Makroekonomia rozdział 3.docx

ROZDZIAŁ III

1. Produkt krajowy brutto PKB – bieżąca wartość rynkowa strumienia nowych dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju, w danym czasie.

2. Produkty finalne – to dobra i usługi nabywane przez ostatecznych użytkowników, czyli nie podlegają dalszej obróbce ani odsprzedaży.

3. Produkty pośrednie – są nabywane w celu ich dalszego przetworzenia lub odsprzedaży.

4. Zapasy – dobra pośrednie, które nie zostały sprzedane lub nie uległy przetworzeniu. Zapasy wliczone są do wydatków inwestycyjnych.

5. Inwestycje w kapitał obrotowy – dotyczą zmiany stanu produktów i są inwestycjami krótkookresowymi. Inwestycje w kapitał obrotowy to wydatki inwestycyjne związane z finansowaniem zapasów.

6. Inwestycje w kapitał trwały – dzielimy na mieszkaniowe i nie mieszkaniowe. Do inwestycji mieszkaniowych zaliczamy wydatki na budowę nowych domów i mieszkań. Nie mieszkaniowe inwestycje w kapitał trwały to wydatki przeznaczone na budowę fabryk i zakładów produkcyjnych oraz ich wyposażenie w maszyny, urządzenia i środki transportu.

7. Wartość dodana – nazywamy różnice pomiędzy przychodem ze sprzedaży dóbr i usług wytworzonych przez tę firmę a sumą, którą musi ona zapłacić innym przedsiębiorstwom za użyte przez siebie dobra pośrednie. Jest to więc miara wartości, jaką przedsiębiorstwo dodają do poszczególnych produktów na każdym etapie procesu produkcji.

8. Amortyzacja – koszt zużycia środków trwałych. Różnica pomiędzy inwestycjami brutto i inwestycjami netto.

9. Produkt Narodowy Brutto PNB – wyrażający wartość produkcji wytworzonej przez cały naród bez względu na miejsce ulokowania jego czynników produkcji. Jest to PKB powiększony o dochody naszych obywateli napływając z zagranicy do kraju i pomniejszony o dochody obcokrajowców odpływające z naszego kraju z tytułu własności zasobów.

10. Dochód Narodowy Brutto – to suma dochodów pierwotnych brutto wszystkich krajowych sektorów instytucjonalnych, czyli dochodów uzyskiwanych przez nie z tytułu zaangażowania w procesie produkcji lub z tytułu posiadanego majątku, który może być wykorzystany do celów produkcji.

11. Dochody netto za usługi czynników produkcji za granicą – różnica między dochodami dopływającymi za zagranicy, a tymi które są za granicę przekazywane z tytułu własności środków produkcji.

12. Produkt Narodowy Netto PNN – wyraża wielkość produktu narodowego z potrąceniem tej części produkcji, która jest niezbędna do odtworzenia zużytych dóbr kapitałowych.

13. Dochód Narodowy – jest on równy sumie wynagrodzeń czynników produkcji, będących własnością obywateli danego kraju. Obejmuje tylko dochody otrzymane z działalności gospodarczej.

14. Dochody osobiste- wyrażają sumę dochodów faktycznie otrzymanych przez jednostki. Wielkość ta różni się od dochodu narodowego, ponieważ dochód osobisty wyraża wszystkie dochody faktycznie otrzymywane przez gospodarstwa domowe, zarówno jako wynagrodzenia czynników produkcji jak i transfery. Nie obejmuje natomiast składek na ubezpieczenia społeczne oraz całości zysku.

15. Dochód rozporządzalny – dochód którym faktycznie dysponują gospodarstwa domowe, aby go otrzymać należy od dochodów osobistych odjąć podatki obciążające te dochody.

16. Dobrobyt społeczny – możemy określić jako wysoki poziom zadowolenia wynikający z zaspokojenia różnorodnych potrzeb. Jest głównym celem działania każdego systemu społeczno-gospodarczego.

17. Nominalny PKB- określa on rynkową wartość wytworzonej produkcji w gospodarce w ciągu roku obliczoną na podstawie cen bieżących (czyli w okresie, gdy produkowano wchodzące w skład PKB dobra)

18. Realny PKB – koryguje on nominalny PKB o skutki inflacji i wyraża go w cenach istniejących w pewnym okresie, najczęściej określonym jako rok bazowy lub podstawowy.

19. Deflator PKB – jest to pośrednia miara inflacji, którą obliczyć można po ustaleniu wartości nominalnego i realnego PKB. Wskazuje jaka część przyrostu wartości dóbr w gospodarce wynika wyłącznie ze wzrostu cen.

20. Indeks cen konsumenta CPI – mierzy zmiany cen detalicznych w odniesieniu tylko do dóbr wchodzących w skład tzw. koszyka konsumpcyjnego corocznie aktualizowanego, a składającego się z około 2000 różnych produktów lub usług nabywanych przez gospodarstwa domowe, czyli dóbr finalnych. CPI ustala się przez obliczenie wartości nominalne i realnej tego koszyka, a następnie ich porównanie. Wzrost wskaźnika CPI oznacza, że przy danych nominalnych dochodach konsumenci mogą nabyć mniejszą ilość dóbr i usług, co wpływa na zmniejszenie ich poziomu życia.

21. Indeks cen producenta PPI – określa zmiany hurtowych cen koszyka towarów, które zostały wyprodukowane i sprzedane w danym czasie przez zakłady przetwórstwa przemysłowego, górnictwo oraz przedsiębiorstwa dostarczające i wytwarzające energię elektryczną, gaz i wodę.

22. Stopa inflacji – ukazuje jak zmienił się przeciętny poziom cen w gospodarce . 

23. Efekty zewnętrzne  to ujemne skutki wywierane przez transakcje rynkowe na podmioty, które nie uczestniczą w nich bezpośrednio .

24. Miernik dobrobytu ekonomicznego netto – uwzględnia trzy zmiany sposobu obliczania PKB. Pierwsza dotyczy zmiany klasyfikacji niektórych wydatków na dobra pośrednie i finalne. Druga zmiana dotyczy uwzględniania wartości usług konsumpcyjnych trwałego użytku, wartości czasu wolnego, a także produkcji odbywającej się w gospodarstwach domowych i gospodarce nieoficjalnej. Trzecia zmiana dotyczy pomniejszania PKB o przybliżoną wartość szkodliwych efektów zewnętrznych.

25. Oszczędności państwowe – nadwyżka budżetowa państwa lub deficyt budżetowy. Równają się więc dochodom państwa (wpływom podatkowym) pomniejszonym o płatności transferowe i wydatki rządowe na dobra.

26. Zagraniczne inwestycje netto – to różnica między wartością eksportu netto a sumowaną wartością płatności transferowych z zagranicy netto i dochodów netto z czynników produkcji.