ROZDZIAŁ I
1. Ekonomia jest nauką społeczną zajmującą się racjonalizacją procesów gospodarczych. Bada jak ludzie gospodarują rzadkimi zasobami gospodarczymi.
2. Produkcja – kluczowe działanie gospodarcze, które w sposób świadomy przekształca dobra dostarczane przez naturę w dobra ekonomiczne, czyli dobra użytkowe zaspokajające potrzeby nabywców.
3. Zasoby (czynniki) produkcji – są wykorzystywane w procesie produkcji. Dzieli je na:
Zasoby naturalne
Zasoby ludzkie
Zasoby kapitałowe
To Ziemia i wszystko to, co znajduje się na jej powierzchni i w jej wnętrzu, jest użyteczne dla człowieka, ale nie jest wytworem jego pracy; woda, wiatr, surowce.
To wiedza i umiejętności człowieka, poparte indywidualnymi predyspozycjami psychofizycznymi do podejmowania określonych decyzji i działa.
Mogą mieć charakter rzeczowy i finansowy. Rzeczowe to dobra produkcyjne np. budynki, maszyny, wyposażenia, urządzenia itp. Finansowe to natomiast pieniądze czy papiery wartościowe.
4. Produkcja całkowita to całkowita ilość dóbr wytworzonych w krótkim okresie z poniesionych nakładów na zmienne czynniki produkcji. ( Okres krótki to taki, w którym nie zmienia się technologia produkcji a jedynie tzw. Zmienne czynniki produkcji, natomiast Okres długi to taki, w którym zmienia się technologia produkcji, a więc zmieniają się wszystkie czynniki produkcji.
5. Krzywa możliwości produkcyjnych (KMP) jest to zbiór kombinacji produkcji dwóch dóbr, które mogą być produkowane w danym przedsiębiorstwie w określonym czasie pod warunkiem pełnego i najlepszego wykorzystania posiadanych czynników produkcji.
KRZYWA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH
6. Rzadkość – to taki stan, w którym nasze chęci posiadania pewnych dóbr przekraczają nasze możliwości nabycia.
7. Potrzeba – taki stan człowieka, w którym odczuwa on brak czegoś, jakieś niespełnienie czy niezaspokojenie.
8. Proces gospodarowania to ciągłe przekształcanie się czynników produkcji i zasobów w dobra i usługi i ciągłe zużywanie się ich (produkcja, dystrybucja, konsumpcja).
9. Rachunek ekonomiczny - porównanie nakładów związanych z podejmowanymi działaniami i efektów, jakie jednostka zamierza osiągnąć. Ułatwia on wybór takiego wariantu postępowania, który pozwala osiągnąć maksymalne korzyści.
· Wariant I – zasada największego efektu/największej wydajności
· Wariant II – zasada najmniejszego nakładu/oszczędności środków
10. Racjonalne gospodarowanie – podmiot dokonuje takiej alokacji ograniczonych zasobów, które optymalizują korzyści, jakie z tego czerpie.
11. Koszt alternatywny – to wartość najlepszej z możliwych korzyści, utraconej w wyniku określonego wyboru (koszt utraconej korzyści, możliwości czy okazji). Inaczej możemy powiedzieć, że jest to wartość najbardziej preferowanej lecz nie wybranej korzyści.
12. Dobra – środki zaspakajania potrzeb człowieka. Podział dóbr:
Według kryterium odpłatności za ich nabywanie
Według kryterium stopnia związania z konsumpcją
Według kryterium wzajemnych zależności
Według kryterium stopnia przekształcenia dóbr
Dobra wolne – występują w ilości nieograniczonej i w formie nadającej się do bezpośredniego użytku; powietrze, ciepło, światło słoneczne.
Dobra konsumpcyjne – zaspakajają one potrzeby człowieka podczas konsumpcji; jednokrotnie np. spożycie owoców lub wielokrotnie np. jazda samochodem.
Dobra niezależne – to takie dobra, między którymi nie można znaleźć zależności w zaspokajaniu danej potrzeby; komputer i wycieraczka
Dobra finalne – nabywane przez ostatecznych użytkowników, nie podlegają dalszej obróbce.
Dobra publiczne- mogą być użytkowane przez ogół, i z tego użytkowania z reguły nie można nikogo wykluczyć; bezpieczeństwo narodowe(nieodpłatne), spektakl w teatrze(odpłatne).
Dobra produkcyjne – służą do wytwarzania dóbr konsumpcyjnych lub innych dóbr produkcyjnych; maszyny, urządzenia
Dobra komplementarne- dobra, które wzajemnie się uzupełniają w celu zaspokojenia określonej potrzeby; płyta CD i odtwarzacz CD
Dobra pośrednie – nie są nabywane przez ostatecznych użytkowników, a ich nabywca wykorzystuje je w dalszym etapie produkcji.
Dobra substytucyjne – dobra zastępcze, takie które można używać zamiennie; długopis i pióro
Dobra prywatne – w tym przypadku dana jednostka ma względem takiego dobra prawo własności i może korzystać z niego dla własnych celów
13. Rynek – to nieprzerwany proces przepływu informacji pomiędzy kupującymi i sprzedającymi oraz proces wymiany dóbr , dokonywanej poprzez akt kupna- sprzedaży.
Według kryterium przedmiotu obrotu
Według kryterium zasięgu
Według kryterium stopnia zrównoważenia
Rynek dóbr – przedmiotem obrotu towary konsumpcyjne i produkcyjne
Rynek lokalny – Rynek regionalny- Rynek krajowy – Rynek międzynarodowy – Rynek światowy
Rynek producenta – sytuacja rynkowa, gdy wielkość zapotrzebowania na towary, przewyższa wielkość oferty sprzedaży.
Rynek pracy – przedmiotem obrotu to zasób pracy
Rynek konsumenta- sytuacja rynkowa, gdy wielkość zapotrzebowania na towary jest mniejsza od wielkości oferty sprzedaży.
Rynek finansowy – przedmiotem obrotu na nim jest kapitał, występujący pod postacią pieniądza gotówkowego, akcji, obligacji i innych papierów wartościowych.
14. Popyt – to wielkość zapotrzebowania na dobro zgłaszane przez kupujących na rynku w danym okresie i przy określonym poziomie jego ceny. Prawo popytu – wraz ze wzrostem poziomu ceny dobra zmniejsza się wielkość zapotrzebowania na nie, natomiast wraz ze spadkiem poziomu ceny dobra, wielkość zapotrzebowania rośnie.
a) Czynniki wpływające na popyt
· Efekt dochodowy polega na tym że przy danym poziomie dochodu nominalnego wzrost cen obniża dochód realny.
· Efekt substytucyjny – który polega na tym, że jeżeli rośnie cena jednego z dóbr nabywanych przez konsumenta, to zacznie on nabywać inne dobro substytucyjne.
· Efekt Veblena polega ona on na tym, że konsumenci nabywają tym większe ilości danego dobra im jest ono droższe, demonstrując w ten sposób swoje możliwości nabywcze.
· Efekt snobizmu polega ona na ograniczeniu lub całkowitym zaniechaniu zakupu pewnych dóbr, ponieważ są one nabywane przez inne gospodarstwa domowe.
· Efekt „owczego popędu” nabywanie dóbr przez dużą grupę konsumentów wyzwala u niektórych zachowanie nazywane „owczym popędem” – kupują oni jeszcze więcej tych dóbr.
· Efekt spekulacyjny – polega on na tym, jeżeli ceny rosną to nadal kupujemy dobra mając przeświadczenie o tym, że w przyszłości cena będzie wyższa. Tak samo jeżeli cena danego dobra spada to powstrzymujemy się od zakupu tego dobra sądząc, że będzie jeszcze niższa.
ZMIANA WIELKOŚCI POPYTU I ZMIANA POPYTU
15. Podaż – to ilość dobra zaoferowana do sprzedaży na rynku przez przedsiębiorstwa w danym okresie i przy określonym poziomie ceny. Prawo podaży – wraz ze wzrostem poziomu ceny dobra wzrasta jego ilość zaoferowana do sprzedaży, natomiast wraz ze spadkiem poziomu ceny dobra – spada jego ilość zaoferowana do sprzedaży.
a) Czynniki wpływające na podaż:
· Zamiana poziomu cen czynników produkcji
· Zmiana zastosowanej technologii
· Zmiana warunków kredytowo-finansowych
· Zamiana warunków zaopatrzenia wytwórczego
ZMIANA WIELKOŚCI PODAŻY I ZMIANA PODAŻY
16. Równowago rynkowa – to stan rynku w danym okresie , w którym wielkość zapotrzebowania na dane dobro jest równa ilości tego dobra zaoferowana do sprzedaży przy danym poziomie jego ceny rynkowej (popyt = podaży).
RÓWNOWAGA RYNKOWA
17. Cena minimalna – o cena powyżej poziomu równowagi i określa dopuszczalny poziom ceny bieżącej dla producentów i dostawców.
18. Cena maksymalna – określa górny pułap ceny bieżącej poniżej ceny równowagi .
19. Mikroekonomia – zajmuje się zjawiskami i procesami gospodarczymi zachodzącymi w odrębnych częściach gospodarki. W tym ujęciu analizowane są indywidualne decyzje podmiotów na danych rynkach, pomijając powiązania z resztą gospodarki.
20. Makroekonomia – zajmuje się zjawiskami i procesami zachodzącymi w całej
gospodarce, a zmienne objaśniane i objaśniające ujmowane są w agregaty , czyli sumy wielkości jednostkowych.
21. Ekonomia normatywna – jest dostarczenie pewnych zaleceń czy rekomendacji, które są oparte na wartościujących sądach. W tym przypadku nie szuka się prawdy obiektywnej.
22. Ekonomia pozytywna – jest przedstawienie rzeczywistości gospodarczej lub inaczej objaśnienie danych zjawisk i procesów gospodarczych. Rezygnuje się w tym podejściu z oceny rzeczywistości gospodarczej.
...
michal19860