PSRiP_ rewizja 2007.doc

Wykazy pytań jako narzędzie wspomagające badanie wiarygodności i zgodności

Przykład dotyczący kasy                                                                       Tak   Nie Nie dotyczy   Uwagi

system kontroli wewnętrznej

czy istnieje wykaz kas i kasjerów – jeśli nie spowodować jego powstanie

czy kasjerzy podlegają kierownikowi księgowości

czy oprócz prowadzenia  kasy kasjer wykonuje inne obowiązki – podąć jakie

czy stosuje się

obowiązek wykorzystania urlopu przez kasjera

niespodziewane inwentaryzacje kasy

czy zapewniono by kasjer

nie posiadał pełnomocnictw bankowych

nie dokonywał zapisów księgowych

raport kasowy

czy następuje codzienny zapis operacji gotówkowych w raporcie kasowym

czy następuje okresowe uzgodnienie raportu z kontem kasa czy występują różnice

czy dział księgowości ma prawo zlecania wypłat

czy zabezpieczono, by uprawniony do zlecania wypłat nie mógł zlecić wypłaty sobie

czy kasa osobowo i lokalowo oddzielona jest od księgowości

czy dowody wpłat i wypłat kasowych są

z góry numerowane

po wypłacie i zaksięgowaniu w sposób wyraźny unieważniane

po unieważnieniu wycofywane by kasjer nie miał do nich dostępu

czy następuje sprzedaż gotówkowa – jeśli tak opisać odrębnie jakie powstają w związku z tym dokumenty  gdzie są one przechowywane i w jakim związku pozostaje kasa ze sprzedażą gotówkową

czy w razie stosowania kas rejestracyjnych przechowuje się dowód dziennych utargów

czy ustalono

górną granicę pogotowia kasowego

czy jest ona przestrzegana

stany dewiz

czy są wyodrębnione

czy i jak przelicza się je na złote

czy fizyczna ochrona gotówki i kasy są wystarczające

czy kasa i kasje są ubezpieczeni na wystarczającą kwotę

Zamknięcia roczne

czy stany gotówki stwierdzone podczas inwentaryzacji są zgodne z raportem kasowym i saldem konta kasa

czy protokół inwentaryzacyjny został podpisany przez spisujących i kasjera

czy biegły rewident przeprowadził nie zapowiadana inwentaryzacje kasy

czy nastąpiło uzgodnienie konta kasa z kontem rachunek bieżący i innymi kontami syntetycznymi

czy zbadano operacje przy których stwierdzono różnice daty księgowania

czy w razie przechowywania dewiz w kasie sprawdzono ich przeliczenie i zgodność z kursem obowiązującym na koniec roku

czy w stanie kasy wykazano wyłącznie gotówkę, a zwłaszcza czy nie objęto nim pokwitowań, czeków, weksli itp.

Czy na koniec roku zamknięto raport kasowy

Czy ujęto kompletnie stany gotówki w kasach podręcznych np. w oddziałach, na budowach

Zależności między rodzajami ryzyka

Dokumentacja badania sprawozdania finansowego

konieczność udokumentowania zagadnień, które są ważnymi dowodami badania uzasadniającymi wyrażona opinię z badania oraz potwierdzającymi przeprowadzenie badania zgodnie ze standardami.

Dokumentacja – materiały sporządzone przez lub dla biegłego lub też otrzymane i zachowane przez biegłego rewidenta w związku z przeprowadzanym badaniem

Mogą mieć formę danych zapisanych na papierze, kliszy, nośnikach elektronicznych lub innych nośnikach.

Wiarygodność dowodów badania zależy od:

źródła ich pochodzenia (otrzymane z zewnątrz, pochodzące od jednostki)

rodzaju (wynikające z oglądu, pisemnego oświadczenia lub ustnej informacji).

Założenia dotyczące oceny wiarygodności dowodów:

dowód badania pochodzący ze źródeł spoza jednostki (otrzymany od stron trzecich) jest bardziej godny zaufania niż pochodzący od badanej jednostki, - uwzględnienie, czy strony trzecie, od których otrzymano dowód, nie są powiązane kapitałowo, rodzinnie itp. z badaną jednostką

dowód badania pochodzący ze źródeł spoza jednostki, otrzymany bezpośrednio przez biegłego rewidenta, jest bardziej godny zaufania aniżeli taki sam dowód otrzymany za pośrednictwem badanej jednostki,

dowód badania pochodzący od jednostki jest bardziej godny zaufania, jeżeli system księgowości i kontroli wewnętrznej badanej jednostki działa sprawnie,

dowody badania uzyskane lub sporządzone bezpośrednio przez biegłego rewidenta są bardziej godne zaufania aniżeli dowody badania dostarczone przez kierownika lub personel badanej jednostki,

pisemny dowód badania jest bardziej godny zaufania aniżeli ustna informacja.

Typowy zakres dokumentacji roboczej:

informacje dotyczące statusu prawnego i struktury organizacyjnej jednostki,

wyciągi lub kopie ważnych aktów prawnych, umów oraz protokołów,

informacje dotyczące danej branży, sytuacji gospodarczej oraz środowiska prawnego, w jakim jednostka prowadzi działalność,

dowody związane z procesem planowania, w tym program badania i wszelkie zmiany, jakie w nim dokonano,

dowody świadczące o tym, ze biegły zapoznała się z systemem księgowości i kontroli wewnętrznej,

dowody oszacowania ryzyka nieodłącznego i ryzyka kontroli oraz dokumentujące późniejsze korekty szacunku ryzyka,

dowody świadczące o tym, że biegły przeanalizował działalność rewizji wewnętrznej i dowody dokumentujące wnioski sformułowane w wyniku tej analizy,

analizy transakcji i sald,

analizy znaczących wskaźników i tendencji,

dokumentacja dotycząca rodzaju i czasu przeprowadzania i zakresu procedur badania oraz wyników,

dowody świadczące o tym, że biegły sprawował nadzór nad pracami wykonanymi przez asystentów oraz dokonał ich weryfikacji,

informacje o tym, kto i kiedy przeprowadził procedury badania,

szczegółowe informacje na temat procedur zastosowanych do tych segmentów organizacyjnych jednostki, których sprawozdania finansowe są badane przez innego biegłego rewidenta,

kopie korespondencji z innymi biegłymi, rzeczoznawcami i innymi osobami trzecimi,

kopie pism lub notatek dotyczących badania, przekazanych jednostce lub z nią omawianych, w tym opis warunków zlecenia i omówienie istotnych słabości kontroli wewnętrznej,

oświadczenia otrzymane od jednostki,

wnioski biegłego rewidenta dotyczące istotnych aspektów badania z uwzględnieniem tego, jak wyjątki i zagadnienia nietypowe wykryte w toku badania zostały rozwiązane,

kopie sprawozdania finansowego i sprawozdania biegłego rewidenta.

Badanie najistotniejsze zagadnienia

Aktywa trwałe

Cel – sprawdzenie istnienia, kompletności, dokładności ujęcia składników aktywów trwałych w księgach rachunkowych i w sprawozdaniu finansowym jednostki gospodarczej. Sprawdzenie poprawności wyceny, prezentacji i klasyfikacji majątku trwałego.

Badanie wartości niematerialnych i prawnych

Zagadnienia:

właściwe udokumentowanie nabycia wartości niematerialnych i prawnych

możliwość wyodrębnienia poszczególnych tytułów WNIP dzięki ewidencji analitycznej

ocena poprawności wyceny wartości firmy

ocena efektów gospodarczych zakończonych przez jednostkę prac rozwojowych

ocena poprawności wyceny nabytych przez jednostkę praw majątkowych z uwzględnieniem rozrachunków związanych w wykorzystaniem przez jednostkę – licencje, prawa autorskie

istnienie zaakceptowanego przez kierownik planu amortyzacji WNIP

istnienie podstawy do dokonania nieplanowych odpisów amortyzacyjnych

uwzględnienie w planie amortyzacji przepisów prawa podatkowego

istnienie w księgach WNIP całkowicie umorzonych

Badanie rzeczowych aktywów trwałych

Podstawowa czynność to skonfrontowanie stanu ewidencyjnego z inwentaryzacją składników rzeczowego majątku trwałego. Biegły rewident powinien sprawdzić czy taka inwentaryzacja została przeprowadzona, i czy jej wyniki ujęto w księgach rachunkowych.

Prawidłowo prowadzona rachunkowość w tym zakresie powinna zapewniać bieżące ewidencjonowanie zmian stanu i wartości środków trwałych. Należy sprawdzić czy wszystkie zwiększenia i zmniejszenia stanu i wartość są odpowiednio udokumentowane obcymi i własnymi dowodami księgowymi.

Zagadnienia:

ujęcie w początkowej wartości środków trwałych wszystkich kosztów związanych z ich nabyciem;

ujęcie w początkowej wartości środków trwałych wytworzonych we własnym zakresie rzeczywiście poniesionych kosztów związanych z ich budową, montażem, oddaniem do eksploatacji;

prawidłowe dokonywanie zwiększeń wartości początkowej środków trwałych o koszty ich ulepszenia;

poprawność wyceny nieodpłatnie otrzymanych składników rzeczowych aktywów trwałych zarówno własnych jak i obcych

dokonywanie odpisów aktualizacyjnych zgodnie z przepisami

dokonywanie odpisów amortyzacyjnych zgodnie z zatwierdzonym przez kierownik jednostki planem amortyzacji

prawidłowość dokonywania uproszczonych odpisów amortyzacyjnych w odniesieniu do niskocennych środków trwałych – wartość minimalna przyjęta dla celów rachunkowości o wartość określona w prawie podatkowym

prawidłowość dokonywania nieplanowych odpisów amortyzacyjnych w przypadku zmiany przeznaczenia, likwidacji lub wycofania z użytkowania środków trwałych

Zagadnienia związane z badaniem organizacji ewidencji rzeczowych aktywów trwałych:

czy poszczególne urządzenia analityczne – księga inwentarzowa, karty analityczne – zawierają szczegółową charakterystykę obiektów inwentarzowych środków trwałych

czy umożliwiają one określenie osób bezpośrednio odpowiedzialnych za powierzone im składniki majątku

czy ewidencja środków trwałych w budowie zapewnia wyodrębnienie kosztów według poszczególnych rodzajów efektów dla skalkulowania kosztu wytworzenia poszczególnych środków trwałych a także kosztów, które nie dały zamierzonego efektu gospodarczego

Badanie inwestycji długoterminowych

Zagadnienia:

zapewnienie przez rachunkowość prawidłowego i kompletnego udokumentowania obrotu finansowymi składnikami majątku o charakterze długoterminowym

prawidłowość ujęcia inwestycji zgodnie z ustawą o rachunkowości i rozporządzeniem Ministra Finansów

możliwość wyodrębnienia w ewidencji analitycznej poszczególnych aktywów finansowych

możliwość zidentyfikowania poszczególnych cech aktywów np. cech akcji

metody wyceny i dokonywanie odpisów aktualizacyjnych

Badanie należności długoterminowych

Zagadnienia:

charakter należności ujętych w tej pozycji sprawozdania finansowego

brak zakwalifikowania do tej pozycji należności z tytułu dostaw i usług

Badanie rozrachunków

Cel – sprawdzenie istnienia, kompletności oraz dokładności ujęcia rozrachunków w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym badanej spółki. Sprawdzenie poprawności wyceny, prezentacji i klasyfikacji pozycji rozrachunkowych.

Zagadnienia:

poprawność ujęcia rozrachunków w bilansie w powiązaniu saldami kont syntetycznych i analitycznych

potwierdzenie sald rozrachunkowych przez dłużników

czy obciążenia dłużników maja odbicie w przychodach z zobowiązania wobec kontrahentów w kosztach jednostki

kompletność ujęcia rozrachunków

poprawność wyceny rozrachunków

dokonanie odpisów aktualizacyjnych w odniesieniu do należności wątpliwych, nieściągalnych, przeterminowanych i prawidłowość ujęcia tych odpisów w sprawozdaniu finansowym

metodyka dokonywania odpisów aktualizacyjnych

Badanie rzeczowych składników aktywów obrotowych

Cel - sprawdzenie istnienia, kompletności oraz dokładności ujęcia tych aktywów w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym badanej spółki. Sprawdzenie poprawności wyceny, prezentacji i klasyfikacji.

Zagadnienia:

czy system kontroli wewnętrznej pozwala na kompletne ujęcie i udokumentowanie przychodów i rozchodów dostawa i usług

czy możliwe jest kontrolowanie dokumentów pod kątem występujących błędów merytorycznych, formalnych i rachunkowych

prawidłowość przeprowadzenia i rozliczenia inwentaryzacji

czy przeprowadzając spis uwzględniono i prawidłowo wyceniono składniki o złej jakości i zbędne

czy rzeczywisty stan zapasów potwierdzony inwentaryzacją odpowiada stanom wykazywanym w księgach rachunkowych

zgodność ewidencji aktywów obrotowych rzeczowych z zakładowym planem kont

częstotliwość uaktualniania stałych cen ewidencyjnych ( w przypadku ich stosowania); sposób wyceny rozchodu składników majątku wg stałych cen ewidencyjnych i częstotliwość ustalania wartości rzeczywistej tych składników – zgodność powyższych czynności z zakładowym planem kont

relacja stosowanego sposobu wyceny a zasada ostrożności – brak kolizji

prawidłowość rozliczania kosztów zaopatrzenia i zgodność z ZPK

posiadanie dokumentacji potwierdzającej stan zapas obcych w magazynach.

Badanie aktywów finansowych krótkoterminowych i długoterminowych

Cel badania – sprawdzenie istnienia kompletności i dokładności ujęcia tych składników aktywów. Sprawdzenie prawidłowości wyceny obrotu i stanu na dzień bilansowy, szczególnie aktywów w walutach obcych

Zagadnienia

prowadzenie obrotu gotówkowego zgodnie z prawem

czy system kontroli wewnętrznej pozwala na kompletne ujęcie i prawidłowe udokumentowanie obrotu środkami pieniężnymi

istnienie odpowiedniego systemu zabezpieczania gotówki przechowywanej w kasie oraz w tracie transportu

zgodność wykazanych aktywów w księdze głównej, księgach pomocniczych i w przypadku środków pieniężnych w kasie raportem kasowym

poprawność udokumentowania operacji wpływów i wydatków

poprawność przeprowadzenia inwentaryzacji środków pieniężnych i rozliczenia różnic we właściwym okresie

zgodność ewidencji i wyceny z zasadami ZPK

występowanie na rachunku bankowym pozycji znaczących lub niezwykłych, co do kwot

prawidłowość wyceny środków pieniężnych wyrażonych w walutach obcych

prawidłowość ujęcia środków pieniężnych w sprawozdaniu finansowym

zgodność metod klasyfikacji papierów wartościowych z ustawa o rachunkowości i rozporządzeniami wykonawczymi

prawidłowość przeprowadzenia inwentaryzacji i rozliczenia różnic

prawidłowość udokumentowania przychodów i rozchodów

zgodność z ustaleniami ZPK

poprawność wyceny papierów wartościowych w walutach obcych

prawidłowość klasyfikacji papierów wartościowych w sprawozdaniach finansowych

rola systemu kontroli wewnętrznej w zapewnieniu prawidłowości obrotu papierami wartościowymi

Badanie kapitałów i funduszy własnych

Cel – sprawdzenie właściwego ich ujęcia w księgach rachunkowych, poprawności wyceny i zbadanie sposobu prowadzenia ksiąg analitycznych. Należy zwrócić uwagę na zróżnicowanie kapitałów w zależności od formy prawnej podmiotu.

Zagadnienia:

zgodność wartości kapitału podstawowego z wpisami do KRS i aktami konstytutywnymi jednostki

zgłaszanie do KRS zmian kapitału

zgodność tworzenia i zmian innych kapitałów z przepisami KSH

fakt opłacenia wszystkich udziałów

sposób opłacenia objętych udziałów – w S.A. czy wkłady niepieniężne były badane

sposoby ujęcia zmian w kapitałach

zasady i przyczyny tworzenia kapitałów z aktualizacji wyceny

Badanie kosztów, przychodów i wyniku finansowego

Cel – sprawdzenie, czy wykazane wyniki cząstkowe oraz wynik finansowy netto są odzwierciedleniem operacji gospodarczych dotyczących przychodów, kosztów, zysków i strat, czy zostały one ujęte zgodnie z zasadami rachunkowości i wytycznymi ZPK.

Zagadnienia:

zgodność ewidencji i rozliczania kosztów z zasadami ZPK, zasadami rachunkowości i czy te rozwiązania zapewniają rzetelne i prawidłowe sporządzenie rachunku zysków i strat

prawidłowość udokumentowania operacji kosztowych i przychodowych i zakwalifikowania ich do odpowiednich okres sprawozdawczych

prawidłowość naliczenia podatków i powiązanie z saldami kont rozrachunków publiczno-prawnych i fundusz specjalnych

wyodrębnienie kosztów uzyskania przychodów

zgodność ewidencji z przepisami VAT

prawidłowość ustalenia obciążenia podatkiem dochodowych

prawidłowość obliczeń podatków odroczonych

Badanie podatku dochodowego od osób prawnych

Istotą badania prawidłowości ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest sprawdzenie poprawności ustalenia kwot: kosztów, wydatków, odpisów i strat, nie uznawanych stosownie do przepisów ustawy podatkowej za koszty uzyskania przychodów, kwot pomniejszających tę podstawę jako odliczenia, a także zwolnień przedmiotowych.

Cel badania:

Cel główny – uzyskanie wystarczającej podstawy dla wydania obiektywnej opinii o sprawozdaniu finansowym;

Cele cząstkowe – istnienie, kompletność ujęcia, prawidłowość pomiaru i wyceny, terminowość wpłat, zaliczanie do właściwych okresów sprawozdawczych, prawidłowa prezentacja w sprawozdaniu finansowym.

Przedmiot badania – powinny stanowić m.in.:

odpowiednie pozycje bilansu i rachunku zysków i strat oraz ich powtórzenia w innych rocznych sprawozdaniach finansowych,

dane wykazywane w deklaracjach i zeznaniach podatkowych,

ewidencja prowadzona dla potrzeb ustalania dochodu do opodatkowania,

dowody księgowe.

Zakres, metody i procedury badania

Zakres badania uzależniony jest od wielu czynników, a w tym od:

wielkości podmiotu sprawozdawczego,

objętości jego dokumentacji,

stopnia skomplikowania jego organizacji i działalności, itp.

Przy wyborze metod, technik, procedur i prób, biegły rewident powinien kierować się:

specyfiką jednostki,

wielkości podatku dochodowego,

wielkością dochodu i operacji decydujących o jego poziomie,

wynikami przeprowadzonych testów zgodności, tzn. oceną stopnia skuteczności funkcjonowania kontroli wewnętrznej.

Metody i techniki stosowane przy badaniu PDOP:

badanie kompletne z zastosowaniem techniki badania szczegółowego – roczne zez...