W – 4
ANATOMIA FUNKCJONALNA UKŁADU NERWOWEGO
Szacuje się ze do człowieka z receptorów dociera w ciągu 1 sekundy 10^9 bitów informacji ( w tym informacja świadomie postrzegana – 10^2 bitów, a przekazana do środowiska – 10^7 bitów, ogólna motoryka, mimika, mowa)à wskazuje to na selekcję informacji, uruchamianie zasobów pamięci oraz działania odruchowe
W organizmie jest 10 ^11 neuronów, z czego 99% w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) i 1% w zwojach obwodowego układu nerwowego
Komórek glejowych w OUN jest 10 razy mniej , a liczbę synaps szacuje się na 10^12
Neurony:
a) ruchowy ( z rdzenia kręgowego) klasyczny neuron z osłonką mielinową
b) autonomiczny (współczulny, zwojowy) z niego sygnał jest wysyłany masowo do wszystkich okolicznych komórek, posiadających odpowiednie receptory>> nie ma osłonki mielinowej i klasycznych kolbek ; są perełkowate zgrubieniaà wolno przewodzi sygnał
c) czuciowy (ze zwojów czuciowych) ma 2 wypustki- dendryt i akson, ciało komórki jest po środku
Komórki Purkinijego (w móżdżku to komórki gruszkowate ) mają ogromne drzewo dendrytów.
Neuron piramidowy z kory jest długi (80-100nm) też ma duże drzewo dendrytyczne oraz kolce dendrytyczne do pobierania informacji plus jeden bardzo długi akson
Neurony służą:
- odbieraniu
- przetwarzaniu
- przewodzeniu
- przekazywaniu
- przechowywaniu informacji ( OPPPPI)
à Przechowywanie odbywa się poprzez ślady pamięciowe – engramy
à kodowanie informacji w receptorach polega na przetworzeniu jej w salwy impulsów- wielkość sygnału (siła bodźca) przekłada się na wielkość amplitudy depolaryzacji w receptorzeà depolaryzacja ‘spływająca’ na włókno nerwowe jest siekana na jednakowe potencjały czynnościowe według zasady wszystko albo nic
à potencjały czynnościowe są kodowane cyfrowo, binarnie (0,1)
à potencjały generatorowe lub receptorowe są kodowane analogowo , to jest wg amplitudy
à przy małej porcji neurotransmiterów depolaryzacja neuronu będzie chwilowa
à kodowanie analogowe odbywa się na dendrycie i na ciele neuronuà kodowanie cyfrowe na aksonie (poczynając od wzgórka) im dalej od pobudzonej synapsy tym mniejsze działanie na cały neuron.
Budowa i funkcje komórek glejowych w OUN
Astrocyty włókniste i protoplazmatyczne- tworzą sieć w istocie szarejà pełnią funkcje podporowe, uszczelniają naczynia, wydzielają czynniki troficzne,regulują stężenie jonów w płynie pozakomórkowym, metabolizują i usuwają neurotransmitery, biorą udział w reakcjach immunologicznych- wydzialeją interleukiny (1 i 3 ) oraz INF
Oligogendrocyty- występują zarówno w istocie szarej i białej, tworzą osłonkę mielinową neuronów, a także wspierają je metabolicznie
Mikroglej – w fazie spoczynkowej pełnią podobne funkcje do oligodndrocytów, w reakcji na uszkodzenia stają się makrofagami
Ependymocyty- wyściełają komory, prowadzą transport substancji do i z płynu mózgowo-rdzeniowego
Układ Nerwowy Ośrodkowy
- rdzeń kręgowy, rdzeń przedłużony, kresomózgowie, móżdżek, międzymózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie
- rdzeń kręgowy sięga do 1-2 kręgu lędźwiowegoà opakowany jest w oponę twardą, która łączy się z oponą twardą mózgowia
Rozwój mózgu
- po 5 tygodniu komórki cewy nerwowej zaczynają się różnicować , komórki nerwowe i część komórek glejowychà przednia część cewy nerwowej przekształca się w mózgowie i później w pęcherzyki mózgowe pierwotne.
Zarodkowe regiony mózgu:
Miesięczny zarodek 5-tygodniowy płód człowiek dorosły:
3 pęcherzyki pierwotne: 5 pęcherzyków wtórnych:
Przodomózgowie à Kresomózgowie – Mózg (półkule z korą, istota biała, jądra podstawne)
Międzymózgowie – Międzymózgowie (wzgórze, podwzgórze, nadwzgórze)
Śródmózgowieà Śródmózgowie – Śródmózgowie (część pnia)
Tyłomózgowieà Tyłomózgowie – Most (część pnia) Móżdżek
Rdzeniomózgowie – Rdzeń przedłużony (część pnia)
Spoidło wielkie – grube pasmo aksonów umożliwia komunikację między prawą i lewą półkulą
Układ limbiczny – pierścień struktur otaczających pień mózguà zawiera w sobie 3 elementy kory mózgowej:
- ciało migdałowate
- hipokamp
- opuszkę węchową – razem z niektórymi porcjami płatów mózgu (wewnętrznymi) jak i częściami wzgórza i podwzgórza
-à oddziałują one z czuciowymi rejonami kory nowej, pośrednicząc w wyrażaniu pierwotnych emocji ujawniających się poprzez śmiech czy placz.
PODZIAŁ ANATOMICZNY OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO
OUN
Mózgowie Rdzeń kręgowy
Przodomózgowie Pień mózgu
Kresomózgowie Międzymózgowie Śródmózgowie Tyłomózgowie
-półkule mózgowe -nadwzgórze z szyszynką -pokrywa wzgórki -most }àwtórne
(wtórne) -wzgórze czworacze -móżdżek }àj.w.
-spoidło wielkie -podwzgórze z przysadką -konary mózgu -opuszka czyli
i spoidło przednie -siatkówka -nakrywka rdzeń przedłużony
-opuszki węchowe -istota czarna
-wyspa
-jądra podstawy mózgu
-struktury limbiczne
(hipokamp,kora węchowa
przegroda,ciała migdałowate)
PODZIAŁ FUNKCJONALNY
Drogi dośrodkowe
|
3 wielkie drogi odśrodkowe
1 2 3
układ somatyczny układ neuroendokrynowy układ autonomiczny
àinformacja zaadresowana à inf. Zaadres. Chemicznie à inf. Mniej precyzyjnie
precyzyjnie anatomicznie -regulacja homeostazy organizmu zaadresowana
-lokomocja -regulacja czynności gruczołów dokrewnych -regulacja czynności trzewi
-ruchowa oprawa zachowania -reakcje emocjonalne
układ współczulny
reakcja na warunki śrdowis.
układ przywspółczulny
sprawy wewnętrzne
OBWODOWY UKŁAD NERWOWY – PODZIAŁ ANATOMICZNY
* 12 par nerwów czaszkowych * zwoje czuciowe czaszkowe i rdzeniowe
* 31 par nerwów rdzeniowych * zwoje autonomiczne tworzą pnie współczulne
* zwoje dodatkowe współczulne
* zwoje końcowe
W zwoju rdzeniowym są neurony pozornie jednobiegunowe
à Nerw obwodowy od zewnątrz:
- nanerwie łącznotkankowe
- warstwa tłuszczu
- naczynia krwionośne
- pęczek włókien, na który składają się: onerwie łącznotkankowe, śródnerwie, osłonka mielinowa z włóknem mielinowym ruchowym lub czuciowym
à im grubsze włókno tym szybsze przewodzenie sygnału
prędkość: włókno mielinowe grupa A : 12-30 do 70-120 m/s
włókno mielinowe cienkie gr. B: 3-15 m/s
włókno bezmielinowe: 0,5-2,3 m/s
Rdzeń kręgowy
- 8 segmentów szyjnych, 12- piersiowych, 5- lędźwiowych, 5- krzyżowych, 1 - ogonowy
à w rogach przednich są obecne skupienia motoneuronów- jądra ruchoweà do rogów dochodzą aksony korzeni ruchowych
à krąg jest wysłany okostną, rdzeń otacza opona twarda, bliżej środka jest opona podpajęcza, opona miękka bezpośrednio otacza mózgowie i rdzeńà w przestrzeni podpajęczynówkowej jest obecny płyn mózgowo-rdzeniowy oraz tkanka tłuszczowa
à na rdzeń kręgowy składają się:
- most
- rdzeń przedłużony
- rdzeń
à występuje zgrubienie szyjne (unerwia częściowo i ruchowo kończyny górne)szczelina pośrodkowa przednia, zgrubienie lędźwiowo –krzyżowe (unerwia kończyny dolne), stożek końcowy, nić końcowa łączy się z kością guziczną
à wejście informacji odbywa się korzeniem grzbietowym do rogu tylnego. W jądrze pośrednio-bocznym mieszczą się neurony przedzwojowe współczulneà motoneuron na rogu przednim stanowi końcową wspólną drogę sygnału z wejścia czuciowego pobudzającego i hamującego z wyższych pięter OUN
à jądrami nazywamy skupienia ciał komórek nerwowych, których liczba przekracza 100 000.Dają one początek korzeniom brzusznym nerwów rdzeniowych.Są jądra czuciowe, ruchowe itp.
Drogi nerwowe w rdzeniu są precyzyjnie poukładane:
Wstępujące:
I – rdzeniowo – opuszkowe
II- rdzeniowo móżdżkowe
III- rdzeniowo-oliwkowa
IV- rdzeniowo-wzgórzowe
Zstępujące:
1- układu autonomicznego
2- korowo-rdzeniowo-boczna
3- siatkowo-rdzeniowa
4- przedsionkowo-rdzeniowa boczna
5- korowo-rdzeniowa przednia
Ukrwienie mózgu:
- tętnica rdzeniowa przednia w szczelinie
- 2 tętnice kręgowe, które dochodząc do pnia łączą się w tętnicę podstawową doprowadzającą krew do mózgu od strony twarzowej
- z 2 tętnic szyjnych wewnetrznych jedna wchodzi do mózgu, druga idzie na zewnątrz
- tętnica podsrawna dzieli się na tętnice tylne
- à te 2 źródła ukrwienia mózgu są połączonetętnicami łączącymi tylnymi i małymi tętnicami wewnętrznymi szyjnymi
System komór i płynu mózgowordzeniowego.
à w mózgu opona twarda zrośnięta jest z okostną, tworzy przegrody między komorami (sierp mózgu). Między sierpem mózgu a móżdżkiem jest przegroda – namiot móżdżku. Są to zatoki krwi żylnej, z której krew jest zbierana do żyły wewnętrznej szyjnej..../???????
à płyn mózgowo-rdzeniowy powstaje głównie w komorach bocznych i komorze trzeciej. Płynie przestrzenią podpajęczynówkową przez wodociąg Sylwiusza do czwartej komory (u podstawy móżdżku) spływa tą przestrzenią omywając rdzeń. Płyn mózgowo-rdzeniowy wymienia się co kilka godzin.
Nerwy czaszkowe
à 12 par , wychodzą spod mózgu. Poza pierwszą parą , która wychodzi z mózgu, reszta odchodzi od pnia. Przechodzą przez otwory w czaszce i prowadzą do rejonów głowy, szyi i torsu.
Nerwy czuciowe:
I- węchowy
II- wzrokowy
VIII - przedsionkowo-ślimakowy
Ruchowe:
III- okoruchowy
IV- bloczkowy
VI - odwodzący
XI- dodatkowy
XII- podjęzykowy
Mieszane (czuciowo-ruchowe):
V- trójdzielny
VII- twarzowy
IX- językowo-gardłowy
X- błędny
Nerwy: III, VII, IX, X są nerwami przywspółczulnymi
Swoiste drogi czuciowe są trójneuronowe i do kory prowadzą przez wzgórze (oprócz węchu)
Jądrami czuciowymi są neurony czuciowe II rzędu.Na moście jest umiejscowione przejście z neuronu I rzędu na drugorzędowy.Neuron II rzędu odbiera sygnał i przekazuje go na ośrodek korowy mózgu.
biologia