Pr. Admin - zbiór norm prawych regulujących sytuację, uprawnienia i obowiązki jednostek, obywateli, podm. Zb.; 2 ujęcia:
a.) Nauka pr. admin :
- tworzenie koncepcji i instytucji pr
- konceptualizacja i systematyzacja przepisów
b.) dogmatyka:
- pr. pozytywne obowiązujące tu i teraz, opublikowane w Dz. Ust i Dz. urzędowych
- konkretna znajomość obowiązujących przepisów pr
· Admin publiczna :
- organizacja w państwie
- zbiór instytucji w państwie organizujących życie obyw. na podst. ob. Prawa
- w jej skład wchodzą m.in.: minister, RM, wójt, wojewoda, Izba Adwokacka
- żyje pod rządami pr.
· obywatel / podmiot grupowy – O /Pg
- adresat obowiązków i uprawnień w państwie
· Pr. Admin:
- wskazuje obowiązki i uprawnienia obywateli
- normy te stanowią kompetencję dla admin. public do oddziaływanie na obywatela
- podział:
1.) Ustrojowe (organizacyjne):
- zbiór norm pr. regulujących tworzenie administracji i wew. f – jonowanie adm. w układzie org. wyższy – niższy ,np. u. o RM, u. o KRRiT
2.) Materialne – cz. PA regulujące obowiązki i uprawnienia ob. I innych podmiotów oraz kompetencje administracji do oddziaływania na ob. I podmioty gr. np. u . o pr. lotniczym, u. o obywatelstwie
3.) Formalne (proceduralne) – zbiór norm pr. regulujących sposób i tryb oddziaływania admin. na obywatela, np. kodex postępowania admin, u. o post. egzek w admin
· PA – jest prawem interesu publicznego adresowane do obywatela postępującego odpowiednio do interesu publicznego, nieskodyfikowane (zawarte w wielu aktach, ustawach), poznanie bud. PA pozwala zrozumieć mechanizm jego działania
· Pojęcia PA i NAUKI PA:
- PA – wiąże się z admin publiczną (składającej się z wlk. liczby podmiotów tworzących str. Org. w państwie) i obywatelem (podmiotem zbiorowym – instytucjami f – jonującymi w państwie w różnych formach)
- Istnieje w państwie tworzącym system norm PA (zbiór norm regulujących syt. Pr – uprawnienia i obowiązki obyw i podmiotów gr. w państwie, a jednocześnie przyznającym kompetencje org. admin. publicznej do oddziaływania na ob. I podm. Gr. w 2 zasadniczych sposobach – za pomocą stosowania PA (wydawanie decyzji admin) i kontroli przestrzegania prawa przez obywateli
- Definicje PA – opracowuje – NAUKA PA – zbiór wiedzy o PA
- Tworzenie pojęć i konstrukcji pr.
- Zajmuje się konceptualizacją norm pr i instytualizacją pr ( instytucja skargi, decyzji) i je bada
- Dokonuje systematyzacji PA
· Definiowanie PA:
a.) przez odwołanie się do metody regulacji stos. społ. (metoda publiczno – pr) – admin –pr:
- norma pr. 1 stronnie, władczo określa wzór postępowania ob. / podm. Gr (można także odnieśc do pr. konst. i karnego)
- nie zawiera rozróżnienia, którego z praw dotyczy, nie jest jednoznaczna
b.) przez odwołanie się do pojęcia – admin. publicznej
- PA to prawo regulujące organizację i działalność admin. public. (pominięcie 2 adresata jakim jest obywatel, w działalności admin. – mieści się oddziaływanie na obywatela – sfera wewnętrzna)
- PA tworzy admin. public. Określając jej ustrój i str. Organizacyjną (np. relacja rada gminy – wójt, relacje wew. w admin)
- Obywatel jest podporządkowany tylko i wyłącznie prawu, a nie admin publicznej !!
- Org. admin publicznej nie działają wyłącznie w sferach wew. i zew., ale także prowadzą działalność cywilno – prawną
- Zasadą w państwie pr. jest fakt, że admin. publiczna nie zajmuję się karaniem (nikłe uprawnienia do karania)
- Def. Ta obejmuje różne przejawy działalności admin. public.
- Istnieje wiele wariantów tej metody definiowania PA
- W świetle tego sposobu def. Dzieli się na pr. ustrojowe, materialne i formalne, szerokie i dominujące w PL nauce ujęcie
c.) Przez odwołanie się do cech charakterystycznych norm PA i sposobu ich realizacji i f – jonowania w państwie (prof. W. Dawidowicz):
- PA jest to system norm pr. skierowanych do obywateli, które kształtują ich obowiązki i uprawnienia i zawierające jednocześnie kompetencje do oddziaływania adm. publ. Na obywatela (kontrola przestrzegania prawa przez obywateli, stosowanie pr. – konkretne i indywidualne decyzje OAP)
- Normy bezpośrednio kształtujące sytuację pr. obywateli (ex lege)
- Normy pośrednio kształtujące sytuację pr. obywateli (akt pośredni indywidualna Dec. Admin)
- PA posługuję się metodą władczą zawartą w wyżej wskazanych normach wc obyw.
- Ustawa -> Norma PA :
a.) wynika z niej obowiązek lub uprawnienie skierowane do obywatela (BKSPO / PKSPO)
b.) wynika z niej kompetencja dla org. admin. public. (KPP – BKSPO, stosowanie pr (decyzje) – PKSPO)
- def. PA (Dawidowicz) – jest to gałąź pr., zbiór norm, do których należą normy materialne o powszechnej mocy obowiązującej ustanawiające bezpośrednio nakazy / zakazy / uprawnienia w zakresie których organowi admin. publicznej służy kompetencja do kontroli przestrzegania pr (KPP) przez podmioty niepodporządkowane temu organowi
- PA to także normy mat. o powszechnej mocy obowiązywania stosowane przez org. admin. public wc obywateli i innych podmiotów niepodporządokowanych temu org. w celu wydania indywidualnych decyzji admin (których treścią jest indywidualny i konkretny obowiązek lub uprawnienie)
- OAP istnieją na podstawie pr. ustrojowego a.p. (relacje pomiędzy org., bud i str. Admin public
- „ojczyzna PA jest Francja, matką Wlk. Rewolucja Francuska, a aktem poczęcie „Deklaracja Praw człowieka i obywatela” W. Dawidowicz
· Charakterystyka Norm PA:
- n. Ogólne i abstrakcyjne o charakterze materialnym ( określają powinności i wzorce postępowania ob. I OAP)
- normy pr. publicznego (Reg. relacje ob. – państwo, powinności ob. W państwie, posługują się publiczno – pr (1stronną) metodą określania pr. i obowiązków
- normy o charakterze powszechnym (obowiązują wszystkich adresatów danej normy na teryt. Całego kraju, powszechne w znaczeniu podmiotowym – erga omnes – i w znaczeniu przestrzennym (od tej reguły ustawa może przewidywać wyjątki w określonej sytuacji – Lex specialis, powszechne z znaczeniu przestrzennym – na teryt. Całego kraju, mogą istnieć ust. obowiązujące na danym obszarze, cz. terytorium, np. w sprawach zagrożonych powodzią – ustawa o obszarach morskich RP z 1991r. rozciąga obowiązywanie PL przepisów m.in. ochrony środowiska na strefę ekonomiczną – przestrzenny zakres obowiązywanie pr. wykracza poza terytorium RP, akty pr. m – scowego ob. Na ściśle określonym teryt., akty pr. obowiązujące w obrębie zakładu admin. w stos. do użytkownika (destynatriusza) zakładu’ obszary specjalne – wycinki terytorium RP charakteryzujące się dodatkowym i szczególnym reżimem pr. np. ustawa o ochronie przyrody pozwalająca utworzyć rezerwat przyrody
- pr. obywatelskie – podstawowym adresatem norm PA jest obyw. lub podmiot zbiorowy, który jest organizacyjnie niepodporządkowany OAP, reguluje stosunki między obywałem a admin. public
- pr. dwupodmiotowe – obywatel i podmiot zbiorowy oraz admin. publiczna tworząca sys. organów admin w państwie i posiadająca kompetencje do oddziaływania na obywatela lub podmioty zbiorowe
- pr. „ius cogens” – bezwzględnie ob. – obowiązuje od momentu uchwaleni do momentu utraty mocy obowiązującej , w przeciwieństwie do ius dispositivi muszą być obowiązkowo przestrzegane, gdyż ich nieprzestrzeganie i naruszenie zagrożone jest użyciem przymusu państwowego || ius dispositivi – te normy prawa, co do których treści i rozwiązań i skutków w granicach przez te normy dopuszczanych adresaci normy mogą się sami układać np. treść zawieranej umowy, ustawodawca dopuszcza samodzielne kształtoa\wanie swojej sytuacji prawnej przez obywateli, ius cogens – prawo bezwzględnie obowiązujące, co do zasady strony nie mogą zmienić, przekształcić, same się ułożyć, ale muszą dokładnie i bez reszty wypełnić to, co wynika z normy prawnej – wiąże w całości bezwzględnie bez możności samodzielnego ukształtowania skutków prawnych, np. pozwolenie na budowę, ustawowe warunki wydania pozwolenia na budowę, ktoś, kto ma działkę budowlaną i ma pozwolenie, jak ją sprzeda, pozwolenie przechodzi na kupującego, pod warunkiem potwierdzenia go przez OAP
- pr. niesporne, niekontradyktoryjne - realizacja PA dokonywana jest w warunkach niesporności , nie ma sporu o obowiązywanie prawa, może być najwyżej o fakty, organ jednostronnie władczo decyduje o wynikach kontroli przestrzegania pr lub wydaje indywidualną i konkretną decyzję ad.
- Własna odpowiedzialność egzekucyjna – procedurę egzekucyjną reguluje ustawa o post. egzekucyjnym w admin z 1967r. (katalog środków egzekucyjnych przymuszających obywatela do wykonania obowiązku)
- Pr. sądowe – początki sięgają 1980r., od 1990 PA – p. sądowe. Od każdej (prawie) czynności wc obyw. ze strony org. admin. publ. Z powodu niezgodności z prawem przysługuje odwołanie do NSA (sąd specjalny, niepowszechny, mający kognicję do badania aktów admin., od 1 I 2004r. – WSA i NSA. Zasadą jest odwołanie do sądy admin. wyjątkowo do sądów powszechnych, szczegółowe zasady zaskarżania są uregulowane w ustawie z maja 1995 o NSA, w styczniu 2004 powstanie druga instancja sądownictwa administracyjnego, n podstawie obecnych oddziałów NSA w województwach
- Pr. niekodeksowe – (nieskodyfikowane) – olbrzymi zasięg regulacji, brak norm ogólnych PA utrudnia stworzenie kodexu PA, krótki żywot PA
- Upolitycznienie PA – wymaga ciągłych zmian dostosowujących się do sytuacji, zmienność w czasie uzależniona od zmian politycznych, społecznych
· System Prawa – gałęzie pr.
1.) Pr. publiczne:
a.) Pr. konstytucyjne:
- reguluje podstawowe zas. państwa, określa podstawowe prawa i wolności obyw., daje podstawy do określenia statusu obyw.
- cz. dotyczącą budowy aparatu państwa rozwija pr. ustrojowe, a cz. dotyczącą uprawnień i obowiązków ob. Rozwija pr. mat,
- (organizacja, ład państwa, zasady tworzenia prawa, podstawowy kształt sytuacji obywatela prawa i obowiązki)
- związki z PA – PA - konstytuuje, rozwija, wypełnia, wykonuje normy pr. konstytucyjnego konstytucji można znaleźć takie przepisy, które zapowiadają kontynuację w innych przepisach -> pr. adm, a tam, gdzie przepisy tego wymagają, pr. adm., kontynuuje, wykonuje, rozwija, uszczegóławia regulację prawną zawartą w pr. konstytucyjnym, (np. stowarzyszenia, wywłaszczenie)
b.) PA
c.) Pr. ustrojowe – Reg. budowę instytucji funkcjonujących w państwie, zwłaszcza bud. Admin. Pub.
d.) Pr. karne – Reg. co jest czynem niedozwolonym, podstawowe pojęcia – czyn niedozwolony, wina, kara,
2.) Pr. Priv
a.) cywilne – reg. równorzędne stos. między podmiotami, || jego powołaniem, misją jest ochrona interesu indywidualnego, zwłaszcza indywidualnych interesów jednostkowych, ochrona interesu prywatnego staje się dobrem wspólnym.
· Pr. Formalne – reg. tryb rozpatrywania spraw, pokrywa się z pr. materialnym (np. mat. pr. karne, for – post. karne – nierozłączne), określa kompetencje org. do oddziaływania na obyw.
· Przepisy proceduralne i akty, w których występują:
- Ust. Ordynacja Podatkowa z 1997r.
- Ust. o post. egzekucyjnym w admin.
- KPA
· Pr. mat – jest skierowane do obywatela, ale również do OAP, przepisy ustrojowe włącza się to pr. mat?
· Przyczyny rozdziału pr. mat i ust:
- różny przedmiot regulacji
- różny rodzaj i sposób związków wyst. Między adresatami norm – podporządkowanie nadzorcze (decentralistyczne) – 1 org podporządkowany 2giemu
- różny charakter norm – normy materialne PA określają obowiązki i uprawnienia obyw., normy pr. ust. – są regulowane za pomocą więzi admin., realizacja pr. mat. polega na wydawaniu kompetencji do oddziaływania, a pr. ust na podporządkowaniu podwładnego przełożonemu
- normy performatywne – informacje, kreują instytucje
· PA a pr. międzynarodowe
- pr. Mn za pomocą umów Mn. Określa stosunki Mn.
- W pr. Mn. Publicznym można wyróżnić – dział prawa – PA międzynawowe, które jest częścią polskiego porządku pr.
- Wprowadzenie konwencji do porządku prawnego:
a) konwencja ratyfikowana – obowiązuje w PL bezpośrednio (prio pro vigore)
b) inkorporacja (włączenie)
c) implementacja (uzupełnienie, dodanie przepisu, rozwinięcie w celu uzyskania jasności, jakie przepisy obowiązują)
· PA a p. Karne
- zawiera przepisy sankcjonujące nieprzestrzegania obowiązków
- stoi na straży przestrzegania przepisów
- wykroczenie lub przestępstwo – ustawodawca może uznać, że niewykonanie obowiązku wynikającego z przepisów pr. adm. zasługuje na znaczniejsze potępienie, sroższą karę niż przymus egzekucyjny, np. ustawa o ruchu drogowym
- w takim przypadku pr. karne udziela, ustanawia sankcje, prawu administracyjnemu, które mają zwiększyć skuteczność w wykonywaniu tej ustawy
-
· PA a pr. cywilne
- czynności administracyjno –pr. – wywołują skutki w sferze pr. cywilnego, same normy się jednak nie łączą
- interes publiczny, tam, gdzie jest to bezwzględnie konieczne, ma przewagę nad interesem prywatnym; aby ta przewaga nie była przypadkowa, to w przepisach określa te sytuacje, stosunki; w normach pr. adm. zawarte są mechanizmy ograniczające tam, gdzie ustawodawc...
gosicka