Prawo zamówień publicznych – Wykład I 27.09.2008 r.
I. Pojęcie zamówień publicznych
II. Zakres podmiotowy i przedmiotowy,
III. Zasady prawa zamówień publicznych
IV. Ogłoszenia
V. Opis przedmiotu zamówienia (art. 29 pzp)
VI. Tryby udzielania zamówień publicznych
VII. Umowy – co się dzieje po otwarciu ofert w sprawie udzielenia zamówienia publicznego i realizacji zamówienia publicznego
VIII. Środki ochrony prawnej – protest, odwołanie, skarga.
IX. Zamówienia sektorowe i koncesje na roboty budowlane,
X. Organy właściwe w zakresie zamówień publicznych
Zamówienia publiczne to umowy na usługi, dostawy, roboty budowlane. Wprowadzone by dysponować środkami publicznymi. Ustawa znajduje zastosowanie nie tylko do podmiotów, które dysponują środkami publicznymi ale również dotyczy podmiotów, które nie dysponują środkami publicznymi, ale realizują zadanie z udziałem takich środków lub w których udział ma podmiot publiczny, np. zamówienia sektorowe.
Zamówienie publiczne to odpłatna umowa i przedmiot tej umowy jest wykonanie usługi, dostawy lub robota budowlana. Umowa ta zawierana jest między dwoma podmiotami i jest to zamawiający i wykonawca. Do zawartych umów stosuje się przepisy prawa cywilnego, ale w zakresie nieuregulowanym prawem zamówień publicznych. Mogą być zamówienia mieszane, czyli nie musi być to tylko usługa, dostawa czy usługa budowlana, mogą występować wspólnie, np. na usługi, dostawy i roboty budowlane.
Usługa to jest wszystko to co nie jest dostawą i nie jest robotą budowlaną.
Dostawa to nabywanie określonych rzeczy, praw lub innych dóbr na podstawie umów sprzedaży, dostawy, najmu, dzierżawy, leasingu.
Robota budowlana zaprojektowanie lub zaprojektowanie i wykonanie obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy Prawo Budowlane, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego.
Wykonawca – (to ewolucyjna definicja) pod tym pojęciem rozumie się trzy kategorie podmiotów. Są poszczególne fazy postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, które pozwalają uznać dany podmiot za wykonawcę. W ogólnym ujęciu wykonawcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub ułomna osoba prawna nieposiadająca osobowości prawnej ale posiadająca zdolność prawną (spółki osobowe, spółki kapitałowe w organizacji, czy wspólnoty mieszkaniowe wyodrębnionych właścicieli lokali). Na etapie np. przetargu nieograniczonego wykonawcą jest osoba ubiegająca się o udzielenie zamówienia publicznego. Wykonawcą jest też osoba, która złożyła ofertę, jak i osoba która została wybrana w trybie przetargu lub w innym trybie udzielenia zamówienia publicznego, czyli złożyła ofertę, ta oferta została wybrana, podpisana została umowa i osoba realizuje dane zamówienie publiczne.
Opłata za zamówienie to określona pula środków pieniężnych, które zamawiający jest zdolny zapłacić za zamówienie, czyli cena. Cena to kwota wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą zamawiający jest obowiązany zapłacić wykonawcy. Cena ta zawiera wartość podatku, gdy cena danej usługi jest obciążona obowiązkiem podatkowym.
Oferta zawiera realizację specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Wykonawca składa ofertę na podstawie specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ), np. parametry techniczne, jakościowe, warunki gwarancji, kondycja finansowa wykonawcy, ugruntowane doświadczenie na rynku. w niektórych sytuacjach te warunki są sformułowane w taki sposób, by wykluczyć innych wykonawców z postępowania i aby udzielić zamówienie określonemu wykonawcy. Te warunki są tak ustalone i tak sprecyzowane aby w rzeczywistości – i w rzeczywistości tak jest – mógł przystąpić albo mógł wygrać tylko jeden wykonawca. Określa się to mianem zamówienia pod jednego wykonawcę. Wówczas jest możliwość oprotestowania tej specyfikacji, bo każda czynność zamawiającego może być oprotestowana.
Cena obejmuje całość oferty. A wartość szacunkową oblicza się poszczególne części.
Oferta częściowa – to oferta, która przewiduje, zgodnie z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia, wykonanie części zamówienia publicznego, np. zamówienie na roboty budowlane, które obejmują projektowanie i wykonanie obiektu budowlanego i w planie zamawiającego zamówienie to podzielone na części, najpierw na projektowanie a później na wykonanie. Cena za wykonanie powinna obejmować całość oferty.
Oferta wariantowa – zawsze zamawiający podaje w SIWZ sposób wykonania tego zamówienia, ale w trakcie realizacji mogą pojawić się trudności, jakieś problemy, np. roboty budowlane i problem z wywozem nieczystości, a więc kto ma je wywieźć i kto za to zapłaci, a w SIWZ zamawiący określił sposób wykonania tego, którym nie można tego wykonać i jest konieczne podjęcie innych czynności lub dokonanie dodatkowych, które są istotne z punktu wykonania tego zamówienia, wówczas oferta wariantowa dopuszcza inny wariant niż wskazał zamawiający, ale zgodny z potrzebami zamawiające i którego celem jest wykonanie zgodnie z intencją zamawiającego tego zamówienia.
Najkorzystniejsza oferta. Zamawiający kieruje się ceną i chce żeby było najtaniej. Zamawiający dowiaduje się o tym jakie oferty zaproponowali wykonawcy poprzez określenie kwoty zamówienia, np. zamawiający przeznacza na zamówienie 100.000 euro, a więc oferty będą zawierać mniejsze kwoty za wykonanie zamówienia. Może dojść tu do zmowy przetargowej i jest to praktyka antykonkurencyjna. Najkorzystniejsza oferta z punktu widzenia zamawiającego to cena jak i inne warunki wykonania: termin, gwarancja, certyfikaty, czyli bilans ceny i innych kryteriów, np. kryteria jakościowe, gwarancja i inne kryteria, jakimi kieruje się zamawiający. Kryteria ocen ofert nie mogą być zmieniane przez zamawiającego, np. po otwarciu ofert. kryteria raz ustalone nie podlegają zmianie.
Warunki, jakie musi spełnić zamawiający by mógł przystąpić do postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wiąże się z warunkami jakie musi spełniać wykonawca.
Warunki, jakie muszą spełnić wykonawcy są subiektywne, zależne od woli zamawiającego, który dokonuje oceny tych warunków, co jest podstawą do odrzucenia oferty, jak i obiektywne (oczywiste), gdzie zamawiający nie ma możliwości różnej interpretacji:
1. warunki finansowe i organizacyjne dające możliwość realizacji zamówienia,
2. uprawnienia, jeżeli są one potrzebne do wykonania zamówienia publicznego, np. koncesja, zezwolenie, licencja,
3. dysponowanie odpowiednim potencjałem technicznym i technologicznym, który umożliwia wykonanie zamówienia publicznego.
Zamawiający:
1. jednostki sektora finansów publicznych, np. jednostki samorządu terytorialnego, Kancelaria Sejmu i Senatu, PKP, jednostki badawczo-rozwojowe,
2. jednostki kwalifikowane jako jednostki sektora finansów publicznych albo kwalifikowany według ustawy jako zamawiający,
3. jednostki, w których udział mają podmioty publiczne,
4. jednostki dysponujące środkami publicznymi.
Wyłączenia przedmiotowe (art. 4 z.p.z.), np. umowy międzynarodowe, umowy z zakresu prawa pracy, zamówień NBP związanych z gromadzeniem złota i metali szlachetnych.
Ogłoszenie. Istnieje obowiązek zamieszczenia ogłoszenia i są określone progi kwotowe, które obligują do zamieszczania takich ogłoszeń art. 11-13. Ogłoszenie przekazuje się drogą elektroniczną, faksem lub listownie.
1) Biuletyn Zamówień Publicznych – jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p. Kwoty te są różne dla dostaw, robót budowlanych i usług.
2) Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej – jeżeli wartość zamówienia jest większa niż kwoty określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p. Kwoty te są różne dla dostaw, robót budowlanych i usług.
Od tych kwot uzależnione są terminy składania ofert w poszczególnych trybach udzielania zamówienia publicznego (konkurs nie jest trybem udzielania zamówienia publicznego).
Ogłoszenie wstępne zamieszcza się na stronie zamawiającego w „profilu nabywcy”, przynajmniej na rok wcześniej przed udzieleniem zamówienia publicznego), które wskazuje potrzeby zamawiającego. W ogłoszeniu tym zamawiający określa jakie są jego potrzeby, na jaki rodzaj zamówienia przewiduje udzielenie zamówienia, czyli albo jest zainteresowany zamówieniem na usługi, albo dostawy albo roboty budowlane. Jest to ogłoszenie o przewidywanej możliwości udzielenia w przyszłości zamówień publicznych.
ZASADY ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
W prawie zamówień publicznych obowiązują pewne zasady, które obowiązują przy udzielaniu zamówień publicznych, a ich naruszenie powoduje odpowiedzialność.
Zasada uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców – nie można preferować wykonawców publicznych ani prywatnych, czy też wykonawców krajowych kosztem zagranicznych. Zasada poszanowania uczciwej konkurencji ma na celu zapobieganie stosowania przez przedsiębiorców czynów nieuczciwej konkurencji. Najczęściej chodzi tutaj o formułowanie specyfikacji istotnych elementów zamówienia w taki sposób, aby eliminować z postępowania innych wykonawców. Często tak się dzieje jeśli chodzi o przetargi na sprzęt medyczny. Z reguły jest tu mała ilość firm, a firma, które by w sposób kompleksowy zaoferowała dany sprzęt, by on działał z innymi częściami, stosowania innych części zamiennych, gwarancji itd. Praktycznie tylko jedna firma może spełnić wymagania zamawiającego, a inne firmy będą czuły się pokrzywdzone. A więc jak rozpisać przetarg, aby wygrał ten wykonawca który chcemy i aby nie zostać posądzeni że faworyzujemy jedną firmę, że ograniczamy konkurencję pomiędzy wykonawcami. Chodzi o to by wybrać dobrą firmę, konkurencyjną, żeby nie zostać oskarżonym o stosowanie czynów nieuczciwej konkurencji. W zakresie tych czynów jest to stosowanie rażąco niskich cen w ofertach, czyli cena niższa niż koszty, cena niższa niż normalnie dane przedmioty zamówienia. Oferta taka będzie odrzucona, ale przed odrzuceniem zamawiający musi wezwać oferenta do wyjaśnienia, dlaczego ta oferta jest taka niska. Może się okazać, że niska cena wynika z faktu, iż jest to oferta przedsiębiorcy, który uzyskuje pomoc publiczną.
Zamówienia, których cena jest wyższa niż kwoty określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 11 ust. 8 zpz dodatkowo należy poinformować Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, że oferta zawiera cenę rażąco niską. Na etapie określania warunków uczestnictwa w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego niedopuszczalne jest takie konstruowanie warunków udziału w postępowaniu, które ograniczą liczbę potencjalnych wykonawców i tym samym poziom konkurencji. Gwarancją przestrzegania zasady uczciwej konkurencji jest przewidziany w art. 29 pzp adresowany do zamawiającego nakaz opisania przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniający wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty.
Zasada równego traktowania zakazuje wszelkich działań o charakterze dyskryminującym, czy też faworyzującym któregokolwiek z uczestników na każdym etapie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Każdy z wykonawców powinien mieć zapewnioną równą „pozycję wyjściową”.
Zasada przejrzystości to konieczność zamieszczenia ogłoszenia w BZP i DZUE. Ogłoszenia powinny być pełne, gdyż niewłaściwa informacja uniemożliwia skuteczną konkurencję miedzy wykonawcami. W drodze rozporządzeń do ustawy są wydawane wzory ogłoszeń, które są dostępne u PUZP i według tego wzoru powinny być dokonywane ogłoszenia.
Zasada jawności (odstępstwo od tej zasady to ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa) – postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest jawne. Zasada jawności oznacza obowiązek zamawiającego udostępnienia informacji związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego.
Zasada bezstronności i obiektywizmu – odnosi się do osób wykonujących czynności związane z przygotowaniem oraz przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Gwarancjami jej przestrzegania są procesowe instytucje wyłączenia organu i jego pracowników z postępowania. Za przeprowadzenie postępowania odpowiada komisja przetargowa. W zależności od wartości przedmiotu zamówienia publicznego istnieje bądź nie ma obowiązku powoływania komisji przetargowej – gdy zamówienie jest wyższe niż kwoty wskazane w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 11 ust. 8 zpz, wówczas jest obowiązek powoływania komisji przetargowej, a jeśli jest to wartość niższa od tych kwot, to można powołać taką komisję. Podobnie jest z uprawnieniami wykonawcy – jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza od tych kwot to zamawiający może żądać od wykonawcy tych uprawnień, ale nie musi, natomiast jeżeli wartość zamówienia jest większa od tych kwot, to zamawiający ma obowiązek żądania odpowiednich uprawnień od wykonawcy.
...
gosicka