Pshyrembel-ginekologia.pdf

I Srom

Dwoinki rzeżączki dla zapaleń sromu mają znaczenie tylko wtórne, ponieważ objawy

podrażnienia sromu powstają wskutek wypływania drażniącej wydzieliny z wewnętrz-

nych narządów płciowych.

b. R zęsistki i drożdżaki (candida albicans): rzesistkowe i grzybicze zapalenie sromu jest

zwykle objawem towarzyszącym rzęsistkowemu i grzybiczemu zapaleniu pochwy. Inne

grzybicze zapalenia skóry, jak łupież rumieniowy (erythrasma), łupież pstry (pityriasis

yersicolor) lub grzybica strzygąca (trichophytiasis) nie odgrywają praktycznie żadnej roli

w zapaleniach sromu.

c. Pa s ożyty: owsica (oxyuriasis) jako przyczyna zapaleń sromu wchodzi w rachubę

najczęściej u dzieci i u kobiet, które zawodowo mają kontakt z dziećmi (nauczycielki,

przedszkolanki).

Wesz łonowa (pediculus pubis) występuje w warunkach ogólnego brudu, zwłaszcza

w ciężkich bytowo czasach.

Świerzb (scdbies) na sromie pojawia się rzadko.

2. Urazy

Istotnym warunkiem wtargnięcia drobnoustrojów do tkanek są uszkodzenia nabłonka.

Mogą one powstać wskutek defloracji, zbyt intensywnego współżycia, masturbacji

(onanizmu), wskutek drapania, szorowania, pocierania w przypadku świądu, lub też

tarcia szorstkich wkładek podczas miesiączki lub szorstkiej bielizny (zbyt ciasnej), a także

w wyniku działania narzędzi, urazu, upadku i także w czasie jazdy konnej itp.

3. Czynniki chemiczno-termiczne

Należą do nich: podmywanie nadmiernie stężonymi lub zbyt gorącymi roztworami

odkażającymi; uszkodzenia sromu przez ropne lub krwiste upławy w przypadku raka albo

wydzielinę z powstałych przetok moczowych lub kałowych; stosowanie dezodorantów.

B. Przyczyny endogenne

1. Zaburzenia hormonalne

W tym przypadku istotne znaczenie ma niedobór estrogenów. W wieku starczym wskutek

zmian zanikowych dochodzić może do nadmiernych zmian wstecznych skóry sromu

(dystrofia — marskość — najczęściej z towarzyszącym świądem), a także pochwy, czemu

towarzyszy zmniejszone ukrwienie i zwiększona podatność na zakażenia. Szczególnie

świąd przyczynia się do występowania urazów, spowodowanych drapaniem, i — wtórnie

— do zapaleń sromu.

2. Choroby wewnętrzne

Choroby przemiany materii. W rachubę wchodzi przede wszystkim cukrzyca. Nie

wyjaśnione jest, czy do powstania zapalenia sromu prowadzą ogólne zaburzenia

przemiany materii, czy też zawierający znaczne ilości glukozy mocz zwilżający srom.

Ponadto znaczenie mają choroby nerek, wątroby i krwi (niedokrwistość złośliwa,

białaczka, ziarnica złośliwa).

1 Stany zapalne sromu

C. Choroby typowo dermatologiczne

Do chorób dermatologicznych należą: łuszczyca, liszaj płaski lub czerwony, łupież

rumieniowy, uczulenia i wyprysk (eczema) — wyprysk łojotokowy, kontaktowy,

świerzbiączka ogniskowa (neurodermitis circwnscripta). V. celu rozpoznania i leczenia

tych chorób należy porozumieć się z dermatologiem.

D. Szczególne postacie zapaleń sromu

Chodzi tu głównie o zapalenia wywołane przez:

— swoiste choroby zakaźne,

— choroby wirusowe (często przenoszone drogą płciową),

— i choroby przenoszone drogą płciową w węższym znaczeniu.

1.2 Leczenie zapaleń sromu

Zasadniczym zadaniem jest ustalenie przyczyny zapalenia sromu. W niektórych przypad-

kach może to być łatwe, w innych zaś bardzo trudne zadanie. Uwzględnić przy tym należy

najistotniejsze i najczęstsze przyczyny, które wymagają swoistego leczenia. Są to:

• Rzesistek pochwowy • Cukrzyca • Robaki

• Drożdzaki • Urazy • Wszy łonowe

Do innych przyczyn zaliczyć trzeba stany, w których następuje stałe podrażnianie sromu,

jak:

— rzeiączkowe zapalenie szyjki,

— spływanie wydzieliny z rozpadających się raków (szyjka — pochwa — srom),

— przetoki moczowe i kałowe.

Do czasu rozpoznania przyczyny i rozpoczęcia swoistego leczenia może niekiedy upłynąć

kilka dni. Nie powinno się jednak zwlekać z podjęciem objawowego leczenia najbardziej

dokuczliwych dolegliwości (głównie świądu i pieczenia).

1. W przypadku rozległego zapalenia sromu zaleca się wypoczynek w łóżku.

2. Konieczne jest zachowanie bezwzględnej czystości (zmieniać bieliznę co najmniej

2 razy dziennie, nie stosować bielizny syntetycznej — wyłącznie bawełnianą lub

lnianą).

Zmienionego zapalnie sromu nie wolno myć wodą i mydłem, lecz trzeba stosować:

3. Nasiadówki (letnie)

a) nasiadówki z rumianku: najprościej z preparatu Kamillosan (podobny w składzie do

preparatu Azulan-Herbapol — przyp. tłum.) w rozcieńczeniu 1:20 — 1:40;

b) nasiadówki z kory dębu: około 1000 g kory dębu (cortex ąuercus) zagotować

w 2 — 3 1 wody lub użyć gotowych preparatów, jak Silvapin-Eichenrindenextrakt.

Działa ściągaj ąco.

4. Wilgotne okłady: najlepiej z użyciem rozcieńczonego preparatu Kamillosan.

I Srom

Nasiadówki są lepsze niż wilgotne okłady, ponieważ powodują równomierne zwilżanie

sromu. Po nasiadówkach lub okładach srom należy osuszać nie przez pocieranie, lecz

przez przykładanie miękkiego ręcznika lub waty. W celu uniknięcia maceracji należy

dążyć do całkowitego osuszenia wszystkich części sromu. Natychmiast po osuszeniu

trzeba

5. Stosować puder, którego zadaniem jest w okresach miedzy nasiadówkami lub

okładami utrzymanie sromu w stanie suchości. Puder rozprowadza się cienką

warstwą, np. preparaty Vasenol, Lenicet, Fissanpuder. W przypadku cuchnącej

ropnej wydzieliny pokrywającej srom lepiej jest zastosować preparat Kamillosan

lub Xeroformpuder, lub też podjąć

6. Leczenie maściami: głównie zawierającymi glikokortykosteroidy lub antybiotyki,

albo też oba te składniki, jak preparaty Delmesan, Scherosan, Ficortril, Locacorten,

Volon A-Salbe (zawiera antybiotyk) i podobne. Ich zastosowanie często powoduje

natychmiastową poprawę. W razie szczególnie silnego świądu poleca się stosowanie

preparatów: Euraxil, Pruralgan lub Pantocain-Salbe, a także tetrakainę (Panto-

cain) z Tumenol-Ammonium według poniższej recepty:

Rp. Pantocain 0,15-0,3

Tumenol-Ammonium 1,0

Lanolini 20,0

Vaseliniflavi ad 30,0

M.f. ung. D.S.

Zewnętrznie

7. U starszych pacjentek należy dodatkowo prowadzić doustne leczenie sprzężonymi

estrogenami lub estriolem, albo też miejscowe leczenie za pomocą preparatów

Ortho-Gynest Vaginalcreme, Óstromon-Salbe itp.

Po ustaleniu przyczyny zapalenia sromu leczenie objawowe uzupełnia się swoistym

postępowaniem.

Rzęsistkowe zapalenie sromu jako objaw towarzyszący rzęsistkowemu zapaleniu

pochwy leczymy swoistymi chemioterapeutykami (p. str. 71). Zawsze należy leczyć także

partnera.

Drożdżakowe zapalenie sromu (Candida albicans): p. też grzybicze (drożdżakowe)

zapalenie pochwy.

Drożdżakowe zapalenie sromu i pochwy spotykamy głównie u:

— ciężarnych

— chorych na cukrzycę

— małych dziewcząt (często łącznie z drożdżakowym zapaleniem jamy ustnej)

Poza tym drożdżakowe zapalenie sromu występuje dość często u dorosłych kobiet, także

starszych. Nie zawsze w przebiegu tego zapalenia obserwuje się typowe białawe naloty

(przylegające do powierzchni lub w postaci grudek). Skutecznie działają preparaty

Canesten, Gyno-Daktar, Gyno-Pevaryl, Tercospor itp. Jednocześnie należy leczyć

partnera. W leczeniu drożdżakowego zapalenia pochwy bardzo dobrych efektów należy

spodziewać się po pędzlowaniu fioletem goryczki lub roztworem Castellaniego.

1 Stany zapalne sromu

W razie nawrotów, które zdarzają się często, należy pamiętać o odkażeniu przewodu

pokarmowego za pomocą tabletek do ssania, np. Ampho-Moronal (p. str. 74).

Cukrzycowe zapalenie sromu:

Jeśli w opornym na leczenie zapaleniu sromu jako przyczyna wykluczone zostaną

rzęsistki, drożdżaki, urazy Lun pasożyty, to należy zawsze myśleć o cukrzycy, chyba

że nie zostanie ona potwierdzona badaniami.

W celu rozpoznania cukrzycy nie można ograniczać się do stwierdzenia glikoznrii, lecz

należy także oznaczyć stężenie glukozy w surowicy oraz określić dobowy profil glikemii,

ewentualnie wykonać test obciążenia glukozą. W przypadku stwierdzenia cukrzycy

(także utajonej) należy skierować pacjentkę do internisty.

Urazy sromu (p. str. 22) leczy się odpowiednio.

Robaczyce

Znaczny świąd w okolicy sromu i odbytu powodują głównie owsiki. Świąd z kole

prowadzi do uszkodzeń wskutek drapania z następczym zakażeniem przez drobnoustroje

chorobotwórcze' W leczeniu robaczyc stosuje się typowe preparaty, jak Molevac

Vermizym, Oxymors i inne. Spośród wymienionych szczególnie dwa pierwsze nadają si<

do leczenia owsicy. Większość pozostałych preparatów przeciwrobaczych jest skuteczni

także w leczeniu zakażeń glistą ludzką (Ascaris lumbricoides). Dawkowanie lekóv

— odpowiednio do zaleceń producenta. Podczas leczenia zakażeń robakami bardz(

ważne jest zachowanie bezwzględnej czystości — skrócić paznokcie! Po każdym oddanii

stolca należy zmienić majteczki.

Zapamiętaj: Rzęsistki pochwowe

Drożdżaki

{

Cukrzyca

{ świądu podczas zapalenia sromu.

Robaki

Wszawicę łonową (pedicułosis puhis) leczy się heksachlorocykloheksanem (Jacutii

emulsja lub puder w aerozolu) lub wcierając preparat Cuprex (nie stosować na błon

śluzowe); owłosienie łonowe nie musi być usuwane.

Świerzb na sromie występuje wyjątkowo rzadko. W leczeniu stosuje się preparaty Mitigi

lub Jacutin.

I Srom

1.3 Szczególne postacie zapaleń sromu

Zapalenie mieszków włosowych sromu

Najczęściej jest to mnogie ropne zapalenie mieszków włosowych na owłosionej części

sromu.

Leczenie. Należy usunąć owłosienie; stosuje się okłady z 1 — 3% spirytusowego roztworu

rezorcyny. Pęcherzyki jodynuje się. Przemywa się roztworami odkażającymi (Phiso-Hex,

Betaisadona i inne).

Czyraczność sromu (furunculosis vulvae)

Mniejsze lub większe czyraki, najczęściej w obrębie warg sromowych większych,

towarzyszą uogólnionej czyraczności, lub też występują jako choroba ograniczona do

sromu. Należy wykluczyć cukrzycę!

Leczenie. W początkowym okresie choroby można czasem uzyskać poprawę stosując

maści zawierające kortykosteroidy i antybiotyki. Jeśli poprawa nie następuje, to za

pomocą wilgotnych okładów, ciepłych nasiadówek z nadmanganianem potasu należy

doprowadzić do upłynnienia czyraków (nie wygniatać!); ponadto wskazane jest unie-

ruchomienie pacjentki w łóżku. Po upłynnieniu czyraków podjąć leczenie chirurgiczne

przez nacięcie ropni.

Ropowica i ropnie sromu

Mogą występować podczas ciężkich zakażeń połogowych i w przypadku zakażeń

okolicznych tkanek (np. ropień powłok po cięciu nadłonowym sposobem Pfannenstiela).

Przyczyną są gronkowce i paciorkowce lub zakażenia mieszane. Obserwowana bywa

także róża (erysipelas).

Leczenie. Prowadzi się je według zasad chirurgii. Ponadto po uzyskaniu wyniku

antybiogramu należy podawać antybiotyki.

Zgorzel sromu, powiązana z ciężkimi chorobami zakaźnymi, występuje bardzo rzadko.

1.4 Swoiste bakteryjne i wirusowe zapalenia sromu

Błonica sromu (diphteria vulvae)

Może występować — najczęściej u dzieci — łącznie z błonicą gardła lub samodzielnie.

Charakterystyczne są białoszare mocno przylegające naloty. Należy potwierdzić

występowanie maczugowca błonicy w rozmazie. W rozpoznaniu różnicowym trzeba

uwzględnić drożdżaki.

Leczenie. Podaje się surowicę przeciwbłoniczą i penicylinę.

Owrzodzenia sromu, choć bardzo rzadko, mogą występować także podczas duru

brzusznego lub czerwonki.

Leczenie polega na zwalczaniu choroby podstawowej.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: