ZJEDNOCZENIE WŁOCH
Pierwszy etap trwającego w sumie kilkanaście lat procesu jednoczenia się państewek włoskich zakończył się ostatecznie w 1870 roku, kiedy to proklamowano powstanie jednolitych, autonomicznych Włoch. Jednoczenie się Włoch zaczęło się od podboju w 1860 roku przez Królestwo Piemontu (miało stolicę w Turynie) państw leżących na Półwyspie Apenińskim, czyli Królestwa Sycylii, Księstwa Modeny i Państwa Kościelnego. Ten etap zakończył się ostatecznie sukcesem w 1861 roku, proklamowaniem Królestwa Włoch. Ostateczny akt zjednoczenia Włoch dokonał się dopiero w momencie zaanektowanie przez włoskie wojsko Rzymu, czyli stolicy Państwa Kościelnego, co wydarzyło się 20 września 1870 roku. Ten akt miał przede wszystkim znaczenie o randze symbolicznej, ponieważ był równoznaczny z końcem władzy papieża. Po pewnym czasie Rzym, między innymi ze względu na rolę, jaką spełniał od czasów starożytnych, ustanowiono stolicą nowopowstałych Włoch.
Warto byłoby w tym miejscu prześledzić cały proces, który doprowadził ostatecznie Włochy do zjednoczenia. Pierwsze wyraźne tendencje o charakterze zjednoczeniowym pojawiły się wśród Włochów w czasie Wiosny Ludów, a więc w 1848 roku. Wiosna Ludów, pokazała, że ludzie nie są zadowoleni z panującego powiedeńskiego porządku i przyszedł czas na zmiany, przede wszystkim poszczególne narody chcą mieć wpływ na to, kto nimi rządzi, inne walczyły o więcej swobód lub niepodległość dla swojego państwa. Oprócz walki o własne państwo w niektórych narodach wystąpiły także pierwsze tendencje o charakterze nacjonalistycznym, które w ówczesnej sytuacji wyraziły się właśnie przede wszystkim w poruszaniu problemu zjednoczenia rozbitych na kilka państw narodów, które legitymowały się wspólnymi tradycjami, historią i pochodzeniem. Podobne, wymienione tu przeze mnie powody kierowały nie tylko Włochami, ale także narodem niemieckim.
U progu XIX wieku na terenie Półwyspu Apenińskiego znajdowało się kilka niezależnych państewek, tylko Królestwo Piemontu, Królestwo Neapolu i Państwo Kościelne podlegały papieżowi. Pozostałe znajdowały się pod jurysdykcją Austrii lub Francji, czyli obcym zwierzchnictwem. Między innymi na tym polegał problem ze zjednoczeniem, najpierw należało się pozbyć obcej władzy, a potem dopiero myśleć o zjednoczeniu. Pierwsze działania zmierzające do integracji podjęto w latach trzydziestych XIX wieku. Potem w latach 1848 - 1849 miała miejsce Wiosna Ludów, która jednak nie przyniosła ze sobą konkretnych, oczekiwanych przez wszystkich rezultatów. Sytuacja zmieniała się dopiero wraz z postępującym rozwojem technicznym, rozkwitem rolnictwa, szerzącym się kapitalizmem oraz unowocześnieniem wielu dziedzin życia i szkolnictwa. Ponieważ zwiększała się liczba osób wykształconych, to więcej też było odbiorców prasy i książek, a w związku z tym łatwiej było propagować idee rewolucyjno - zjednoczeniowe.
Najważniejszym włoskim ośrodkiem ruchów narodowowyzwoleńczych (Risorgimento) był Piemont, nazywany faktycznie Królestwem Sardynii. Podejmowanym tam akcjom zjednoczeniowym przewodziła dynastia Sabaudzka. W Królestwie Sardynii jeszcze za panowania Karola Alberta dokonano znaczących reform ekonomicznych. Początkowo celem nie było faktyczne zjednoczenie, ale poszerzenie granic należącego do Sabaudów państwa i podniesienie znaczenia rodziny panującej, która nie cieszyła się dużym poparciem za granicą. Jedną z kluczowych postaci w historii jednoczenia się Włoch był Camillo Cavour (1810 - 1861). Książę Cavour pełnił rolę ministra w rządzie Królestwa Sardynii. Za czasów jego kadencji doszło do podpisania sojuszu z Francją (1858), a nawet wspólnego wystąpienia przeciwko Austrii (1859). Po tym sukcesie udało się przyłączyć do Piemontu dużą część północnych i środkowych Włoch. Za to, że Francja udzieliła pomocy walczącemu o zjednoczenie Włoch Piemontowi, dostała w zamian Niceę i Sabaudię.
Drugą istotną osobą w opisywanym tutaj procesie był Giuseppe Garibaldi. Pokonanie Austrii odbiło się również szerokim echem na południu Włoch. Na czele buntu, jaki wybuchł w Królestwie Obojga Sycylii stanął właśnie wspomniany wcześniej Giuseppe Garibaldi. Bohaterski Garibaldi poprowadził swą armię, zwaną czerwonymi koszulami od charakterystycznego stroju, jaki zwykli nosić, w 1860 roku na Sycylię. Ruszyło za nim tysiąc żołnierzy, stąd druga nazwa tego wydarzenia to wyprawa tysiąca. Warto zaznaczyć w tym miejscu, że u boku Garibaldiego walczyli oprócz Włochów i przedstawicieli innych narodowości także Polacy, na przykład oficer artylerii Konstanty Ordon. Uderzywszy na południową część Włoch i Sycylię, Garibaldi obalił panujących tam Burbonów. Czerwone koszule wraz ze swoim wodzem przeszły przez miasta takie jak Genua, Marsylia, Palermo i Neapol. Celem Garibaldiego było zajęcie Państwa Kościelnego. Na terenach, przez które przeszedł ze swoimi żołnierzami wprowadzał reformy, na przykład nadawał chłopom ziemię i likwidował wyjątkowe uprawnienia szlachty. Działalność Garibaldiego nie podobała się Camillowi Cavourowi, który przewidywał, że w środkowych Włoszech może powstać samodzielna republika. Dlatego z polecenia Cavoura wysłano wojska do Państwa Kościelnego, a także Królestwa Neapolu.
Równocześnie Garibaldi przestał już być w tym czasie potrzebny. Ponieważ zrobił to, co do niego należało, czyli przyczynił się do niemal podwojenia terytorium podległego królowi Wiktorowi Emanuelowi, to przestał mu już być potrzebny, po swojej zakończonej sukcesem wyprawie. Stąd utrata przez Garibaldiego sprawowanej przez niego funkcji namiestnika, lekceważenie, a czasem nawet niechęć. Dlatego Garibaldi podjął decyzję o wycofaniu się z życia publicznego i wyjechał.
Z kolei książę Cavour zdobył Państwo Kościelne, nie udało mu się tylko podporządkować Rzymu i jego najbliższej okolicy. W 1861 doszło do uroczystego proklamowania powstania Włoch rządzonych przez dynastię Sabaudzką, stolicę wyznaczając w Turynie. W tym samym roku z powodu malarii zmarł Cavour. W ten sposób poza terenem zjednoczonego państwa włoskiego pozostawały ciągle: Wenecja rządzona przez Austrię i Rzym, w którym panował niepodzielnie papież, z pomocą garnizonu francuskiego. Wenecja została dołączona do Włoch w 1866 roku po tym jak Austriacy ponieśli porażkę w wojnie z Prusami. Z kolei Rzym opierał się dłużej, bo aż do wojny francusko - pruskiej w latach 1870 - 1871. Po tym jak udało się podporządkować Rzym, jak już wcześniej wspominałam przeniesiono tam stolicę Włoch.
Podsumowując w latach 1859 - 1870 miał miejsce skomplikowany, kilkuetapowy proces jednoczenia Włoch. Zjednoczenie zostało zainicjowane przez mieszkańców północno - zachodnich Włoch. Początek miał raczej nagły, gwałtowny charakter. Po zjednoczeniu tak różnych, przez wiele lat rozbitych organizmów państwowych w jedno państwo na Włochów czekało wiele problemów do rozwiązania. Różne części Włoch znacząco się od siebie różniły, szczególnie, jeżeli chodzi o strukturę gospodarczą i poziom zaawansowania. Południe Włoch ciągle tkwiło w systemie feudalnym, a na północy rządził się zaawansowany szczególnie w Piemoncie kapitalizm. Z niektórymi różnicami wynikającymi z wieloletniego rozbicia nie poradzono sobie do dziś i po dziś dzień możemy zauważyć pewne odmienności.
OGÓLNIE
Sytuacja we Włoszech po Wiośnie Ludów
-nasilenie dążeń do przemian wewnętrznych i do zjednoczenia
-powrót do rządów ustalonych na Kongresie Wiedeńskim, którym stróżem była Austria
-Lombardia i Wenecja pozostały pod rządami Austrii, która umocniła również swoje wpływy w środkowych Włoszech
-w państwie kościelnym i Królestwie obojga Sycylii rządzili konserwatyści i społeczeństwo było pozbawione praw politycznych
Proces jednoczenia się Włoch
a)wojna z Anglią w 1859:
-zwycięstwa Piemontu z sojusznicza Francją pod Magentą i Solferino
-pokój Villafranca
b) niezadowolenie społeczności włoskiej z decyzji Francji
c) wybuch powstań narodowych Toskanii-Parmir i Modermie 1860
d) rewolucja w królestwie Garibaldiego 1860
e) 1861-przyłączenie do Piemontu, Parmu, Modemy, Toskanii i Królestwa obojga Sycylii
f) wykorzystanie wojny prusko-austriackiej 1866 i włączenie do Włoch Wenecji
g) opuszczenie Rzymu przez garnizon francuski 1870 umożliwiało włączenie państwa kościelnego
h) 1871 Rzym stolicą zjednoczonych Włoch
Skutki zjednoczenia Włoch
* likwidacja Państwa Kościelnego (istniejącego z przerwami od 754, 755 lub 756 roku)
* zmiana mapy politycznej Europy
* Trydent i Istria stały się terenem irredenty, czyli ruchu na rzecz przyłączenia do wyzwolonych Włoch
* powstanie w Europie kolejnego mocarstwa, dążącego do nowego podziału kolonialnego
W skrócie:
Zjednoczenie Włoch to historyczne wydarzenie z roku 1861 trwające kilkanaście lat.. Królestwo Piemontu (ze stolicą w Turynie) podbiło w 1860 roku Półwysep Apeniński (włącznie z Królestwem Obojga Sycylii, księstwem Modeny, Marchiami i Państwem Kościelnym).
Pierwsza część zakończyła się w 1861 roku wraz z powstaniem Królestwa Włoch, zaś drugi etap to zdobycie przez wojska włoskie Rzymu (stolicy Państwa Kościelnego), co miało miejsce 20 września 1870.
Zagarnięcie Państwa Kościelnego było symboliczne: oznaczało koniec władzy papiestwa. Rzym został niedługo po tym obwołany nową stolicą.
Dziś we Włoszech 17 marca (data podpisania deklaracji niepodległościowej) jest dniem niepodległości Włoch.
Maciej Cipora
arystoteles88