Pracownia techniczna
Moduł 1/IV – Pomiary warsztatowe.
Ćw.1.1.Pomiar za pomocą płytek wzorcowych.Ćw.1.2.Pomiar wymiarów zewnętrznych.Ćw.1.3.Pomiar wymiarów wewnętrznych.Ćw.1.4.Pomiar kątów.Ćw.1.5.Sprawdzanie odchylenia od prostoliniowości oraz płaskości powierzchni.Ćw.1.6.Pomiar wymiarów mieszanych i pośrednich.Ćw.1.7.Pomiar chropowatości powierzchni.Ćw.1.8.Pomiar promieni łuków kołowych.Ćw.1.9.Pomiar gwintów.Ćw.1.10.Sprawdzanie narzędzi pomiarowych.Ćw.1.11.Pomiar kół zębatych.
Moduł 2/IV – Badanie właściwości mechanicznych i technologicznych metali.
Ćw.2.1.Badanie wytrzymałości na rozciąganie.Ćw.2.2.Badanie wytrzymałości na ściskanie.Ćw.2.3.Badanie wytrzymałości na zginanie.Ćw.2.4.Badanie twardości metali metodą Rockwella.Ćw.2.5.Badanie twardości metali metodą Brinella i Poldi.Ćw.2.6.Badanie udarności młotem Charpy`ego.Ćw.2.7.Badanie tłoczności blach metodą Erichsena.Ćw.2.8.Przeginanie blach, taśm oraz bednarki.
Moduł 3/IV - Badanie makroskopowe metali.
Ćw.3.1.Przygotowanie próbek do badań makro i mikroskopowych.Ćw.3.2.Badanie mikroskopowe surówek.Ćw.3.3.Badanie mikroskopowe żeliw.Ćw.3.4.Badanie mikroskopowe stali węglowych wyżarzonych.Ćw.3.5.Badanie mikroskopowe stali obrobionych cieplnie i cieplno-chemicznie.Ćw.3.6.Badanie mikroskopowe stopów miedzi.Ćw.3.7.Badanie mikroskopowe stopów aluminium.Ćw.3.8.Obróbka cieplna – wyżarzanie.Ćw.3.9.Obróbka cieplna – hartowanie.Ćw.3.10.Badania defektoskopowe.Ćw.3.11.Badania makroskopowe złomów i złącz spawanych.Ćw.3.12.Badanie wad technologicznych metali.
Moduł 5/V – Pomiary temperatury i ciśnienia.
Ćw.5.1 Pomiary temperatury pirometrami,termometrami termoelektrycznymi i cieczowymi.Ćw.5.2.Sprawdzanie i cechowanie manometrów.Ćw.5.3.Analiza spalin i pomiar zadymienia spalin.
Moduł 6/V – Badania eksploatacyjne.
Ćw.6.1.Weryfikacja wałów i obrotowych elementów maszyn – określenie stopnia zużycia.Ćw.6.2.Wyznaczanie współczynnika tarcia.Ćw.6.3.Wyznaczanie oporów tarcia łożysk ślizgowych i tocznych.Ćw.6.4.Badanie skrzyni biegów.Ćw.6.5.Badanie wzmacniacza momentów.Ćw.6.6.Badanie stanu technicznego silnika.Ćw.6.7.Badanie stanu technicznego układu chłodzenia i smarowania silnika.Ćw.6.8.Badanie mechanizmów jezdnych, ukł. zawieszenia i prowadzenia pojazdu.
Moduł I
Ćw. 1.1 POMIAR ZA POMOCĄ PŁYTEK WZORCOWYCH.
Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie uczniów z praktycznym posługiwaniem się płytkami wzorcowymi
Część teoretyczna: Płytki wzorcowe są używane jako wzorce długości ze względu na bardzo dużą dokładność wykonania płytek używa się ich do najdokładniejszych pomiarów. Służą one min. do sprawdzania długości wskazań i przyrządów mierniczych. Często są stosowane jako uniwersalne wzorce długości do dokładnych pomiarów bezpośrednich.
Dzieli się je na: a) płytki końcowe – płytki te służą do mierzenia długości. Są one wykonane w postaci prostopadłościanów, w których dwie przeciwległe powierzchnie miernicze są wyjątkowo dokładnie wykonane (dotarte). Powierzchnie te są ściśle płaskie, równoległe i oddalone od siebie na odległość stanowiącą nominalny wymiar płaski. Ponieważ powierzchnie miernicze są względem siebie ściśle równoległe, to po zestawieniu kilku płytek powstaje jakby nowa płytka, której wymiar ściśle odpowiada sumie nominalnych wymiarów płytek. Aby umożliwić mierzenie dowolnych długości w pewnym oczywiście zakresie, płytki są odpowiednio kompletowane.
Wyróżnia się komplety:
· mały składający się z 47 sztuk
· średni z 76 sztuk
· duży z 103 sztuk
· mikronowy z 12 sztuk
Pomiar za pomocą płytek sprawdzianu. Zadanie 1.Zmierzyć dokładnie stronę przechodnią i nieprzechodnią sprawdzianu szczękowego. 2.Zbadać, czy szczęki wykazują błędy kształtu.
Sprzęt mierniczy: Płytki wzorcowe ML Ab
Czynności przed mierzeniem:
1. Wstępną czynnością przed rozpoczęciem mierzenia jest sprawdzenie ogólnego stanu technicznego sprzętu mierniczego.
2. Po stwierdzeniu, że sprzęt mierniczy jest w należytym porządku, należy ustalić na jaki wymiar ma być złożony zestaw płytek wzorcowych, który posłuży do mierzenia wymiaru strony przechodniej w tym celu można użyć suwmiarki którą mierzy się rozstaw szczęk
3. Po ustaleniu wymiaru ułożyć stos płytek.
Rys.1 Mierzenie sprawdzianu szczękowego płytkami wzorcowymi.
Czynności w czasie mierzenia:
1. Włożyć zestaw płytek między powierzchnie miernicze strony przechodniej.
2. Jeżeli się okaże, że wymiar zestawu płytek jest za duży lub za mały należy wymienić płytkę.
3. Po dobraniu odpowiedniego wymiaru zestawu płytek, należy nimi dokładnie sprawdzać rozwartość szczęk strony przechodniej w kilku miejscach. Różnice między wymiarami pokażą, że jest błąd kształtu.
4. Przy pomiarze strony nieprzechodniej pomiar jest taki sam jak w pkt. 3.
Czynności po mierzeniu:
1. Po wykonanym pomiarze należy rozłożyć płytki i zakonserwować.
Pomiar za pomocą wkładek walcowych i płytek wzorcowych:
Sprzęt pomiarowy:
1. Komplet płytek wzorcowych.
2. Uchwyt do płytek wzorcowych.
3. Wkładki walcowe.
4. Suwmiarka uniwersalna.
Przebieg pomiaru:
1. Jeżeli nie znamy nominalnego wymiaru średnicy otworu należy zmierzyć średnicę otworu suwmiarką i na podstawie tego pomiaru dobrać wkładki walcowe o właściwym promieniu.
1 – stos płytek wzorcowych, 2 – wkładki walcowe, 3 – uchwyt, 4 – przedmiot mierzony
2. Łączna grubość wkładek walcowych odjąć do zmierzonego suwmiarką wymiaru i na ten przybliżony wymiar złożyć stos płytek wzorcowych.
3. Stos płytek wzorcowych 1 złączyć z parą wkładek walcowych 2 za pomocą uchwytu 3.
4. Wystające końce wkładek włożyć do otworu 4.
Jest to na razie pomiar wstępny, przy którym okaże się, czy wkładki wchodzą za luźno, czy też za ciasno. Dla dokładnego zmierzenia średnicy otworu należy złożyć stos płytek o takim wymiarze by wkładki walcowe wchodziły w otwór stosunkowo swobodnie lecz bez wyczuwalnego luzu. Należy zwrócić baczną uwagę, aby wkładki walcowe były w otwór wkładane równolegle do jego osi i przylegały do ścianek otworu. Najmniejsze przechylenie powoduje duże błędy pomiaru.
W celu zwiększenia dokładności pomiarów szczególnie przy mierzeniu otworów o większych średnicach, należy między wkładkami walcowymi umieszczać dwa stosy płytek wzorcowych o tym samym wymiarze. Dodatkowy stos płytek przeciwdziała uginaniu się końcówek wkładek w otworze i tym samym umożliwia dokonanie pomiaru z większą dokładnością.
5. Obliczyć wymiar średnicy otworu na podstawie złożonego stosu płytek i grubości wkładek walcowych.
6. Wykonać zestawienie wyników.
7. Wyjąć stos płytek i wkładki z uchwytu.
8. Wykonać konserwacje i uporządkować stanowisko pomiarów.
Przebieg pomiarów.
1. Przyrządy pomiarowe służące do przebiegu pomiarów:
· passametr,
· mikrometr,
· komplet płytek wzorcowych.
2. Sprawdzamy zakres pomiarowy passametru.
3. Sprawdzamy stan techniczny passametru przez oględziny.
4. Po uzyskaniu przydatności przyrządu do pomiaru ustawiamy wskaźniki czujnika dźwigniowe – zębatego wg. żądanych odchyłek. Ustawienie wskaźników przeprowadzamy za pomocą specjalnego kluczyka, który stanowi wyposażenie passametru. Kluczyk po zdjęciu pokrywy oznaczonej na rys. 6 wkładamy w otwory i pokręcając nim ustawiamy wskaźniki w żądane położenie
5. Zwalniamy zacisk oznaczony na rys. nr 5 i za pomocą pokrętła nr 4 odsuwamy wrzeciono nr 2.
6. Po złożeniu płytek wzorcowych na wymiar nominalny, wstawiamy je między odsunięte wrzeciono nr 2 a ruchome kowadełko nr 1. Następnie pokręcamy pokrętłem nr 4 przesuwając wrzeciono do momentu aż wskazówka czujnika passametru wskaże nam zero.
7. Po ustawieniu wskazówki passametru na zerze, zaciskamy zacisk nr 5, który unieruchomi nam wrzeciono nr 2 i sprawdzamy ustawienie wskaźnika zerowego przez kilkakrotne naciskanie przycisku cofacza nr 3, który cofa ruchome kowadełko nr 1. W przypadku uchybień należy skorygować ustawienie passametru.
8. Po skorygowaniu ustawienia naciskamy przycisk cofacza nr 3 i wyjmujemy stos płytek wzorcowych. Na miejsce stosu płytek wzorcowych wkładamy sprawdzany wałek.
9. Po wstawieniu sprawdzanego wałka zwalniamy przycisk cofacza nr 3 i sprawdzamy położenie wskazówki czujnika passametru. Jeżeli wskazówka czujnika passametru.
W razie konieczności ustalenia dokładnego wymiaru wałka należy odczytać odchyłkę jaka została wskazana przez wskazówkę czujnika od wymiaru nastawczego i obliczyć wymiar rzeczywisty.
LITERATURA
1. „Laboratorium pomiarów wielkości geometrycznych”- praca zbiorowa pod red. Eugeniusza Ratajczyka
2. „Pasowania i pomiary” - E. Janke
3. „Ćwiczenia z pasowań i wymiarów warsztatowych” - Romuald Kolman
4. „Pracownia techniczna” - Czesław Struzik
Ćw. 1.2 POMIAR WYMIARÓW ZEWNĘTRZNYCH.
Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie ucznia z ważniejszymi metodami pomiaru wymiarów zewnętrznych
Część teoretyczna
Wymiarem zewnętrznym nazywa się odległość pomiędzy powierzchniami których wewnętrzne otoczenie jest wypełnione materiałem.
1. Przymiary
a) przymiar warsztatowy krańcowo- kreskowy sztywny- w postaci linijki stalowej o długości 1500 : 1000mm z jedną lub dwoma podziałkami oraz z działką elementarną 0,5mm i 1mm. Dokładność pomiaru zależy od zakresu pomiarowego + 0,1mm do + 0,2mm.
b) przymiar warsztatowy krańcowo- kreskowy półsztywny- w postaci taśmy stalowej zwiniętej pierścieniowo na szpulki, umieszczony w odpowiednim futerale.
Oś szpuli na zewnątrz futerału jest zakończona korbką do zwijania taśmy.
2. Suwmiarki- są jednostronne lub dwustronne, mają specjalną podziałkę kreskową tzn. noniusz, umożliwiają odczytanie wielkości mierzonej z uwzględnieniem części milimetra. Suwmiarki mogą mieć suwak wyłącznie z przesuwem ręcznym, albo też ze śrubą mikrometryczną do dokładnego przesuwania suwaka, szczęki do pomiarów wewnętrznych mogą być umieszczone po przeciwnej stronie szczęk do pomiarów zewnętrznych, albo obie szczęki są z jednej strony.
Suwmiarki są wykonane w różnych rozmiarach o największym rozsuwie szczęk 100; 125; 150; 200; 300; 500; 2000mm.
Suwmiarki są wykonywane o dokładności pomiaru 0,1mm, 0,05mm. Ostatnia ma suwak przesuwany śrubą mikrometryczną. Suwmiarką mierzymy grubość przedmiotu, średnice zewnętrzne i wewnętrzne oraz głębokość otworu. Odczyt liczby całych milimetrów jest wskazany przez zerową kreskę noniusza znajdującą się na przedłużeniu pewnej kreski prowadnicy.
Przyrządy mikrometryczne
a) mikrometr zewnętrzny służy do pomiaru wymiarów zewnętrznych (grubości, długości i średnicy ). Zależnie od zakresu pomiarowego oraz klas dokładności ich dokładność wynosi + 0,002: + 0,02mm. Na tulei stałej z podziałką wzdłużną wzdłuż tworzącej walec, znajduje się kreska, a z obu jej stron nacięte są dwie podziałki milimetrowe, przy czym jedna jest przesunięta względem drugiej o 0,5mm. Na bębnie pomiarowym, obwód bębna jest podzielony na 50 równych części. Mikrometry są budowane o różnych wielkościach o zakresie pomiarowym o 25mm, 50 75mm, 75 100mm. Odczyt pomiaru:
- milimetry i połówki milimetra odczytuje się na podziałce wzdłużnej, setne części milimetra odczytujemy na podziałce poprzecznej, licząc działki od zera do kresu podziałki odpowiadającej przedłużeniu wzdłużnej kreski tulei stałej.
b) Mikrometr wewnętrzny – służy do pomiaru wymiarów wewnętrznych
(średnic ) otworów, szerokich rowków i wgłębień. Powierzchnie pomiarowe znajdują się po zewnętrznej stronie szczęk. Mikrometry te są wyrabiane dla zakresów pomiarowych 5 30mm i 30 55mm
c)Średnicówka mikrometryczna – służy do pomiaru średnic otworów powyżej 50mm. W razie potrzeby pomiaru większych średnic można zastosować przedłużacze. Średnicówkę należy umieszczać w otworze prostopadle do powierzchni wewnętrznej otworu wzdłuż średnicy otworu.
POMIAR WYMIARÓW ZA POMOCĄ PRZYMIARU KRESKOWEGO I MACEK ZEWNĘTRZNYCH
Zadanie :
1. Zmierzyć mackami zewnętrznymi dany przedmiot
2. Wykonać zestaw wyników
Sprzęt mierniczy :
1. Warsztatowy przymiar krańcowo – kreskowy o zakresie mierniczym 300mm i wartości działki elementarnej 1mm
2. Macki zewnętrzne
3. Kątownik 90 stopni ze stopką MKS 250/III PN- 74/M- 53160
Czynności przed pomiarem :
1. Sprawdzić ogólny stan przymiaru kreskowego
2. Sprawdzić ogólny stan macek zewnętrznych
Czynności w czasie pomiaru :
1. Ramiona macek, rozwarte w nieco większym stopniu niż mierzona średnica, naprowadzić od góry na mierzony przedmiot w kierunku prostopadłym do jego osi
2. Zetknąć końcówki miernicze macek z mierzoną powierzchnią przedmiotu.
3. Wykonać parę ruchów mackami w górę i w dół w celu sprawdzenia czy ich ramiona obejmują przedmiot dokładnie
4. Po ustaleniu właściwego rozstawu macek zdejmuje się je delikatnie i przykłada do przymiaru kreskowego w celu odczytania wyniku.
Przymiar jest ułożony na stopce kątomierza.
...
pawsz