej główki kości śródstopia i pierwszego paliczka palucha, służy do pomiaru szerokości stopy,
- metatarsale fibulare (mtf) – leży na bocznym brzegu stopy w miejscu odpowiadającym połączeniu śródstopia i palców tzn. na granicy dolnej główki kości śródstopia i pierwszego paliczka piątego palca, służy do pomiaru szerokości stopy,
- akropodion (ap) – najbardziej wysunięty ku przodowi punkt stopy paluch albo drugi palec, służy do pomiaru długości stopy,
- pternion (pte) – najbardziej ku tyłowi wysunięty punkt stopy (guz piętowy), słuzy do pomiaru długości stopy.
Pomiary kończyny dolnej:
B – sy – długość kończyny dolnej,
sy – ti – długość uda,
ti – mli – długość podudzia,
ap – pte – długość stopy,
mtt – mtf – szerokość stopy.
Instrumenty pomiarowe:
- antropometr – do pomiaru wysokości ciała, zasięg 210 cm,
- cyrkiel kabłąkowy duży – do 50 cm, do pomiaru szerokości ciała,
- cyrkiel kabłąkowy mały – do 30 cm, do pomiaru np. głowy,
- cyrkiel liniowy – do pomiaru szerokości łokcia, kolana, dł. nosa, szerokości nosa,
- taśma antropometryczna – do pomiaru obwodów ciała,
- kaliper (fałdomierz) – do pomiaru grubości fałdów skórno-tłuszczowych,
Wymiary wykonujemy po lewej stronie ciała, bez obuwia.
Wskaźnik antropologiczny – to stosunek wielkości dwóch lub więcej cech np. masy ciała do wysokości. Informuje o kształcie określonej części ciała, o wzajemnych proporcjach różnych jego odcinków i stopnia otłuszczenia czy też odżywienia, ruchomości klatki piersiowej.
To usystematyzowanie rozmaitych rodzajów i typów budowy ciała ludzkiego pod względem podobieństwa i różnic poszczególnych cech.
Typologia I (wg Sigand’a).
a) typ trawienny:
- szeroka twarz,
- szeroka klatka piersiowa o rozwartym kącie Charpy’ego,
- wysoko położony pępek.
b) typ oddechowy:
- wydłużona twarz,
...
kamada6769