Hemofilia: A → XR (z niedoboru czynnika VIII)
B → XR (z niedoboru czynnika IX)
choroba von Willebranda → AR, AD (podobne objawy i wyniki laboratoryjne)
- dziedziczenie XR; locus Xq21 (długie ramię chromosomu X); 186 tys. par zasad, 26 egzonów
- najczęstsza mutacja typu missense → nieprawidłowy czynnik VIII
- chorują głównie ♂
- szansa zachorowań ♀ jest minimalna: częstość heterozygot = 1:10000 → szansa spotkania się heterozygot = 1:100 000 000
- choroba Christmas, niedobór czynnika IX
- locus Xp27; mutacje – transwersje
A i B dają podobne objawy:
- duże krwotoki po urazach i operacjach
- łatwe tworzenie się siniaków i krwiaków podskórnych i narządowych
- samoistne krwotoki do jam ciała
- krwotoki do układu moczowego
- A: zwyrodnienie stawów (bo wylew do jam stawowych)
Badania laboratoryjne:
- niedobór czynnika VIII lub IX
- wydłużony czas krzepnięcia w ciężkiej hemofilii (w łagodnej OK)
- prawidłowy czas krwawienia (funkcja płytek OK)
- funkcja i poziom płytek OK
- mutacje punktowe (T→A 20, G→A 6, G→C 6)
- objawy ustępują z wiekiem:
o przed dojrzewaniem poziom cz. IX < 1%
o po dojrzewaniu 50-60% (tyle wystarcza)
- najczęstsza przyczyna zaburzeń krzepnięcia; objawy kliniczne: 125/1 mln
- częstość mutacji 1:25
- DAD lub DAR, locus 12p
- komórki śródbłonka , łożysko (syncytiotrofoblast), megakariocyty → czynnik von Willebranda → osocze, płytki, tkanka podśródbłonkowa
- budowa: multimery glikoprotein ; prawidłowy poziom w osoczu 10mg/l
- funkcja: ułatwia adhezję płytek do komórek śródbłonka w miejscu uszkodzenia naczynia
agregacja płytek
stabilizacja czynnika VIII
- grupa heterogenna: typ I (AD)
typ II (AD lub AR)
typ III (AR)
o typ I najczęstszy, najlżejszy:
§ poziom vWF ↓
§ aktywność kofaktora ristocetyny ↓
§ poziom aktywności czynnika VIII ↓
§ struktura multimerów prawidłowa (elektroforeza)
o typ II heterogenny, 5 podtypów:
§ poziom vWF ↓ lub norma
§ aktywność kofaktora ristocetyny ↓ lub norma
§ poziom aktywności czynnika VIII ↓ lub norma
§ nieprawidłowa struktura multimerów
o typ III najcięższy:
§ brak vWF
§ poziom aktywności czynnika VIII < 10mg%
- objawy: (występują od urodzenia)
o łagodna postać:
§ krwotoki po zabiegach operacyjnych lub urazach
o ciężka postać:
§ krwotoki z nosa
§ spontaniczne krwawienia z błon śluzowych
§ krwotoki do przewodu pokarmowego lub układu moczowego
§ krwotoki do jam ciała
§ przedłużone i obfite miesiączki
§ masywne krwotoki po urazach i operacjach
o typ III:
§ zwyrodnienie stawów
o I typ: ciężkość przebiegu zależy od stopnia niedoboru vWF
o II typ: czasem bezobjawowy; tylko nieprawidłowe testy laboratoryjne
o III typ: najcięższy przebieg, krwotoki do stawów, jam ciała, tkanek miękkich
Badania laboratoryjne (nieprawidłowości w zależności od typu choroby):
1) wydłużony czas krwawienia
2) obniżony poziom vWF
3) obniżona aktywność vWF zmierzona przy użyciu kofaktora ristocetyny
4) obniżona aktywność czynnika VIII
Różnicowanie:
1) pierwotne zaburzenia czynności płytek (zespół Bernard’a-Solier’a: nieprawidłowa budowa cząsteczki Ib receptora płytkowego)
2) przyjmowanie aspiryny w hemofilii A
3) trombocytopenia wrodzona
4) „rzekomy” zespół von Willebranda (przyczyna autoimmunologiczna – przetoczony egzogenny vWF ma krótszy czas obecności w krwiobiegu)
Leczenie:
1) desmopresyna – skutkuje tylko w typie I, donosowo
2) krioprecypitat
3) koncentraty vWF osoczowego i czynnika VIII
W przypadku dużych krwotoków po operacjach i urazach konieczne podawanie koncentratów osoczowych lub krioprecypitatu co 12 h przez co najmniej 2-3 dni.
Poziom vWF wzrasta w III trymestrze ciąży do stanu prawidłowego (4-20 μg/ml), bo produkuje go trofoblast.
Wykryć w I lub II trymestrze!
Uwaga! Duża utrata krwi i wypełnienie łożyska naczyniowego płynami krwiozastępczymi nasila objawy.
W ciągu 5-7 dni po porodzie vWF wraca do poziomu przed ciążą.
Inne choroby sprzężone z chromosomem X:
- choroba Duchenne’a
- zespół łamliwego chromosomu X
- zaburzenia płytkowe (zespół Bernard’a-Solier’a)
kasiula264