ZEZWOLENIE JAKO PRAWNA FORMA DZIAŁANIA ADM. GOSP. Konstytucja gwarantuje każdemu wolność założenia firmy. Niekiedy ustawy ograniczają tę swobodę, wymagając zdobycia koncesji, zezwoleń lub licencji Zezwolenie, w przeciwieństwie do koncesji, odnosi się do działalności nie objętej monopolem państwa, stanowiąc wyłącznie uchylenie pewnej przeszkody w wykonywaniu, działalności gospodarczej generalnie nie zakazanej, lecz której podjęcie wymaga nadzoru ze strony państwa z uwagi na skonkretyzowany ustawą interes publiczny. Tym samym zezwolenie nie przyznaje jednostce nowych praw, lecz konkretyzuje prawa dotychczas istniejące. Instytucję zezwolenia sprowadzić można w efekcie do policyjnego zastrzeżenia, którego istotą jest ciążący na państwie obowiązek sprawdzenia, czy nie występują przeszkody w podjęciu, rzadziej wykonaniu, działalności gospodarczej określonego rodzaju. Nałożenie tego obowiązku ma charakter prewencyjny, wynikający z ochrony dóbr chronionych, znajdujących się w obszarzeinteresu publicznego. Policyjny charakter zezwolenia ma przy tym ten skutek, że zezwolenie - w przeciwieństwie do koncesji - nie odnosi się wyłącznie do podmiotów niepublicznych, lecz ma charakter powszechny.
Zezwolenia wymaga, co do zasady wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:
1)sprzedaży napojów alkoholowych
2) urządzania lub prowadzenia działalności w zakresie gier losowych
3)prowadzenia działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej
4)odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych
5) ochrony przed bezdomnymi zwierzętami, prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt
6)produkcji tablic rejestracyjnych
7) prowadzenia działalności maklerskiej lub rachunków papierów wartościowych przez banki
8)prowadzenia funduszu emerytalnego
9)prowadzenia banku lub instytucji kredytowej
10)prowadzenia giełdy towarowej
11)gospodarki odpadami
12) prowadzenia zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków
13) wytwarzania produktów leczniczych
14) wykonywania rybołówstwa morskiego
15) założenia lotniska
16) wykonywania działalności ubezpieczeniowej
17) wykonywania działalności regularnych przewozów osób w krajowym transporcie drogowym
18) utworzenie wielkopowierzchniowego obiektu handlowego
- zezwolenie nie oznacza rezygnacji państwa z monopolu i najczęściej nie dotyczy działalności nieobjętej monopolem.
- zezwolenia są wydawanie w wyniku sprawdzenia możliwości wykonywania działalności przez danego przedsiębiorcę, który spełnia wszystkie warunki
- udzielenie zezwolenia następuje w trybie k.p.a., bez istotnych modyfikacji
- zezwolenia jako decyzje administracyjne podlegają ochronie przed zmianą i modyfikacjami według przepisów k.p.a.
- zezwolenia mają charakter decyzji związanej
- często wydanie zezwolenia wiąże się z wyrażeniem zgody na utworzenie organizacji, za pomocą której można prowadzić działalność gospodarczą
- o zezwolenie mogą ubiegać się również podmioty państwowe
Prawne warunki uzyskania zezwolenia
Wniosek o zezwolenie składamy do Starostwa Powiatowego. Przy składaniu wniosku należy pamiętać, że w niektórych przypadkach przedsiębiorca zobowiązany jest zapewnić, aby określone prace były wykonywane przez osoby posiadające niezbędne kwalifikacje. Wymóg ich posiadania wynika z szeregu szczegółowych ustaw i dotyczy takich zawodów jak: agenci lub brokerzy ubezpieczeniowi, kierownicy aptek oraz hurtowni farmaceutycznych, pielęgniarki, położne, adwokaci i aplikanci adwokaccy, radcowie prawni i aplikanci radcowscy, biegli sądowi i tłumacze przysięgli, rzecznicy patentowi, biegli rewidenci, doradcy podatkowi, maklerzy, aktuariusze, personel lotniczy, lekarze i lekarze stomatolodzy, lekarze weterynarii, nauczyciele, nauczyciele akademiccy, inżynierowie, inżynierowie budownictwa, notariusze. Osoby decydujące się na uruchomienie działalności związanej z produkcją, przetwórstwem i sprzedażą żywności muszą się liczyć z koniecznością spełnienia szeregu wymogów, jakie wynikają z określonych przepisów prawa żywnościowego. Prawo to zapobiega nieuczciwym praktykom przy produkcji żywności i jej fałszowaniu oraz wszelkim praktykom mogącym wprowadzić konsumenta w błąd, ma ono zapewnić wysoki poziom ochrony zdrowia i życia ludzi oraz ochronę interesów konsumentów.
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w G Ustawa Prawo o ruchu drogowym
Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi
Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
Ustawa Prawo bankowe
Ustawa o giełdach towarowych
Ustawa Prawo farmaceutyczne
Ustawa o rybołówstwie
Ustawa o działalności ubezpieczeniowej
ZASADY PRAWA PUBLICZNEGO A SWOISTE ZASADY PUBL. PRAWA GOSP.
Prawo publiczne składa się z norm bezwzględnie obowiązujących, które służą realizacji dobra publicznego (interesu publicznego), czyli określają treść tego interesu, określają i wskazują te zachowania, jakich interes ten wymaga, tworzą i wyposażają w odpowiednie instrumenty prawne organy władzy publicznej powołane do stosowania tych norm.
*Związanie prawem - podstawową zasadą prawa publicznego jest zasada, że zarówno jednostka jak i władza publiczna poddana jest prawu ustanowionemu, akceptowanemu i stosowanemu według ustalonych w danym społeczeństwie reguł.
*prawo jednostki do sądu
*tworzenie podstaw do zapewnienia dobra publicznego – ochrona wartości społecznych, gospodarczych, politycznych
*zasada równości wobec prawa i władz publicznych
*zasada wolności gospodarczej jako zasada wolności
*zasada ochrony własności
*zasada ochrony wolności i praw nabytych
*zasada trwałości decyzji
Zasady swoiste publicznego prawa gosp.
zasada ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego – realizowana za pomocą policji administracyjnej ochrona życia, zdrowia i mienia oraz ochrona środowiska przed zagrożeniami wynikającymi z wykonywania działalności gosp.
zasada ochrony prawidłowego funkcjonowania gospodarki rynkowej – której realizację zapewnia reglamentacja gosp., ochrona konkurencji, ochrona pracy
zasada ochrony zasobów narodowych – zasobów naturalnych i dóbr kultury
zasada ochrony interesów politycznych i gospodarczych państwa w stosunkach z za granicą – stworzenie całego systemu nakazów, zakazów i pozwoleń w zagranicznym obrocie towarowym
zasada prawidłowego gospodarowania mieniem publicznym – cały obszar podlega ocenie według kryteriów legalności, celowości, gospodarności i rzetelności
PRAWA PODMIOTOWE W ADM. PRAWIE GOSP.
Prawo przedmiotowe – ogół obowiązujących norm prawnych wynikających ze źródeł prawa powszechnie obow.
Prawo podmiotowe – oparte jest na akceptowalnych i preferowanych w danym miejscu i czasie wartościach oraz zasadach. Te wartości i zasady są materialnym źródłem praw podmiotowych.
Wg Konstytucji – materialnym źródłem wolności i praw człowieka jest przyrodzona jego godność.
Publiczne prawa podmiotowe:
1.prawa do współdziałania z administracją publiczną (w tym gospodarczą) – są to prawa pozytywne - jednostka ma zagwarantowany bezpośredni udział w wykonywaniu władzy publicznej, są to prawa przysługujące głównie jednostkom samorządu teryt., zawodowego, gospodarczego, czyli osobom prawa publicznego, wyjątkowo innym jednostkom (czynne i bierne prawo wyborcze)
2.prawa do żądania pewnych pozytywnych świadczeń od państwa (podmiotów wykonujących władzę publiczną) – prawem przewidziana możliwość żądania od właściwych organów pewnych zachowań, może przybrać postać:
- roszczenia prawnego o wydanie aktów określonej treści (prawo podmiotowe materialne)
- prawnie chronionego interesu (prawo podmiotowe formalne) – żądanie zachowania
oraz prawa do innych świadczeń – odszkodowania, pomoc społeczna, renty, zapomogi, pomoc publiczna dla przedsiębiorców.
3.prawa podmiotowe o treści negatywnej – podmioty władzy publicznej nie mogą naruszać obszarów wolności zastrzeżonej prawem powszechnie obowiązującym.
4.prawa podmiotowe wynikające z administracyjnego aktu indywidualnego – np. koncesji lub pozwolenia
Sfera działalności administracji, która przy zagrożeniu lub faktycznym użyciu przymusu zmierza do zapobiegania naruszeniom porządku publicznego we wszystkich jego przejawach.
Cechy:
- cel – ochrona lub przywrócenie naruszonego bezpieczeństwa, porządku, ładu i spokoju publicznego
- środek – przymus służący do osiągnięcia celu
- piecza – bezpośrednie lub pośrednie zaspokajanie potrzeb publicznych (zaspokojenie potrzeb wolności)
Ingerencja na podstawie ustawy, ale także na podstawie uznania organu administracji gosp. podejmującego rozstrzygnięcie.
Policja gospodarcza – ochrona bezpieczeństwa publicznego (chronione dobra - życie, zdrowie, mienie, moralność) przed zagrożeniami wynikającymi z prowadzenia działalności gosp. Realizacja funkcji policyjnej w gosp. polega na:
- ustalaniu wzorców zachowań, zapobiegających zagrożeniom
- podejmowaniu władczych działań indywidualnych mających na celu :uchylenie zakazu, nadanie uprawnień, ustalenie określonych wzorców, ustalenie czynności niezgodnych z prawem, uchylenie decyzji zezwalających, egzekucja praw
Ograniczenia policyjne wynikać mogą bezpośrednio z mocy samego prawa (akty generalne, powszechnie obowiązujące) i z decyzji administracyjnych (akty indywidualne, mające charakter kształtujący – koncesje, zezwolenia, licencje, zgody)
Organy nadzoru policyjnego
to organy administracji, które przeważnie posiadają status centralnych organów administracji rządowej. Organy te uprawnione są do:
- prowadzenia koordynacji i nadzoru działalności oświatowej w celu ukształtowania odpowiednich zachowań
- wydawania niektórych zezwoleń
- opiniowania projektów nowych wzorców zachowań
- kontroli wykonywania obowiązków policyjnych przez przedsiębiorców
- kontrola wykonywania nadzoru policyjnego
Policja sanitarna - Państwowa Inspekcja Sanitarna
Powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności sprawowanie nadzoru nad warunkami:
- higieny środowiska
- higieny pracy
- higieny radiacyjnej
- higieny procesów nauczania i wychowania
- higieny wypoczynku
- zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku
- higieniczno-sanitarnymi personelu medycznego, sprzętu, pomieszczeń
Cel – ochrona zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym zakaźnych i zawodowych.
Realizacja poprzez: - sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska, prowadzenie działalności oświatowo-zdrowotnej.
PIS podlega ministrowi właściwemu ds zdrowia.
PIS-em kieruje Główny Inspektor Sanitarny (centralny organ adm. rząd.), który wykonuje zadania przy pomocy Głównego Inspektoratu Sanitarnego.
Policja przemysłowa – dozór techniczny.
Są to określone ustawą działania zmierzające do zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania urządzeń technicznych, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska wskutek:
- rozprężenia cieczy lub gazów pod ciśnieniem
- wyzwolenia energii przy przemieszczaniu ludzi lub ładunków
- rozprzestrzeniania się materiałów niebezpiecznych
Dozorowi podlegają urządzenia techniczne w toku ich projektowania, wytwarzania, obrotu i eksploatacji.
Urząd Dozoru Technicznego jest państwową osobą prawną podlegającą ministrowi właściwemu ds gospodarki. Organem UDT jest Prezes, powoływany i odwoływany przez tego ministra.
Ciężary policyjne jednostek i przedsiębiorców.
Obciążenia osobiste
- obowiązek meldunkowy
- kontrola osobista
- okresowe badania lekarskie
Obciążenia materialne
- badania techniczne pojazdów
- niezbędne wyposażenie pojazdów
- oznaczanie środków spożywczych
- wyposażenie przeciwpożarowe
- ochrona mienia
Ustawa Prawo atomowe
Ustawa o broni i amunicji
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej
Ustawa o ochronie osób i mienia
Ustawa o dozorze technicznym.
Ustawa o odpadach
Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska
DZIAŁALNOŚĆ REGULOWANA
Jest formą reglamentacji, inną niż koncesje i zezwolenia, inną niż działalność wymagająca zgłoszenia czy rejestracji.
(Zgłoszenie – zgłoszeniu podlega m.in. podjęcie działalności w zakresie produkcji, składowania, konfekcjonowania i obrotu artykułami rolno-spożywczymi. Do zgłoszenia dołącza się wpis do KRS lub EDG. Zgłasza się do woj. inspektora jakości handlowej właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania.)
Istotą regulacji wyraża się w tym, że ułatwia ona przedsiębiorcy nabycie uprawnienia do wykonywania określonej działalności gosp., która uprzednio została wyłączona z woli ustawodawcy ze swobody jej podejmowania.
Przedsiębiorca zamierzając prowadzić działalność regulowaną winien uczynić zadość wymogom materialnym i formalnym przewidzianym prawem, aby w następstwie zostać beneficjentem publicznego prawa podmiotowego.
Działalność regulowana polega na zastąpieniu zezwoleń na prowadzenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej wpisem do odpowiedniego rejestru. Wpis ten następuje po złożeniu przez przedsiębiorcę pisemnego oświadczenia, iż spełnia warunki do wykonywania tej działalności. Oświadczenie to przedsiębiorca składa w organie ewidencyjnym lub prowadzącym rejestr.
W zakresie niektórych rodzajów działalności ustawodawca stanął więc na stanowisku, że to przedsiębiorca jest odpowiedzialny za prowadzenie działalności zgodnie z obowiązującymi normami, toteż wystarcza jego oświadczenie w tym zakresie. Z kolei organowi prowadzącemu rejestr działalności regulowanej przysługują uprawnienia kontrolne.
Co do zasady jednak organ prowadzący rejestr nie ma obowiązku sprawdzania czy przedsiębiorca w momencie wpisu do rejestru spełnia szczególne warunki wykonywania danej działalności regulowanej.
Organ prowadzący rejestr zachowuje jednak prawo kontroli przedsiębiorcy w tym zakresie, dlatego przedsiębiorca obowiązany jest przechowywać wszystkie dokumenty niezbędne do wykazania spełniania warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej (art. 69 i art. 70). Jeżeli w czasie kontroli okaże się, że przedsiębiorca złożył oświadczenie niezgodne ze stanem faktycznym, organ prowadzący rejestr wydaje decyzję o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem (art. 71 ust. 1 pkt 1). W przypadku wydania takiej decyzji organ z urzędu wykreśla wpis przedsiębiorcy z rejestru działalności regulowanej (art. 71 ust. 3).
Ponowny wpis do tego rejestru przedsiębiorca, którego wykreślono z rejestru działalności regulowanej, może uzyskać nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o wykreśleniu z rejestru (art. 72 ust. 1).
Rejestr jest jawny.
Organy prowadzące rejestry działalności regulowanej nie stanowią kategorii jednolitej.
Należą tu organy administracji rządowej, samorządu terytorialnego, samorządu zawodowego, jak i inne podmioty, którym powierzono określone kompetencje. (np. Prezes Polskiego Klubu Wyścigów Konnych)
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.
KPA
Ustawa o działach administracji rządowej
Ustawa o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE
Ustawa Prawo o adwokaturze
Ustawa Prawo budowlane
Ustawa o transporcie kolejowym
Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty
Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej
Ustawa o radcach prawnych
gosicka