RELACJE Z RODZICAMI
1. Uwagi wstępne
Tenis jest taką dyscypliną sportu, w której rodzice również mają ważną rolę do spełnienia. Jako trenerzy powinniśmy współpracować z nimi, traktując przy tym jako istotną cząstkę zespołu. Jeżeli mamy pod opieką szkoleniową zawodnika, to w pewnej mierze musimy ją roztoczyć także nad jego rodzicami. Wynika to z faktu, że istnieje potrzeba posiadania przez rodziców wspólnej z trenerem i zawodnikiem filozofii działania.
Bycie dobrym rodzicem tenisisty wcale nie jest takie łatwe, ponieważ wszystko w zasadzie jest nowe. Dlatego też trener, który posiada doświadczenie i wiedzę fachową powinien zaoferować pomoc opiekunom swojego zawodnika. Bodaj najlepszy pomysł na ułożenie sobie stosunków z rodzicami można zawrzeć w słowach „współpraca bez wzajemnego wchodzenia sobie w drogę”. Oznacza to potrzebę wyznaczenia im takiej roli, którą będą w stanie wypełnić i która da im poczucie, że mają wkład w sukces całego zespołu.
Warunkiem takiej współpracy jest dobra komunikacja w trójkącie rodzic-zawodnik-trener. Ponadto trener musi zdawać sobie sprawę z etapu, na jakim znajduje się rodzina zawodnika w jej przygodzie z tenisem:
FAZY
CHARAKTERYSTYKA
Rozpoczęcie przygody dziecka ze sportem: dzieciństwo
· Rodzice generalnie są naiwni.
· Trener kieruje zarówno działaniami dziecka jak i rodziców.
Zwiększenie zaangażowania dziecka i rodziców: dojrzewanie
· Rodzice muszą poświęcać większą ilość czasu, wysiłku i pieniędzy.
· Może to skłonić rodziców do analizy aktywności tenisowej dziecka wg relacji koszty/korzyści.
· Rodzice mogą wykazywać nadmierne zaangażowanie emocjonalne.
Stabilizacja zaangażowania: okres młodzieńczy
· Rodzice zaczynają wycofywać się z życia sportowego dziecka.
· Bardziej racjonalne podejście do działalności sportowej dziecka.
· Rodzina adaptuje się do wymagań młodego sportowca.
Samodzielność dziecka w świecie tenisa: dojrzałość
· Syn/córka samodzielnie kieruje swoją działalnością sportową.
· Rodzice interesują się, ale nie są już tak zaangażowani emocjonalnie.
2. Przyczyny powstawania problemów w relacjach z rodzicami
· Większość nie posiada wiedzy o tenisie,
· Niektórzy tracą niezbędny dystans do spraw tenisowych - nie potrafią spojrzeć na tenis z właściwej perspektywy,
· Wielu rodziców czuje się nadmiernie wykorzystywanych i niedocenianych przez zawodnika i trenera,
· Niektórzy rodzice chcieliby zająć miejsce trenera,
· Niektórzy rodzice mają poczucie, że trener zajmuje ich miejsce,
· Niewielu jest rodziców, którzy nie działają w dobrej wierze,
· Czasami przyczyną jest zła komunikacja lub jej całkowity brak,
· Zadaniem trenera powinno być rozwiązywanie tych problemów.
3. Organizacja spotkania z rodzicami
Jeżeli to tylko możliwe należy przed rozpoczęciem kolejnego sezonu zorganizować zebranie z rodzicami, w celu wymiany poglądów na temat tenisa i treningów. Odpowiednio wcześnie trzeba poinformować o takim spotkaniu i zaprosić rodziców do udziału w nim.
Na samym zebraniu trener powinien starać się stworzyć przyjemną, przyjazną i swobodną atmosferę. Powinien być także dobrze do niego przygotowany – posiadać plan zagadnień, które zamierza poruszyć np.: przedstawienie siebie i swoich współpracowników, zaprezentowanie swojej filozofii nauczania/treningu oraz ogólnego zarysu programu treningowego, celów na nadchodzący sezon, kryteriów selekcji do kadry zespołu, zasad uczestnictwa w treningach i zawodach, kodeksu dyscyplinarnego, istotnych informacji na temat polityki klubu, federacji, itp.
Trener może także, a nawet powinien wyjaśnić ogólne funkcje uprawiania sportu (w tym tenisa), np.: wkład w rozwój osobisty i społeczny, życiowo przydatne umiejętności, rozwój pasji sportowej, kształtowanie tożsamości, itp. Oprócz tego, że zwróci uwagę na korzyści dla rozwoju psychicznego (dyscyplina, pewność siebie, motywacja), fizycznego (sprawność i kondycja fizyczna) i społecznego (współpraca), powinien wspomnieć także o tym, że tenis wymaga poświęceń – jest nieodłącznie związany z obciążeniem stresami, nieustanną rywalizacją, niebezpieczeństwem odniesienia kontuzji, wyeksploatowania organizmu.
Bardzo potrzebne i przydatne okazuje się przeznaczenie przez trenera pewnej ilości dodatkowego czasu na objaśnienie rodzicom co mogą zrobić w domu aby wspomagać rozwój kariery dziecka oraz generalnie na wcielanie w życie idei współpracy partnerskiej pomiędzy zawodnikiem, rodzicami a trenerem. Ponadto należy zawsze zarezerwować czas na pytania rozmówców, wyznaczyć datę następnego spotkania a także ustalić termin dyżuru dla interesantów, przynajmniej raz w tygodniu. Najistotniejszą sprawą jest aby dać wszystkim odczuć, że są ważni i potrzebni oraz wykonują wartościowe zadanie ale, że to trener jest w tym układzie profesjonalistą i głównodowodzącym.
4. Wskazówki dla trenerów
Poniżej zamieszczono wybrane wskazówki dla trenerów odnoszące się do ich postawy wobec rodziców.
Co należy
Czego nie należy
Należy...:
· Aktywnie włączyć rodziców do realizacji programu rozwoju sportowego dziecka
· Wyjaśnić rodzicom wymagania trenera w stosunku do ich dziecka
· Umieć rozpoznawać różne typy rodziców: nadmiernie zaangażowany, wspierający, niezaangażowany
· Traktować rodziców jak dorosłych i nie karać dzieci za złe zachowanie rodziców
· Starać się zidentyfikować zachowania, które wspomagają lub utrudniają pracę oraz uświadomić rodzicom kiedy ich zachowanie jest konstruktywne a kiedy destrukcyjne
· Starać się zidentyfikować kiedy rodzice pomagają a kiedy szkodzą swoim dzieciom oraz uświadomić im kiedy ich zachowanie ma negatywny wpływ
· Regularnie spotykać się z rodzicami
· Powiedzieć rodzicom, że nam też zależy na współpracy z nimi
· Pomagać rodzicom wyznaczać sobie konkretnych zadań związanych z karierą dziecka
· Informować w odstępach miesięcznych o postępach dziecka
· W trakcie współpracy ustalić zasady postępowania rodziców i trenerów (co należy a czego nie należy)
· być stanowczym i konsekwentnym w relacjach z rodzicami
· kontrolować swoje zachowanie i emocje
Nie należy...:
· Mówić rodzicom, że ich dziecko będzie mistrzem jeżeli brak mu ku temu predyspozycji
· Mówić rodzicom aby we wszystkim zdali się wyłącznie na Ciebie
· Czynić z wygrywania celu nadrzędnego
· sierota ???
· Wchodzić w konflikty z rodzicami
· Próbować przejąć roli rodziców
· Myśleć, że jeden zawodnik uczyni Ciebie sławnym i bogatym
· Oczekiwać, że zachowanie rodziców zmieni się natychmiast
· Unikać spotkań i rozmów z rodzicami
· Pod wpływem rodziców koncentrować się wyłącznie na jednym zawodniku a zaniedbywać innych
5. Wskazówki dla zawodników
· Być cierpliwym w stosunku do rodziców
· Dawać z siebie maksimum zaangażowania i czerpać radość z gry w tenisa
· Rozmawiać z rodzicami o swojej grze oraz ich odczuciach z nią związanych
· Być wdzięcznym rodzicom za to, że dali Tobie szansę gry w tenisa
· Zrozumieć, że rodzice też popełniają błędy
· Starać się być dobrym uczniem i łączyć naukę z grą w tenisa
· Zrozumieć, że miłość rodziców do Ciebie nie jest zależna od Twoich uzdolnień i osiąganych wyników w tenisie
· Źle traktować rodziców
· Oczekiwać od rodziców, że poświęcą wszystko dla Twojej kariery tenisowej
· Traktować rodziców jak niewolników lub chłopców na posyłki
· Nie należy wprawiać ich w zakłopotanie niewłaściwym zachowaniem na korcie lub poza nim
· Oczekiwać od rodziców perfekcji
· Ćwicząc z rodzicem narzekać, że nie potrafi grać z równą Tobie siłą
6. Wskazówki dla rodziców
Należy:
Nie należy:
• ... poznać trenera swojego dziecka
• ... szanować zdanie trenera, pozwolić mu prowadzić młodego zawodnika
• ... oceniać postępy dziecka
• ... rozmawiać z innymi rodzicami i zawierać nowe znajomości
• ... stworzyć jasne sposoby wymiany informacji
• ... być hojnym w pochwałach
• ... być przy dziecku wtedy, gdy przegrywa ale jednocześnie zostawić je same jeżeli sobie tego życzy
• ... zachęcać zarówno do maksymalnego wysiłku (zaangażowania, starania się) jak i do osiągania dobrych wyników
• ... traktować dziecko tak samo, niezależnie od wyniku
• ... czerpać radość i przyjemność z oglądania dziecka podczas gry w tenisa
• ... zachować luz, spokój i pozytywne nastawienie
• ... dbać aby dziecko miało także inne zajęcia oprócz tenisa
• ... być realistycznym w swoich oczekiwaniach co do kariery tenisowej swojego dziecka
• ... obserwując mecz lub trening usadowić się w pewnej odległości od kortu, umożliwiającej jednak śledzenie wydarzeń na nim
• ... pokazywać dziecku, że zależy nam przede wszystkim na nim a nie tylko na wyniku – witać swoje dziecko po meczu słowami: „Jak tam mecz ? Jak ci się grało ?”
• ... traktować tenisa jako jedynej drogi do sukcesu w życiu
• ... zachowywać się tak, jakby świat miał się zawalić jeżeli moje dziecko przegra mecz
• ... reagować karą lub krytyką na złe wyniki lub popełnione błędy
• ... udawać, że się nie dostrzega nagannego zachowania na korcie lub poza nim, oszukiwania, używania niewłaściwych słów
• ... udzielać dobrych rad z boku kortu lub próbować przejąć rolę trenera
• ... interweniować w trakcie trwania meczów (jeżeli jest to konieczne, można zwrócić się do sędziego)
• ... ignorować skarg odnośnie pojawiających się dolegliwości lub bólu
• ... zapominać, że dziecko cały czas się rozwija, rośnie, dojrzewa
• ... zaniedbywać pozostałe swoje dzieci
• ... stosować ironicznych uwag aby podnieść motywację lub wywoływać strachu w celu poprawienia dyscypliny tenisowej
• ... zmuszać dziecko do specjalizowania się wyłącznie w tenisie
• ... doprowadzić do sytuacji, w której dziecko boi się porażki głównie ze względu na prawdopodobną reakcję rodzica
• ... zawsze witać dziecka słowami: „Wygrałeś ?”
• ... bywać na każdym treningu i na każdym meczu
• ... mówić: „wygraliśmy”, „przegraliśmy”, „graliśmy”
• ... zmuszać dziecka do rozmowy po meczu
• ... inwestować w karierę tenisową dziecka z myślą o zwrocie poniesionych nakładów w przyszłości
• ... zaniedbywać swoje własne potrzeby
4
WueFiak