Prawo karne materialne-zesół norm prawnych określających czyny społ.szkodliwe zw.przestępstwami,zasady odpowiedzialności za te czynyoraz kary,środki karne i zabezpieczające stosowane wobec sprawców tych czynów. Prawo to zawarte jest w KK z 6.VI.1997r. Funkcje prawa karnego:
-ochronna,oznacza,że prawo karne chroni najważniejsze dobra społ. I jednostkowe przed zamachami przestępnymi niezależnie od regulacji innych dziedzin prawa.
-gwarancyjna-należy podkreślić,że brak zasad gwarancyjnych lub ich łamanie prowadzi do samowoli władzy,w której represja dotyka także osoby niewinne,a prawo karne zamiast chronić ludzi staje się narzędziem opresji. Zasady gwarancyjne wyrażone są w następujących łac. Paremiach: nullum crimen sine lege (nie ma przestępstwa bez zakazu ustawowego), nulla poena sine lege (nie ma kary bez ustawy), lex retro non agit, nullum crimen sine culpa (nie ma przestępstwa bez winy).
-prewencyjno-wychowawcza- celem kary i innych środków karnych nie jest wyłącznie represja za popełnione czyny, ale również zapobiegawcze i wychowawcze oddziaływanie na sprawcę oraz społeczeństwo, które ma przeciwdziałać naruszeniom prawa.
-kompensacyjna-jest efektem wiktymologii i w KK funkcja ta jest realizowana głównie przez zaliczenie w poczet środków karnych obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu.
Prawo karne procesowe-zbiór norm regulujących proces karny.
Proces karny-zespół prawnie uregulowanych czynności ,których celem jest wykrycie przestępstwa, jego sprawcy, osądzenie go za przestępstwo i ewentualne wykonanie kary, bądź środków karnych i zabezpieczających. Prawo to uregulowane jest w KPK z 6.VI.1997r.
Funkcje prawa karnego procesowego:
-gwarancyjna-oznacza to, że prawo to chroni prawa człowieka w procesie
-prakseologiczna-prawo to wskazuje jak najlepiej realizować normy prawa karnego material.
-regulacyjna-normy tego prawa wyznaczają porządek czynności w procesie
-materialno-prawna- prawo to wpływa na regulację z zakresu prawa karnego materialnego, zakreślając granice jego stosowania
Prawo karne wykonawcze-zawarte jest w KKW z 6.VI.1997r.Kodeks ten zobowiązuje policję,ABW,straż graniczną,ŻW do wykonywania poleceń sądu,a także nakłada na wszystkie organy i instytucje państwowe oraz samorządowe obowiązek współdziałania z organami wykonującymi orzeczenia w sprawach karnych. W postęp. wykonawczym skazany jest podmiotem praw i obowiązków.Ustawa przewiduje obszerny katalog praw skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności wśród których na uwagę zasługują:
1.prawo do kontaktów ze światem zewnętrznym,2.prawo do opieki zdrowotnej i socjalnej,3.swoboda praktyk religijnych,4.prawo do korzystania z innych praw określonych polskimi i międzynarodowymi standardami.
Szczególne dziedziny prawa karnego:
1.Prawo karne skarbowe uregulowane w kodeksie karno-skarbowym z 10 IX 1999.jest ono wyodrębnione ze względów przedmiotowych,ponieważ dot. spraw związanych z naruszeniem interesów finansowych SP lub organów jst.
2.Prawo karne wojskowe-uregulowane w części wojskowej KK. Jest ono wyodrębnione ze względów podmiotowych ,gdyż ogranicza krąg osób odpowiedzialnych na podstawie tego praw do żołnierzy oraz przedmiotowych, gdyż celem tego prawa jest zapewnienie dyscypliny i gotowości obronnej Sił Zbrojnych.
3.Przepisy regulujące odpowiedzialność karną nieletnich-ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z 26 X 1982.Granicą odpowiedzialności na podstawie KK jest ukończone 17 lat w czasie popełnienia czynu zabronionego. Środki poprawcze orzeka się wobec nieletnich, którzy po ukończeniu 13 lat dopuścili się czynu zabronionego jako przestępstwo i wykazują znaczny stopień demoralizacji. Nieletni, którzy po ukończeniu 15 lat dopuszcza się szczególnie ciężkich przestępstw, jeżeli właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a zwłaszcza jeśli stosowane poprzednio środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne odpowiadają za podstawie przepisów KK przed sądem karnym. Wymiar kary ograniczony jest jednak do 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo, a ponadto przewidziana jest możliwość zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary. Odpowiedzialność karna wchodzi w grę także wtedy, gdy sprawca dopuścił się czynu karalnego jako nieletni, ale w chwili orzekania ukończył 18 lat, przy czym stosowanie środków poprawczych byłoby już niecelowe. W takiej sytuacji sąd wydając wyrok skazujący nadzwyczajnie łagodzi karę.
Kino-Domowe