Dr Alicja Winnicka – Popczyk
Katedra zarządzania Przedsiębiorstwem
Pokój 354
635 62 95
wpopczyk@uni.lodz.pl
Dyżury: wtorek 11.30-12.30; środy 15-16;
Egzamin pisemny – test 16.06
11-14
WYKŁAD B
Istota przedsiębiorstwa i jego działalności
AD 1
Przedsiębiorstwo jest kategorią ekonomiczną (tak samo jak popyt/podaż/pieniądz itd.) Nie jest jednolicie rozumiane, nie ma jednej definicji czym jest. Istnieje wiele szkół i definicji. Pojęcie przedsiębiorstwa można określić w trzech wymiarach. Pierwszy to czynnościowy – zwracamy w nim uwagę, że przedsiębiorstwo jest prowadzone przez przedsiębiorcę, jest to proces składający się z szeregu czynności które przedsiębiorca musi wykonać aby przedsiębiorstwo funkcjonowało. Drugi aspekt to aspekt rzeczowy, mówimy tu o majątku i sposobie jego zdobywania czyli kapitale. trzeci aspekt to podmiotowy, w podmiotowym sensie przedsiębiorstwo traktuje przedsiębiorstwo jako podmiot praw i obowiązków w działalności gospodarczej.
Wymiar rzeczowy przedsiębiorstwa jest szczegółowo i dokładnie określony przez kodeks cywilny. Zgodnie z Kodeksem cywilnym art. 55 : „przedsiębiorstwo , jako zespól składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa a w szczególności:
· Firmę (nazwę), znaki towarowe, i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo (logo, marka itd.)
· Księgi handlowe
· Nieruchomości i ruchomości należące d przedsiębiorstwa, w tym produkty i materiały
· Patenty, wzory użytkowe i zdobnicze
· Zobowiązania i obciążenia związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa(nasze długi i to co na nas nałożono – opłaty kary grzywnę)
· Prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwa”
Wymiar przedmiotowy przedsiębiorstwa – działalność prowadzona jest na własny rachunek, ryzyko i odpowiedzialność. Miano podmiotu gospodarczego przysługuje jednostkom organizacyjnym:
· Mającym osobowość prawną(SA, ZOO, przedsiębiorstwa komunalne, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, spólki europejskie)
· Nie mającym osobowości prawnej, ale utworzonym zgodnie z przepisami prawa, jeżeli ich przedmiotem działania jest prowadzenie działalności gospodarczej.(przedsiębiorstwa jednoosobowe, spółki jawne, partnerski, komandytowe i komandytowo-akcjne)
Do niepełnych osób prawnych należą:
· Spólki nie mające osobowości prawnej
· Wspólnoty mieszkaniowe
· Stowarzyszenia niezarejestrowane
Jednostką organizacyjną nie jest osoba fizyczna,
W aspekcie czynnościowym omawia się czynności związane z zarządzaniem przedsiębiorstwem, zaopatrzeniem, zarządzaniem zasobami ludzkimi, jakością. Aspekt ten jest związany z przedsiębiorczością. Przedsiębiorczością jest postawa i sposób dzialania polegający na gotowości podejmowania nowych, niekonwencjonalnych i ryzykownych przedsięwzięć oraz na wykazywaniu inicjatywy w ich poszukiwaniu i wdrażaniu. Przedsiębiorczość stanowi działanie skierowanie na rozwój, mające charakter innowatorski,
Działanie przedsiębiorcze polega na wprowadzaniu nowych kombinacji czynników produkcji, wprowadzaniu nowych produktów, zdobywanie nowych rynków zbytu, dobywanie nowych rynków zaopatrzenia, tworzenie nowych, bardziej efektywnych rozwiązań organizacyjnych.
Definicja przedsiębiorstwa wg J. Kortana
Przedsiębiorstwo jest to wyodrębniona z całej gospodarki narodowej jednostka gospodarcza, społeczna i techniczna, utworzona w celu trwałego zarobkowego (a więc przynoszącego zysk) zaspokajania potrzeb osób trzecich na rynku. Kierownictwo tej jednostki podejmuje decyzje samodzielne i na własne ryzyko.
Cechy przedsiębiorstwa
· Produkowanie zarobkowe dla zaspokojenia potrzeb osób trzecich (gospodarstw domowych, innych przedsiębiorstw)
· Samodzielność (autonomia) decyzyjna w ramach obowiązującego w danym kraju systemu ekonomicznego i prawnego
· Własne ryzyko – każde gospodarowanie jest związane z ryzykiem. Nie można wskazać ani jednego które by go całkiem nie posiadało. Największym ryzykiem jest ryzyko zbytu czyli tzw. Ryzyko rynkowe. Nigdzie nie można się ubezpieczyć od takiego ryzyka trzeba w całości samemu ponieść takie straty. Na przykład nie ma zbytu na produkt.
· Działalność przedsiębiorstwa powinna mieć charakter trwały – utworzenie organizacji gospodarczej dla jednorazowego przedsięwzięcia (np konsorcjum) nie tworzy przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo jest zakładane na czas nieograniczony.
Przedsiębiorstwo jako kategoria historyczna.
Cechy przedsiębiorstwa niezależnego od aktualnego systemu gospodarczego (systemowo-obojętne):
· Optymalne łączenie czynników wytwórczych – od jakości tego łączenia zależy wynik działalności przedsiębiorstwa. Łączenie czynników produkcji winno być dokonane w oparciu o kolejną cechę (zasadę). Tzw. Zasadę gospodarności
· Zasada gospodarności – zasada racjonalnego gospodarowania – zasada ekonomiczności – wymaga aby każde przedsiębiorstwo usiłowało osiągnąć możliwie wysoką skalę produktywności zastosowanych czynników
· zasada równowagi finansowej (równowagi płatniczej, płynności) – zapewnienie realizacji tej zasady wymaga, aby strumienie wpłat do przedsiębiorstwa były zawsze większe od wypłat. Jest to bowiem niezbędnym warunkiem tworzenie wartości dodanej, a w jej konsekwencji zysku
Systemowo zależne podstawowe cechy przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej:
· zasada prywatnej własności środków produkcji – zastosowane w przedsiębiorstwie środki produkcji i przedmioty pracy (materiały) wygospodarowane zyski lub poniesione straty należą do osób prywatnych lub grup osób. Zarówno osob fizycznych jak i osób prawnych – instytucji (np. innych przedsiębiorstw czy nawet organów samorządu terytorialnego)
· autonomia przedsiębiorstwa (na zewnątrz) – państwo i jego organy pozostawiają przedsiębiorstwu samodzielność w wykorzystywaniu wszystkich szans rynkowych w ramach obowiązującego ładu prawnego i systemu gospodarczego
· zasada działalności dochodowej (nastawionej na zysk dochodowość) – zasada działalności zarobkowej - jest to dążenie przedsiębiorstwa i przedsiębiorcy do uzyskania w rezultacie swe działalności maksimum życia.
DEFINICJA FIRMY RODZINNEJ
Frima rodzinna to przedsiębiorstwo o dowolnej formie prawnej, którego kapitał w całości lub decydującej części znajduje się w posiadaniu rodziny – jej założycieli, przynajmniej jeden jej członek wywiera decydujący wpływ na kierownictwo lub sam sprawuje funkcję kierowniczą z zamiarem trwałego utrzymania przedsięwzięcia w rękach rodziny.
Firma rodzinna to podmiot gospodarczy w którym przynajmniej dwóch członków rodziny dzieli pracę i własność.
ZNACZENIE EKONOMICZNE FIRM RODZINNYCH
USA
- ponad 90% populacji wszystkich przedsiębiorstw to firmy rodzinne
- około 40% PKB wytwarzanego jest przez firmy rodzinne
- około 50% zatrudnienia przypada na firmy rodzinne
EUROPA ZACHODNIA
- 65% - 90% populacji wszystkich przedsiębiorstw to firmy rodzinne
- 45%-65% PKB wytwarzanego jest przez firmy rodzinne
- około 50% zatrudnienia przypada na firmy rodzine
POLSKA
- szacuje się, że około 65-70% wszystkich przedsiębiorstw to firmy rodzinne
ZNACZENIE SPOŁECZNE FIRM RODZINNYCH
Społeczne znaczenie firm rodzinnych wynika ze skłonności rodzin prowadzących działalność gospodarczą do zabiegania o swój dobry wizerunek, podnoszenie rangi nazwiska rodziny. Przejawia się to:
- większą niż w firmie nierodzinnej troską o byt pracowników najemnych i ich rodzin.
- mniejszą skłonnością do redukcji zatrudnienia w okresach kryzysowych
- przkazywaniem środków na cele charytatywne, dofinansowywaniem instytucji użyteczności publicznej, sponsorowaniem imprez lokalnych
- zapobieganiem o jakość wytwarzanych produktów lub świadczonych usług
krolrybak