1.05. 2005
T: POJĘCIE EDUKACJI DOROSŁYCH
- andragogika
- pedagogika dorosłych
Andragogika (etymologicznie) prowadzenie człowieka dorosłego; ander – dorosły (mężczyzna); ago – prowadzę. Wychowanie człowieka dorosłego, edukacja dorosłych; oznacza teorie edukacji dorosłych, to co jest w różnego rodzaju literaturze, tekstach, obowiązujące pojęcia, teoria.
Andragogika – teoria w edukacji dorosłych
Edukacja dorosłych – praktyka; to co dzieje się w rzeczywistości, działania edukacyjne względem człowieka dorosłego, których celem jest wspieranie rozwoju tego człowieka; rozwoju edukacyjnego
Podstawowe problemy badawcze polskiej pedagogiki dorosłych
1) lokalne rynki pracy i ich potrzeby edukacyjne np. w zakresie animacji ekonomicznej, społecznej, kulturowej
2) specyficzne środowiska społeczne i ich potrzeby edukacyjne np. ludzie starsi, kobiety, wojsko
Kryterium
Pedagogika
Andragogika
koncepcja uczenia się - istota bycia uczniem
Uczeń to osoba zależna; nauczyciel jest odpowiedzialny za to czego, kiedy i jak nauczać; (wymaga tego społeczeństwo)
Naturalnym procesem dojrzewania człowieka jest proces uniezależniania się człowieka; nauczyciele Zachęcają do bycia samodzielnym; dorośli chcą być samodzielni
rola uczniowskiego doświadczenia
Doświadczenie, jakie uczeń wnosi w proces uczenia się ma małe znaczenie; może być ono traktowane jako punkt wyjścia do uczenia się jednak to nauczanie kształtuje to, co uczniowie osiągają w przyszłości
Doświadczenie u człowieka dorosłego jest wykorzystywane w dużym stopniu; osobiste doświadczenie ma duże znaczenie; najlepsze techniki uczenia się to dyskusje i rozwiązywanie problemów
gotowość do uczenia się
Ludzie są gotowi uczyć się tego, czego wymaga od nich społeczeństwo (uczenie się to obowiązek); dzieci uczą się tego samego, standardowe programy
Dorośli uczą się wtedy, gdy odczują taką potrzebę, chcąc uczynić swoje Zycie bardziej satysfakcjonującym; Edukatorzy (nauczyciele) maja dostarczać narzędzia i procedury oraz stwarzać warunki, aby uczący się odkryli w sobie tę potrzebę poznawania; program ma zawierać kategorie „przydatne w zyciu”
Orientacja na uczenie się
Uczenie się dla ucznia to proces nabywania treści, z których większość przyda się w przyszłości; uczniowie zorientowani są na program
Uczenie się dla dorosłego to proces rozwoju swoich kompetencji tak by uczynić życie bardziej pełnym i wykorzystanie tych umiejętności w przyszłości
Po co dorosły się uczy?
- dla dyplomu;
- doskonalenie się w zawodzie;
Rodzaje edukacji dorosłych
1) Edukacja formalna (szkolna) utworzona jest przez system instytucji oświatowych zbudowanych w sposób hierarchiczny, który poprzez świadectwa i dyplomy selekcjonuje uczących się do rożnych ról społecznych i lokuje ich na rożnych poziomach struktury społecznego zróżnicowania;
2) Edukacja pozaformalna jest ukształtowana poza edukacja formalną i nawiązuje do potrzeb, oczekiwań ludzi dorosłych; nastawiona na człowieka; dostrzeganie człowieka. Są to np. kursy, seminaria, dokształcanie i doskonalenie zawodowe, (uniwersytet III wieku; studia podyplomowe)
3) Edukacja nieformalna całożyciowy proces, w którym jednostka przyswaja postawy, wartości, umiejętności i wiedze w powszedniego doświadczenia (z codzienności) oraz zasobów i wpływów środowiska życia – z rodziny, z sąsiedztwa, środków masowego przekazu, bibliotek publicznych.
Uczenie się to naturalny proces, który przebiega w życiu codziennym ; często nie traktujemy tego jak uczenie się.
Cele edukacji
Środki edukacyjne
Wymiar rozwoju
Poznawcze
formalne (szkoła)
wiedza
Psychomotoryczne
pozaformalna (praca)
umiejętności
Afektywne
nieformalne
postawy
PAŃSTWO RYNEK
edukacja praca hobby media konsumpcja
rodzina grupy rówieśnicze
jednostka
14.05.2005
T: WZORY PRACY OŚWIATOWEJ Z DOROSŁYMI
1) Wzór skandynawski (duński)
koniec I połowy XIX w Dania: praca oświatowa wśród chłopów rolników (trzonem ludności byli chłopi analfabeci). 1788 r wprowadzono na podstawie reformy rolnej tę prace oświatową. Rolnicy stawali się panami, właścicielami swoich gospodarstw. Mikołaj Grundtvig pastor założył pierwszy Uniwersytet Ludowy w 1844 r. Cechy charakterystyczne: etap I (podstawowy)- brak programu nauczania, podręczników (tylko biblia); etap II (średni)- po kilku latach pojawiły się przedmioty nauczania- historia(własnego narodu), język ojczysty;[razem z Grundtvigiem pracował pastor K. Kold] . oprócz reformy rolnej wpływ miała również sytuacja polityczna. Niemcy miały ochotę zdobyć Danie i przyłączyć jako swoje tereny. Poprzez oświatę można wzbudzić i wzmocnić siłę narodu.
2) Wzór brytyjski (angielski)
jest to kraj typowo przemysłowy. 1799 r powstała I szkoła dla dorosłych robotników analfabetów; powstała w dużym ośrodku przemysłowym w Nottingham. I etap- nauczali pisać czytać, liczyć, czyli wyprowadzenie z analfabetycyzmu. II etap- przekształcały się szkółki w bardziej rozwinięte szkoły, zaczęto wprowadzać treści zawodowe (PRACODAWCĄ ZALEŻAŁO NA UCZENI SIĘ ROBOTNIKÓW). Owen R. Chciał, aby jego pracownicy kształcili się. Dbał również o dzieci pracowników. Zakładał świetlice, w których dzieci mogły spędzać wolny czas przed lub po powrocie ze szkoły. Cechy charakterystyczne: zaczęły powstawać szkoły o nastawieniu zawodowym tzw. INSTYTUTY MECHANICZNE, nurtem były inicjatywy lokalne w zakresie oświaty- wykorzystywanie biblioteki publicznej jako miejsca spotkań dyskusji pod kierunkiem przedstawicieli inteligencji, na rzecz owych bibliotek był przeznaczany podatek, powstała ustawa o bibliotekach publicznych w 1850r. Uniwersytety, czyli szkoły wyższe były otwarte dla ludzi, dostępne dla każdego wolne wykłady. UNIWERSYTETY ROBOTNICZE
FUNKCJE EDUKACJI DOROSŁYCH ( zadania do realizowania przez ed):
- f. ekonomiczna edukacji dorosłych – poprzez edukację dorosłych podnosi się poziom rozwoju ekonomicznego kraju,
- f. popularyzacyjna edukacji dorosłych – polega na rozpowszechnianiu wśród szerokich kręgów społeczeństwa najnowszej wiedzy, informacji, wartości, poglądów, techniki, kultury, sztuki itp.,
- f. integracyjna – edukacji dorosłych (scalająca) - scalanie, umacnianie więzi pomiędzy różnymi grupami społecznymi i członkami tych grup. Polega na tym, że ludzie identyfikują się z określoną ideologią, tradycjami, wartościami,
- f. adaptacyjna – polega na przystosowaniu się człowieka do warunków w jakich w danej chwili się znajduje np. do środowiska zamieszkania, nowej pracy, do kręgu towarzyskiego. Ułatwia przystosowanie się,
- f. polityczna edukacji dorosłych – polega na tym, że poprzez edukacje rozwija się świadomość polityczną i ideologiczną ludzi, w rezultacie ludziom łatwiej jest zająć określone stanowisko, wyrazić swoją opinię, określić własne żądania i oczekiwania,
- f. konstruktywna edukacji dorosłych – przekształcenie na lepsze, odnoszenie na wyższy poziom życia jednostek i grup. Realizowana poprzez np. rozwój zainteresowań, kształtowanie nawyków, budzenie potrzeb i aspiracji do nowego życia, tworzenie nowych poglądów, przekonań,
- f. eliminacyjna – eliminuje ze świadomości, a tym samym z zachowań ludzi np. poglądów, idei, wyobrażeń, pewnych upodobań, postaw, zwyczajów (eliminowanie barku tolerancji, lenistwa, niezdyscyplinowania, nałogów, postaw aspołecznych, ignorancji, patologii, fanatyzmów itp.)
- f. profilaktyczna edukacji dorosłych – zabezpiecza poprzez edukacje przed powstaniem niekorzystnego zjawiska społecznego np. niedopuszczenie do: stagnacji umysłowej, moralnej u człowieka, bezrobocia,
- f. kompensacyjna - (wyrównywanie braków), która wyraża się w wyrównywaniu poprzez kształcenie się czł dorosłego wszelkich wcześniejszych zaniedbań np. w nauce, w niepowodzeniach życiowych,
- f. terapeutyczna – wyróżnia się w leczeniu poprzez kształcenie różnych dolegliwości somatycznych lub psychicznych np. czytanie w klinikach powoduje oderwanie się od rzeczywistości,
- f. demokratyzująca – dzięki edukacji ludzie mniej wykształceni mogą dorównać osobą bardziej wykształconym, rekompensują poczucie upośledzenia edukacyjnego, a co za tym idzie brak poniżenia społecznego,
- f. innowacyjna – wprowadzenie poprzez edukacje nowości w życie czł, grup społecznych,
- f. renowacyjna – polega na stałym odnawianiu, odświeżaniu, przypominaniu wartości ideałów społecznie akceptowanych zachowań.
WŁAŚCIWOŚCI EDUKACJI DOROSŁYCH (cechy):
- edukacja dorosłych jest realizowana przez wielu organizatorów (kościół, związki zawodowe, państwo, stowarzyszenia),
- edukacja dorosłych jest organizowana w różnych środowiskach,
- edukacja dorosłych charakteryzuje wielopoziomowość czyli istnieją różne poziomy kształcenia w zależności od tego w jakim środowisku występuje,
- instytucjonalizacja edukacji dorosłych, wyraża się w tworzeniu coraz oryginalniejszych instytucji edukacyjnych,
- ...
Vallstedt