CO POLACY ROBIĄ W CZASIE WOLNYM.pdf

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

SEKRETARIAT

OŚRODEK INFORMACJI

629 - 35 - 69, 628 - 37 - 04

693 - 46 - 92, 625 - 76 - 23

UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24

00 - 503 W A R S Z A W A

TELEFAX 629 - 40 - 89

INTERNET

http://www.cbos.pl

E-mail: sekretariat@cbos.pl

BS/124/2006

CO POLACY ROBIĄ W CZASIE WOLNYM

K OMUNIKAT Z BADAŃ

WARSZAWA, SIERPIEŃ 2006

P RZEDRUK I ROZPOWSZECHNIANIE MATERIAŁÓW CBOS W CAŁOŚCI LUB W CZĘŚCI ORAZ WYKORZYSTANIE DANYCH EMPIRYCZNYCH

JEST DOZWOLONE WYŁĄCZNIE Z PODANIEM ŹRÓDŁA

CO POLACY ROBIĄ W CZASIE WOLNYM

Co trzeci Polak (32%) deklaruje, że w ciągu ostatnich pięciu lat

zmniejszyła się ilość wolnego czasu, którym dysponuje. Przeciwnego

zdania jest co czwarty badany (24%). Najwięcej respondentów (42%)

wyraża jednak przekonanie, że ilość czasu, który mają dla siebie,

pozostała bez zmian.

Co ósma osoba (13%) twierdzi, że w ogóle nie dysponuje wolnym

czasem. Mniej niż dziesięć godzin tygodniowo ma dla siebie co szósty

badany (16%) i tyle samo (16%) wygospodarowuje od jedenastu

dodwudziestu godzin. Co szesnasty Polak (6%) może śmiało

powiedzieć, że cały swój czas ma wolny.

Ponad połowa ankietowanych (54%) deklaruje, że w czasie wolnym

ogląda telewizję albo filmy z kaset lub płyt DVD, poświęcając na to

ponad dwanaście godzin tygodniowo. Czytelnicy prasy i książek,

przeznaczający na to nieco więcej niż siedem godzin w tygodniu,

toponad jedna trzecia badanych (37%). Wśród spontanicznie

wymienianych czynności, którymi ankietowani zajmują się w wolnym

czasie, na ósmej pozycji znalazło się życie towarzyskie (18%), a na

dwunastej opieka nad dziećmi i wnukami (7%) oraz kontakty

z rodziną (6%).

Prawie jedna czwarta Polaków (23%) przyznaje, że w dni powszednie

nie ma w ogóle czasu dla siebie. To o 3 punkty procentowe mniej niż

w 1997 roku i o 9 punktów mniej niż w roku 1994. Co dziewiąta

osoba (11%) twierdzi, że ma aż za dużo wolnego czasu.

Jedna trzecia ogółu badanych (32%) deklaruje, że zdarza im się

pracować zarobkowo w soboty i niedziele. Jeśli weźmiemy pod uwagę

tylko opinie respondentów pracujących zawodowo, to okazuje się, że

zatrudnieni w weekendy stanowią ponad połowę z nich (59%).

Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (194), 1-4 lipca 2006 roku, reprezentatywna próba losowa dorosłych

mieszkańców Polski (N=950).

Trwający sezon urlopowy skłonił nas do zajęcia się w ostatnim badaniu 1

zagadnieniami dotyczącymi czasu wolnego i sposobów jego zagospodarowania. Popularne

tygodniki pisały w minionych tygodniach o tym, jak odpoczywają Polacy i przedstawiciele

innych nacji, cytowały również opinie psychologów na temat tego, jaki rodzaj odpoczynku

może najlepiej służyć współczesnemu człowiekowi 2 . Postanowiliśmy również włączyć się

w ten nurt i sprawdzić, jak mieszkańcy Polski postrzegają swój czas wolny. Na wstępie

należy zaznaczyć, że na uzyskane odpowiedzi mogła mieć wpływ pora roku, w której

prowadzone było badanie, gdyż zimowe rodzaje aktywności na pewno nieco różnią się od

letnich.

I LE P OLACY MAJĄ CZASU DLA SIEBIE ?

Zdajemy sobie sprawę, że trudno jest ocenić ilość czasu, jaką się dysponuje, albo

określić, ile z tego czasu poświęca się na swoje ulubione zajęcia, niemniej postanowiliśmy

poprosić osoby biorące udział w badaniu o podjęcie takich prób.

Zapytaliśmy na wstępie, ile mniej więcej czasu wolnego mają badani w ciągu

tygodnia. Co ósma osoba (13%) stwierdziła, że w ogóle nie ma czasu dla siebie. Niemal jedna

trzecia Polaków (32%) oceniła, że ich czas wolny to od jednej do dwudziestu godzin

tygodniowo (czyli mniej niż trzy godziny dziennie – a wliczamy w to również weekendy).

Jedna piąta ankietowanych (21%) zadeklarowała, że dysponuje ponad czterdziestoma

godzinami czasu wolnego tygodniowo, przy czym w przypadku 6% ogółu można powiedzieć,

że cały ich czas jest czasem wolnym (w tej kategorii znalazły się odpowiedzi stwierdzające

ten fakt wprost i takie, w których podano liczbę godzin większą niż dziewięćdziesiąt).

1 Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (194) zrealizowano w dniach 1-4 lipca 2006 roku na liczącej

950 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

2 Patrz np.: Wyspy nicnierobienia [w:] „Polityka”, 8 lipca 2006, Polak na wolności [w:] „Newsweek”, 9 lipca

2006, Leń się na wakacjach [w:] „Wprost”, 23 lipca 2006.

- 2 -

Tabela 1

Ile godzin czasu wolnego ma Pan(i) średnio w tygodniu, nie licząc

nocnego snu? Chodzi o taki czas, kiedy może Pan(i) robić to,

na co ma ochotę, lub po prostu odpoczywać

Pracujący

zawodowo

Niepracujący

zawodowo

Ogółem

w procentach

Nie mam wolnego czasu

1-10 godzin

11-20 godzin

21-30 godzin

31-40 godzin

Więcej niż 40 godzin (do 90)

Cały czas mam wolny (powyżej 90 godzin)

Trudno powiedzieć

Na deklarowaną ilość wolnego czasu bardzo duży wpływ ma to, czy badani pracują

zawodowo. Wśród zatrudnionych aż 17% stwierdziło, że nie ma go wcale, ponad dwie piąte

ma dla siebie nie więcej niż dwadzieścia godzin tygodniowo, a tylko 6% oceniło, że

dysponuje ponad czterdziestoma godzinami tygodniowo. Natomiast wśród osób biernych

zawodowo prawie jedna trzecia (32%) ma ponad czterdzieści wolnych godzin. W grupie

czynnych zawodowo rolnicy i osoby pracujące na własny rachunek najczęściej deklarowali, że

w ogóle nie mają czasu dla siebie (odpowiednio 34% i 32%).

Ilość wolnego czasu, jaką dysponują badani, zależy również od ich wieku, choć ten

czynnik jest bardzo mocno powiązany z wcześniej opisanym. Osoby najstarsze (powyżej

65 roku życia), z których niewiele tylko jeszcze pracuje, najczęściej spośród wszystkich

deklarowały, że cały swój czas mają dla siebie (18%) albo że mają go od czterdziestu

do dziewięćdziesięciu godzin tygodniowo (31%).

Badani dobrze oceniający swoje warunki materialne stosunkowo częściej twierdzili, że

mają dużo wolnego czasu, niż ci, którzy źle oceniają swoją sytuację – wśród nich z kolei

wyższy od przeciętnego był odsetek niemających wolnego czasu lub mających go niewiele

(patrz tabele aneksowe).

Co trzeci respondent (32%) zauważył, że w porównaniu z okresem sprzed pięciu lat

zmniejszyła się ilość czasu wolnego, którym dysponuje. Jedna czwarta badanych (24%)

z kolei stwierdziła, że obecnie ma więcej czasu dla siebie niż pięć lat temu. Najwięcej osób

(42%) uznało jednak, że ilość ich wolnego czasu pozostała bez zmian.

- 3 -

Odpowiedzi respondentów znacząco różnicuje to, czy obecnie pracują czy nie. Wśród

czynnych zawodowo niemal co drugi (48%) stwierdza, że obecnie ma mniej czasu dla siebie

niż pięć lat temu, natomiast wśród biernych zawodowo – co piąty (19%). Powody związane

z pracą są zresztą najczęściej wymieniane przez respondentów, których ilość czasu wolnego

zmieniła się w ciągu ostatnich pięciu lat (o tym w dalszej części komunikatu).

Tabela 2

Czy w porównaniu z okresem sprzed pięciu lat ilość czasu

wolnego, którym Pan(i) dysponuje:

Pracujący

zawodowo

Niepracujący

zawodowo

Ogółem

w procentach

- zdecydowanie się zmniejszyła

- raczej się zmniejszyła

- pozostała bez zmian

- raczej się zwiększyła

- zdecydowanie się zwiększyła

Trudno powiedzieć

Im lepiej wykształceni są badani, tym częściej odpowiadają, że zmniejszyła się ilość

wolnego czasu, którym dysponują, a tym rzadziej – że nic się w tej kwestii nie zmieniło.

Wśród pracujących najniższy w stosunku do przeciętnego odsetek osób, które mają dziś mniej

czasu niż pięć lat temu, jest wśród rolników (ale oni z kolei najczęściej odpowiadają, że

w tym względzie nic się nie zmieniło), najwyższy zaś – wśród kadry kierowniczej

i inteligencji (patrz tabele aneksowe).

Osobom, które stwierdziły, że w ciągu ostatnich pięciu lat zmieniła się ilość

posiadanego przez nie czasu wolnego, zadaliśmy pytanie o przyczyny tych zmian, a uzyskane

odpowiedzi pogrupowaliśmy w opisanych niżej kategoriach. Wyraźnie widać, że powody

te wiążą się głównie z naturalnym cyklem życiowym i – łączącym się z nim – zawodowym.

Przyczyny zmniejszenia się ilości czasu wolnego są związane przede wszystkim

z pracą (jej podjęciem bądź zwiększaniem się ilości obowiązków) – wymienia je ponad

połowa badanych, którzy ocenili, że mają mniej czasu wolnego niż przed pięcioma laty

(54%), częściej mężczyźni oraz badani lepiej wykształceni. Inne powody mniejszej obecnie

niż pięć lat temu ilości czasu dla siebie to rodzina (jej założenie, narodziny dziecka) –

wymieniane przez 28% ankietowanych (zdecydowanie częściej przez kobiety oraz osoby

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: