UKŁAD POKARMOWY
STRUKTURA I WŁAŚCIWOŚCI MIĘŚNI GŁADKICH PRZEWODU POKARMOWEGO.
mm. poprzecznie prążkowane à
· Gardło
· 1/3 przełyku
· Zwieracz zewn. Odbytu
mm. gładkie
3 warstwy
* podłużna
* okrężna
à W żołądku także warstwa skośna
RODZAJE SKURCZÓW MIĘŚNI GŁADKICH PRZEWODU POKARMOWEGO
Dwa rodzaje
1) Toniczne
Polegają na długotrwale utrzymującym się wzroście napięcia i trwałym przykurczu charakterystyczne dla zwieraczy
2) Rytmiczne à fazowe
Zachodzą w obwodowej części przełyku, żołądku i jelicie cienkim
– Polegają na skurczach i rozkurczach (szybkich) co ma znaczenie w mieszaniu treści pokarmowej oraz przesuwaniu jej do dalszych części ukł.Pok.]
a) Skurcze odcinkowe
Najczęstsze w jelicie
à Cel à dokładne mieszanie miazgi z sokami trawiennymi
à Częstotliwość à 12/min dwunastnica à 8/min jelito kręte
à Czas trwania 5-6s
b) Skurcze perystaltyczne
W przełyku
Perystaltyka pierwotne à wynik połykania
Perystaltyka wtórna à wynik obecności pokarmu
W żołądku
Są b.ważne à skurcze na granicy Dna i Trzonu tworzą falę perystaltyczną
w jelicie
występują choć są mało ważne
c) MMC – międzytrawienny komplet bioelektryczny
W okresie międzytrawiennym
à cel à przesuwanie z jelita resztek miazgi pokarmowej w okresach między trawiennych
à częstotliwość à co 60-90 minut
à czas trwania à ok. 10 minut
Regulacja motoryki à przez fale wolne
à częstość skurczów – od częstotliwości fal wolnych
à siła skurczów – od amplitudy fal wolnych
DEFINICJA I ZNACZENIE BER
BER à PODSTAWOWY RYTM ELEKTRYCZNY à TZW. Fale wolne
Źródłem BER są komórki mięśniowe o niestałym potencjale błonowym à komórki rozrusznikowe
Fale wolne przesuwają się od komórki do komórki dzięki koneksonom
Rozpoczynają się w warstwie mięśniowej podłużnej i dopiero potem indukują fale wolne w warstwie okrężnej
Skurcz pojawia się gdy pojawiają się potencjały na szczycie fali wolnej.
Siła skurczu zależy od amplitudy i liczby tych potencjałów czynnościowych
BER sam nie wywołuje skurczów à nadaje tylko rytm –częstość potencjałów czynnościowych. Skurcze pojawią się wtedy, gdy pojawią się potencjały czynnościowe na szczycie depolaryzacji fali wolnej.
Do czynników wywołujących potencjały należą:
· mechaniczne rozciąganie
· transmitery autonomicznego UN
· hormony żołądkowo-jelitowe
· lokalne czynniki humoralne à histamina, serotonina
CZĘSTOŚĆ BER
Żołądek à 3/min
Dwunastnica à12/min
Jelito kręte à8/min
BER W ŻOŁADKU
-okolicą rozrusznikową jest trzon
-organizuje i integruje skurcze muskulatury żołądka
Ale źródłem skurczów są potencjały czynnościowe
- mmc – też od połowy żoładka
FAZY POŁYKANIA
1) FAZA USTNA à 0,3s
à faza dowolna
Pod kontrolą okolic ruchowych kory mózgowej
2) FAZA GARDŁOWA à 1,5s
à faza odruchowa
à BY ośrodek połykania w rdzeniu przedłużonym i moście
Skurcze perystaltyczne gardła à 5cm/s
Otwarcie zwieracza przełyku (gardłowo-przełykowego)
3) FAZA PRZELYKOWA
à BY perystaltyka
à wywołana podrażnieniem receptorów w bł.śluz jamy ustnej, gardła i przełyku à dzięki impulsom aferentnym przewodzonym przez nerwy czaszkowe 5 9 10 do ośrodka połykania w tworze siatkowatym pnia mózgu.
Impulsy eferentne zdążają z ośrodka połykania do mm.gardla i przełyku poprzez nerwy 5,7,9,10,12
Górny i dolny zwieracz przełyku otwarte
Kęs pokarmowy dostaje się do żołądka w czasie 5s
KONTROLA NERWOWA CZYNNOŚCI MOTORYCZNEJ PRZELYKU
1) górny zwieracz przełyku à
skurcz à vagus – Ach, ATP
rozkurcz à NO, VIP
2) 1/3 górna przełyku
VAGUS ruchowo (somatycznie) – z jądra dwuznacznego
3) 2/3 dolne przełyku
VAGUS przywspółczulnie (autonomicznie) z jądra grzbietowego ruchowego
Skurcz- gastryna/motylina/substancjaP
Rozkurcz – sekretyna/VIP/NO
4) Dolny zwieracz przełyku
-> tu najwyższe ciśnienie
Kurczy się, gdy reszta przełyku jest rozluźniona – mimo ze skurcz praktycznie samoistny – nerwy współczulne jeszcze go pogłębiają
przez vagusa rozluźniany
Unerwienie współczulne pochodzi ze splotu aortalnego i górnego zwoju szyjnego.
Ale dzięki niecholinergicznych i nie adrenergicznych neuronów pozazwojowych uwalniających neuropeptydy à VIP SubstP NO ATP
Perystaltyka pierwotna
àwynik połykania
à rozpoczyna się poniżej górnego zwieracza przełyku
Perystaltyka wtórna
à wynik obecności pokarmu
– może rozpoczynać się w dowolnej części przełyku
-- nie jest poprzedzona skurczami w gardle
Najczęstszym objawem dysfunkcji ruchowej przełyku jest zgaga spowodowana refluksem kwaśnej treści żołądkowej przez „nieszczelny” dolny zwieracz przełyku.
MECHANIZM ZAMYKANIA ZWIERACZA WPUSTU
1) toniczny skurcz dolnego zwieracza przełyku à NAJWAŻNIEJSZY]
- rozwiera się tylko w czasie połykania
- pochodzenia biogennego
- nie zależy ani od hormonów ani od nerwów
Hormony mogą wzmagać skurcz à gastryna motylina – peptyd jelitowy(PP)
Moją także hamować à sekretyna CCK glukagon, progesteron
Zwiększenie napięcia zwieracza po posiłku białkowym (gastryna) i zmniejszenie po posiłku tłustym (CCK, sekretyna) można tłumaczyć właśnie działaniem hormonów.
Działanie rozluźniające progesteronu – i zarzucanie treści pokarmowej à charakterystyczne dla ciąży
ACHALAZJA à nadmierny skurcz zwieracza
2) Mechanizm zastawkowy pomiędzy przełykiem a żołądkiem à kąt Hissa
3) Ucisk przełyku przez odnogi przepony
4) Bierny ucisk ciśnienia śródbrzusznego na dolny podprzeponowy odcinek przełyku
MOTORYKA ŻOŁĄDKA – WPŁYW HORMONÓW ŻOŁĄDKOWO-JELITOWYCH
Żoładek jest unerwiony
à współczulnie
Piersiowe nerwy rdzeniowe à Th6-Th10 ( zwój trzewny)
à przywspółczulnie
Nerwy błędne unerwiające splot Meissnera i Auerbacha
-hamowanie motoryki żołądka drogą włókien peptydergicznych,purynergicznych i nitroergicznych – na początkowe części żołądka – wyższy próg pobudliwości
- aktywacja motoryki żołądka drogą włókien cholinergicznych –na dalsze części żoładka
Motoryka
Obecność pokarmu zwiększa aktywność ruchową żołądka
-à Ruchy perystaltyczne
à Retropulsja –
Ruchy miazgi pokarmowej w przód i tył w wyniku napierania na zamknięty odźwiernik.
REGULACJA MOTORYKI ŻOŁĄDKA
CZYNNIKI REGULUJĄCE AKTYWNOŚĆ SKURCZOWĄ
1) AUTONOMICZNE NERWY ZEWNĘTRZNE I NEURONY SPLOTU WARSTWY MIĘŚNIOWEJ ŻOŁADKA
-VAGUS
Podwójna rola w adaptacji żołądka do zmiennej objętości pokarmowej
a) hamujący odruch wago-wagalny VIP i NO. – rozkurcz części początkowej à dzięki receptorom wrażliwym na rozciąganie
b) pobudzający odruch - zwiększenie napięcia części początkowej dzięki acetylocholinie i rec M
2) WEWNĄTRZPOCHODNE AKTYWNOŚĆ SKURCZOWA MIĘŚNI ŻOŁĄDKA
3) RÓŻNE CZYNNIKI HORMONALNE I HUMORALNE
GASTRYNA, MOTYLINA à wzmagają częstość i siłę skurczów
SEKRETYNA, GLUKAGON , GIP à hamują częstość i siłę skurczów
CCK à hamuje opróżnianie żołądkowe
MMC – KONTROLOWANE PRZEZ MOTYLINĘ
MECHANIZM OPRÓZNIANIA ŻOŁADKA
ROLA ODRUCHÓW, JONÓW WODOROWYCH, TŁUSZCZU, SUBSTANCJI OSMOTYCZNYCH I CCK.
à kawałki o obj poniżej 1mm3 mogą przechodzić przez odźwiernik
à 2-7 ml przechodzi każdorazowo do duod gdy miazga napiera na odźwiernik
à prędkość opróżniania żołądka zależy od szybkości rozdrabniania miazgi pokarmowej
REGULACJA OPRÓŻNIANIA ŻOŁĄDKA
Bezpośrednim czynnikiem kontrolującym opróżnianie żołądka jest zwieracz odźwiernika
1) ODRUCHY MIEJSCOWE
à POBUDZAJĄCE
Zapoczątkowane przez rozciągnięcie cz. Odźwiernikowej
Vagus –mało ważny
à...
ticlo