STATA.WYKĂşAD_I_i_II.doc

Statystyka obejmuje metody zbierania, prezentacji i analizy danych dotyczących zjawisk masowych.

Zadaniem statystyki jest badanie prawidłowości zachodzących w zjawiskach masowych na podstawie badań.

Badanie statystyczne:

- planowanie badania

- obserwacja statystyczna

- opracowanie i prezentacja zebranego materiału statystycznego

- opis i wnioskowanie statystyczne

Planowanie badania – na etapie planowania badania należy określić:

- cel badania

- przedmiot badania

- zakres badania

Przedmiotem badania jest zawsze pewna zbiorowość statystyczna (populacja generalna).

Zbiorowością statystyczną nazywamy zbiór przedmiotów bądź osób (fizycznych bądź prawych) posiadających wiele cech wspólnych oraz przynajmniej jedną cechę pozwalającą rozróżnić elementy tego zbioru pomiędzy sobą.

Jednostką statystyczną nazywamy dowolny element zbiorowości statystycznej.

Przykład 1:

Celem badania jest diagnoza kondycji finansowej gospodarstw domowych w mieście Katowice za styczeń 2005 r.

Populacja: wszystkie gospodarstwa domowe w Katowicach

Jednostka statystyczna: jedna lub kilka osób prowadzących gospodarstwo domowe

Przykład 2:

Celem badania jest spędzanie wolnego czasu studentów GWSH w Katowicach za styczeń 2005 r.

Populacja: studenci GWSH w styczniu 2005 r.

Jednostka statystyczna: 1 osoba (1 student).

Wszystkie badania ze względu na zakres dzielimy na:

·         pełne

ü      rejestracje

ü      spisy

·         częściowe

ü      próba statystyczna

Badanie nazywamy pełnym, jeżeli badaniu podlega cała populacja.

Rejestracja są to badania prowadzone w czasie ciągłym (na potrzeby zarządzania państwem).

Stat. i dem. 1

Spisy są to badania, które prowadzone są okazjonalnie, mają ustaloną datę początku, czas trwania oraz datę końca (np. spisy powszechne, rolne, inwentażowe).

Badania częściowe są to badania, w których badaniu podlega wybrana część zbiorowości statystycznej, którą nazywamy próbą statystyczną.

Próba reprezentatywna – próbę nazywamy reprezentatywną, jeżeli struktura jednostek statystycznych w próbie odpowiada strukturze jednostek w populacji. Żeby poprawnie wybrać taką próbę należy znać wiedzę o populacji (poprzez powtarzanie zadania)

Obserwacja statystyczna:

1.      cechy statystyczne, które będą podlegać badaniu

2.      skale statystyczne służące uporządkowaniu wartości badanych cech statystycznych obserwowanych w próbie

3.      należy zdecydować jaki będzie rodzaj ankiety

4.      przeprowadzamy kontrolę zebranego materiału statystycznego

Cechy statystyczne:

v     stałe

ü      rzeczowe (co?, kto?)

ü      czasowe (kiedy przeprowadzamy badanie?)

ü      przestrzenne (gdzie?)

v     zmienne

ü      jakościowe – są to cechy, których wartości nie wyrażamy liczbowo () płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, marka samochodu)

ü      ilościowe – to takie, których wartość wyrażamy za pomocą liczb

û       skokowe – liczby całkowite (liczba osób prowadzących gospodarstwo domowe)

û       ciągłe – liczby rzeczywiste (dochód/osobę w gospodarstwie domowym)

Cechy stałe są to cechy, które nie podlegają badaniu. Służą identyfikacji jednostki statystycznej ze zbiorowością statystyczną.

Cechy zmienne są to cechy, które podlegają badaniu – mają zrealizować cel badania.

Skale statystyczne:

- nominalna (klasyfikacja) – służy do opisu wartości cech jakościowych, pozwala na klasyfikację wartości obserwowanej cechy na podzbiory, np. kolor żółty lub czerwony lub zielony

- porządkowa – wykorzystywana do cech jakościowych i ilościowych, mamy możliwość uporządkowania i klasyfikacji wartości badanych cech na podzbiory, np. wykształcenie, miejsce zamieszkania, porządek alfabetyczny, nazwy

- przedziałowa (interwałowa) – dotyczy cech ilościowych. Skala ma dwie charakterystyki:

brak stałego zera, przedziały mają ustaloną długość

- stosunkowa (proporcjonalna, ilorazowa) – zero absolutne, przedziały mają ustaloną długość

Brak stałego zera – zero ma pozycję umowną, np. skala temperaturowa.

W ankiecie mogą być pytania zamknięte (wybór jednej z podanych odpowiedzi), otwarte (należy wpisać odpowiedź) lub kombinacja tych podejść.

Kontrola:

- formalna – weryfikuje odpowiedzi dotyczące cech stałych

- merytoryczna – weryfikuje odpowiedzi dotyczące cech zmiennych – błędne odpowiedzi i brak odpowiedzi

Opracowanie i prezentacja zebranego materiału statystycznego

Zebrany materiał statystyczny można zaprezentować jako:

- szeregi statystyczne

- tablice statystyczne

- wykresy statystyczne

Szeregi statystyczne:

v     szczegółowe (wyliczające)

v     rozdzielcze (strukturalne)

ü      cechy mierzalnej (ilościowej)

û       punktowe

û       przedziałowe

ü      cechy niemierzalnej (jakościowe)

v     przestrzenne

v     czasowe

ü      momentów

ü      okresów

Każda prezentacja statystyczna powinna mieć:

- tytuł, w którym ujmujemy cechy stałe oraz cechę zmienną, która jest przedmiotem prezentacji (nad wykresem)

- źródło – podać pod spodem

Przykład:

Szereg wyliczający czasu dojazdu na zajęcia wybranej grupy studentów kierunku administracja GWSH w dniu 6.03.2005 r. (w min.)

Cechy wspólne: studenci kierunku administracja GWSH

23, 34, 45, 23, 34, 23, 45

Źródło: dane umowne

7 obserwacji

3 różne wartości

Rozdzielenie informacji dotyczących wartości badanej cechy oraz liczebności danej wartości.

xi – wartość obserwowanej cechy

yi – liczebność z jaką występuje kolejna wartość

n – liczba obserwacji

∑ - suma (sigma)

Jeżeli pojawia się subskrypt dolny „i” – będziemy mieli do czynienia z ciągiem, a jeśli subskryptu nie ma to będzie tylko 1 liczba

Stat. i dem. 2

Szereg rozdzielczy przedziałowy

Przedziały są lewostronnie domknięte, a prawostronnie otwarte, np. 6 należy do drugiego przedziału

Agregacja (grupowanie) danych – „zgubienie” pewnej informacji, nie można zmienić szeregu rozdzielczego przedziałowego w szereg wyliczający.

Szereg czasowy okresowy

Szereg momentów – jeśli w pierwszej kolumnie są obserwacje dzienne.

Tablica statystyczna – jest to więcej niż jeden szereg statystyczny.

1. Poprawny dobór typu wykresów do informacji zawartych w szeregu bądź tablicy statystycznej.

2. Porównywalność wykresów między sobą – wykresy muszą być wykonane w tej samej skali.

Wykresy statystyczne:

- diagram

- wykres słupkowy

- histogram

- wielobok liczebności

- krzywa liczebności

Opis i wnioskowanie statystyczne

Opis statystyczny to analiza wartości badanych cech statystycznych obserwowanych w próbie statystycznej:

- analiza struktury zbiorowości

- analiza współzależności cech

- analiza zmian zjawisk w czasie

Wnioskowanie statystyczne – to przenoszenie wniosków badań z próby na populację statystyczną z wykorzystaniem rachunku prawdopodobieństwa.

Analiza struktury zbiorowości

Analiza statystyczna – przeprowadzana jest przy wykorzystaniu mierników i parametrów statystycznych.

Parametry statystyczne – są to liczby służące do opisu zbiorowości statystycznej.

Badanie prowadzimy z wykorzystaniem mierników które służą do oszacowania przybliżenia parametrów populacji.

Grupy mierników:

- miary poziomu przeciętnego

- miary zmienności

- miary asymetrii.

Miara poziomu przeciętnego:

- średnia arytmetyczna – podstawowy miernik do podziału średniej w szeregu wyliczającym

n – wielkość próby

- wartość badanej cechy w próbie

- średnia arytmetyczna ważona w szeregu rozdzielczym punktowym