2009_13___polacy_ratujacy_zydow.pdf

● Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu monety

upamiętniające Polaków ratujących Żydów, Irenę Sendlerową,

Zoię Kossak, siostrę Matyldę Getter:

Narodowy Bank Polski

ma wyłączne prawo emitowania znaków

pieniężnych w Polsce.

m o n e t y

w dniu 1 grudnia 2009 r.

o nominale 2 zł - wykonaną stemplem zwykłym

ze stopu Nordic Gold,

Oprócz monet i banknotów powszechnego obiegu

NBP emituje także monety i banknoty kolekcjonerskie.

Emisja wartości kolekcjonerskich

stanowi okazję zarówno do upamiętniania

ważnych historycznych rocznic i postaci, jak i do rozwijania

zainteresowań polską kulturą, nauką i tradycją.

w dniu 2 grudnia 2009 r.

o nominale 20 zł - wykonaną stemplem lustrzanym

w srebrze.

Od 1996 roku NBP emituje także

dwuzłotowe monety okolicznościowe

powszechnego obiegu ze stopu Nordic Gold.

Wszystkie monety i banknoty emitowane przez NBP

są prawnym środkiem płatniczym w Polsce.

MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009

Informacje o planie emisji

oraz sposobie nabycia monet na stronie:

www.nbp.pl

Monety zostały wyprodukowane

w Mennicy Polskiej S.A. w Warszawie.

Polacy ratujący Żydów

Irena Sendlerowa,

Zoia Kossak, siostra Matylda Getter

Skład i druk: Drukarnia NBP

Polacy ratujący Żydów – Irena Sendlerowa, Zoia Kossak, siostra Matylda Getter

● II wojna światowa i okupacja hitlerowska unicestwiły Żydów

zamieszkałych w Polsce. 3,5-milionowa społeczność została zniszczona

przez okrutny terror, osadzenie w gettach i ostateczną masową

eksterminację w komorach gazowych Treblinki, Auschwitz i Bełżca.

● Za pomoc Żydom Niemcy karali śmiercią. Na tle tej ponurej

rzeczywistości szczególny szacunek budzi humanitarna, pełna odwagi

i męstwa postawa tych Polaków, którzy odważyli się ratować Żydów,

narażając siebie i swoje rodziny na śmierć.

● Zoia Kossak (1890–1968) jest znana jako wybitna pisarka. Była

współzałożycielką i ideologiem utworzonej w 1940 roku tajnej organizacji

społeczno-katolickiej – Front Odrodzenia Polski (FOP).

● Latem 1942 roku wraz z Wandą Filipowiczową, Witoldem

Bieńkowskim, Władysławem Bartoszewskim, Janiną Wąsowiczową,

Stefanem Szwedowskim i innymi działaczami społeczno-politycznymi

zainicjowała utworzenie Komitetu Pomocy Żydom, później nazwanego

Tymczasowym Komitetem Pomocy Żydom im. Konrada Żegoty.

Wymyślony przez Zoię Kossak kryptonim „Żegota” utrwalił się

w późniejszej nazwie Rady Pomocy Żydom powstałej w grudniu

1942 roku.

● „Żegota” pozostała na zawsze symbolem pomocy Żydom w czasie

okupacji hitlerowskiej.

● W sierpniu 1942 roku w czasie wywożenia mieszkańców getta

warszawskiego do obozu zagłady w Treblince, FOP wydał ulotkę

pt. Protest pióra Zoii Kossak, w której pisała, że świat, patrząc na tę

zbrodnię straszliwszą niż wszystko, co widziały dzieje, milczy. A kto

milczy w obliczu mordu – staje się wspólnikiem mordercy. Kto nie potępia

– ten przyzwala.

● Twórczość i działalność Zoii Kossak miała istotny wpływ na

pogłębienie w społeczeństwie polskim przekonania o konieczności

niesienia pomocy ludności żydowskiej.

● Siostra Matylda Getter (1870-1968) już przed II wojną światową

z ogromnym poświęceniem angażowała się w działalność oświatowo-

wychowawczą. Była naczelną matką przełożoną prowincji warszawskiej

Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Marii. Kiedy wybuchła

wojna siostra Matylda Getter miała prawie 70 lat, ale nie przeszkadzało

jej to w niesieniu pomocy osobom potrzebującym, prześladowanym przez

okupanta.

● Jej energia, mądrość, praktyczność, odwaga, zabłysły w pełni

podczas wojny. W czasie okupacji hitlerowskiej dużo Żydów: dzieci,

młodzieży i starszych przeszło przez skromny drewniany dom – siedzibę

sióstr Franciszkanek Rodziny Marii w Warszawie przy ul. Hożej 53.

Dzieci były kierowane do klasztornych sierocińców, dorosłe dziewczęta

do pracy w zaufanych domach, osoby starsze do klasztorów Zgromadzenia

usytuowanych w odosobnieniu.

● Irena Sendlerowa (1910-2008) przed II wojną światową pracowała

w Wydziale Opieki Społecznej i Zdrowia Publicznego jako opiekunka

społeczna. Kiedy zaczęły się prześladowania Żydów, zorganizowała

sieć opiekunek społecznych, które wspólnie stworzyły tajną organizację

pomocy Żydom.

● Do powstałego w listopadzie 1940 roku getta opiekunki społeczne

wnosiły żywność, lekarstwa i szczepionki przeciwko tyfusowi.

● Na przełomie 1941 i 1942 roku Żydzi w getcie masowo umierali z głodu

i z powodu chorób. Grupa opiekunek społecznych w porozumieniu

z organizacjami żydowskimi w getcie postanowiła ratować dzieci

żydowskie. Wyprowadzano je różnymi drogami, a potem umieszczano

w polskich rodzinach lub w klasztornych sierocińcach.

● Pod koniec 1942 roku powstała Rada Pomocy Żydom „Żegota”,

w której Irena Sendlerowa została kierowniczką referatu dziecięcego.

● Działalność tych wspaniałych kobiet została wysoko oceniona przez

Izraelski Instytut Yad Vashem w Jerozolimie, który przyznał im jako

jednym z pierwszych odznaczenie Sprawiedliwy wśród Narodów

Świata .

Halina Grubowska

Żydowski Instytut Historyczny

MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009

N O M I N A ł 2 0 Z ł

n o m i n a ł 2 z ł

metal Ag 925/1000 ■ stempel lustrzany ■ średnica 38,61 mm

masa 28,28 g ■ wielkość emisji (nakład) 100.000 szt.

AwErS: W środku wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej

Polskiej. Pod orłem stylizowany wizerunek muru z wyrwą w środku

oraz przerwanego drutu kolczastego. Z lewej strony muru wizerunek

gwiazdy Dawida. U dołu napis: 20 ZŁ oraz – po jego lewej stronie

– oznaczenie roku emisji: 2009. U góry z prawej strony półkolem napis:

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

rEwErS: U góry stylizowany wizerunek popiersia siostry Matyldy

Getter; po jego prawej stronie półkolem napis: SIOSTRA MATYLDA/

GETTER. U dołu stylizowany wizerunek popiersia Ireny Sendlerowej;

pod nim półkolem napis: IRENA SENDLEROWA. U dołu z prawej strony

stylizowany wizerunek popiersia Zoii Kossak; pod nim półkolem napis:

ZOFIA KOSSAK. Z lewej strony półkolem napis: POLACY RATUJĄCY

ŻYDÓW. W tle stylizowane wizerunki ptaków.

Projektant monety: RouSSaNKa NowaKowSKa

metal stop Cual5Zn5Sn1 ■ stempel zwykły ■ średnica 27,00 mm

masa 8,15 g ■ wielkość emisji (nakład) 1.400.000 szt.

AwErS: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej.

Po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-09, pod orłem napis: ZŁ 2

ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz

zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy:

M/W.

rEwErS: Stylizowany wizerunek muru z wyrwą w środku w kształcie

dłoni. Z prawej strony nad murem napis: ŻEGOTA. Z lewej strony nad

murem wizerunek drutu kolczastego. U góry półkolem napis: POLACY

RATUJĄCY ŻYDÓW.

Na boKu: Ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony

o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant awersu: ewa tyC-KaRpIńSKa

Projektant rewersu: RouSSaNKa NowaKowSKa

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: