Tomasz Muszyński
Pielęgniarstwo II rok
Pielęgniarstwo położniczo – ginekologiczne.
Edukacja kobiety w połogu.
Połogiem określony jest 6-tygodniowy okres po porodzie, kiedy w organizmie matki ustępują zmiany związane z rozwojem ciąży i odbytym porodem. Połóg jest stanem fizjologicznym, ale niecodziennym. Dlatego nie zawsze kobiety wiedzą jak postępować w burzliwym dla organizmu czasie. Niekiedy kobiety popełniają błędy, traktując połóg jako chorobę, inne zaś nadmiernie eksploatują organizm, nie zachowując należytego umiaru w podejmowanych wysiłkach fizycznych.
Zmiany połogowe dotyczą wszystkich wewnętrznych organów i układów, ale szczególnie narządów płciowych. Uwaga kobiet powinna być skupiona na obserwacji stanu ogólnego oraz przestrzeganiu zasad higieny typowych dla tego okresu.
Po urodzeniu łożyska mięsień macicy obkurcza się, dając uczucie kulistego tworu w brzuchu, który sięga do wysokości pępka i obkurczając się, powoduje niekiedy dolegliwości bólowe. W tym czasie następuje naturalnie stopniowe zwijanie się macicy, która zwykle około 10 dni połogu chowa się za spojenie łonowe. Inwolucja macicy, czyli powrotowi do wielkości sprzed ciąży, towarzyszy wydzielanie z dróg rodnych, zwana odchodami. Odchody są objawem gojenia się rany, która powstała w miejsce odklejonego łożyska. W czasie pierwszych trzech dni są one zwykle krwawe, przypominają miesiączkowanie, a następnie stopniowo przechodzą w postać surowicokrwistą i śluzową. Czas utrzymywania się odchodów zależy od wielu czynników i jest indywidualny dla każdej kobiety. Niemniej jednak obowiązuje zasada, że w przypadku obfitych lub przedłużających się krwawień, albo np.: skrzepów, należy natychmiast wezwać lekarza i zasięgnąć jego porady. To samo dotyczy odchodów cuchnących lub ich nagłego zatrzymania się z towarzyszącymi bólami brzucha i podwyższoną temperaturą ciała.
Praktyczną wartość ma tu przypomnienie, że w pierwszych godzinach po porodzie, najdalej po sześciu godzinach, należałoby zadbać o oddanie moczu, a do 48 godzin o wypróżnienie. Przepełniony pęcherz moczowy oraz zaleganie kału w jelicie grubym zawsze stanowią przeszkodę w obkurczaniu się mięśnia macicy.
Korzystny wpływ na zwijanie się macicy oraz na ogólny stan organizmu kobiety ma umiarkowany ruch, gimnastyka oraz karmienie oraz karmienie naturalne.
Higiena osobista kobiety w połogu polega na szczególnej dbałości o krocze. Ze względu na obecność odchodów i niezagojoną ranę, po nacięciu krocza należy je dwa lub trzy raz dziennie podmywać. Przegotowana woda, mydłem z zawartością pH 5,5 lub dostępnymi środkami w aptece Tantum Rose, jeżeli krocze jest obrzmiałe stosujemy przymoczki (kompresy z kwasu bornego). Rany należy zabezpieczyć jałową wkładką na czas chodzenia. Podczas leżenia opaskę higieniczną układa się na prześcieradle pod pośladkami, tak, aby krocze poddawane było stałemu wietrzeniu.
Specjalną troską należy otoczyć gruczoły sutkowe, które w połogu ulegają przeobrażeniu pod wpływem laktacji. Obowiązującą zasadą jest utrzymanie ich w czystości przez obmywanie przegotowaną wodą: szczególnie dotyczy to brodawek i otoczki przed karmieniem.
Prawidłowo przebiegające karmienie naturalne nie wymaga dodatkowego opróżniania piersi. Należy jednak unikać zalegania pokarmu, który może stać się pożywką dla drobnoustrojów, powodujących stany zapalne i ropne. Staranne przestrzeganie higieny osobistej i otoczenia chroni matkę i dziecko przed infekcją.
W połogu wyjątkowe znaczenie ma dieta. Jadłospis układamy pod kątem karmienia naturalnego i samopoczucia matki. Odżywianie musi być urozmaicone, łatwostrawne, zawierać dużą ilość soli mineralnych i witamin. Oprócz podstawowych składników pokarmowych wskazane jest spożywanie dużej ilości błonnika, który zapobiega zaparciom.
PODSTAWOWE SKŁADNIKI ODŻYWCZE:
a) Wapń niezbędny minerał do rozwoju kości i zębów dziecka, które zaczynają rozwijać się od 8 tygodnia.
– biały chleb, orzechy, ser półtłusty, chude mleko, twarożek
b) Białko duże zapotrzebowanie na białko wzrasta podczas ciąży.
- żółty ser, jogurty, masło orzechowe, ryby, jajka, drób, fistaszki.
c) Witamina C pomaga w rozwoju mocnego łożyska, podnosi odporność na infekcję i pomaga w przyswajaniu żelaza, znajduje się ona w surowych warzywach i owocach.
- pomidory, kalafior, ziemniaki, truskawki, pomarańcze, grapefruit, czerwona i zielona papryka.
d) Błonnik zapobiega zaparciom, doskonałym jego źródłem są owoce i warzywa zwłaszcza, że nie trzeba ograniczać ich spożycia.
- por, zielony groszek, rodzynki, suszone morele, maliny, orzechy, chleb razowy.
e) kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego rozwoju centralnego układu nerwowego dziecka, zwłaszcza podczas pierwszych kilku tygodni.
- orzechy laskowe, fistaszki, brokuły, szpinak, chleb razowy.
f) żelazo dziecko musi zmagazynować zapasy na okres po urodzeniu, natomiast organizm kobiety zwiększa produkcję krwi, potrzebne więc żelazo aby przenosić więcej tlenu.
-wątroba, chude baranie lub wołowe mięso, tuńczyk, szpinak, suszone morele.
Po sporym odwodnieniu organizmu w czasie porodu nie należy ograniczać płynów. Podobnie jak w czasie ciąży trzeba wyrzec się używek i nałogów.
Po urodzeniu dziecka kobieta powinna odpocząć. Ważny jest spokojny sen w noc i relaks w ciągu dnia. Prace domowe pielęgnacyjne przy dziecku powinna matka starać się wykonywać w pozycji wyprostowanej lub w klęku prostym. Ze względów zdrowotnych niewskazana jest pozycja w skłonie lub pochylenie do przodu. Wysiłek fizyczny we wczesnym okresie połogu musi być stopniowany i dlatego ojciec powinien traktować swój udział w obowiązkach domowych jako rzecz oczywistą, zaś w pielęgnowaniu dziecka jako okazję do przeżywania pełnego ojcostwa.
Bibliografia:
a) W. Fiałkowski, H. Michalczyk, E. Nitecka, M. Żuk „Przygotowania do naturalnego porodu” PZWL Warszawa 1987r.
b) M. Reich, A. Reich „Matka i Dziecko VADEMECUM” wyd. Letter Perfect International Warszawa 1991r.
j.salagan