19.10.2004 Chirurgia [W3
„ostry brzuch”
w określeniu tym mieszczą się nagłe i burzliwie przebiegające choroby chirurgiczne wymagające często natychmiastowej lub pilnej operacji. W większości z nich bez zabiegu operacyjnego dochodzi do zejścia śmiertelnego!!!
Do ostrych chorób jamy brzusznej zaliczamy te choroby, w kórych bólom brzucha towarzyszą:
· objawy ostrego zapalenia otrzewnej
· objawy niedrożnośći jelit
· objawy krwotoku
· objawy wstrząsu
lepiej skierować chorego do szpitala niepotrzebnie niż opóźnić leczenie ostrej choroby brzucha!!!
Ból brzucha:
· jest najczęstszym i najważniejszym objawem chorób jamy brzusznej
· 15-30% chorych z bólem brzucha będzie wymagać leczenia chirurgicznego
· ból trzewny (podrażnienie receptorów w określonym narządzie jamy brzusznej) [rozlany, bez konkretnego miejsca bólu]
- brak objawu otrzewnowego (objaw Blumberga)
- trudna lokalizacja
- tępy, głęboki
- o zmiennym nasileniu (kurcz, kolka)
- chory niespokojny, zmienia stale pozycję ciała
- nie towarzyszy znaczniejsza bolesność uciskowa
· ból somatyczny (podrażnienie receptorów w obrębie otrzewnej ściennej, krezkowej)
- obecność objawu otrzewnowego (objaw Blumberga)
- ściśle zlokalizowany
- stały
- odpowiada miejscu podrażnienia otrzewnej
- towarzyszy bolesność uciskowa
- chory spokojny i unika ruchów
[objaw Blumberga – delikatne, powolne uciskanie jamy brzusznej w miejscu bólu a następnie gwałtowne puszczenie – dociśnięcie powłok do zmienionego narządu leżącego wewnątrzotrzewnowo]
· ból przeniesiony – odczuwamy w odległej okolicy w stosunku do toczącego się procesu chorobowego np. ból barku przy podrażnieniu przepony (poprzez nerw przeponowy)
· umiejscowienie
· właściwości (kurczowy, palący, ostry)
· promieniowanie (klatka piersiowa, plecy)
· czas (nagły, naprzemienny)
· czynniki nasilające i łagodzące (ruch, ułożenie, jedzenie, leki)
· stały (nowotworowy, przewlekłe zapalenie trzustki)
· napadowy (kolkowy)
· okresowy (dobowo: choroba wrzodowa XII-cy, bóle ranne pustego żołądka, sezonowo: wrzody żołądka wiosna, jesień)
· wymioty (żółciowe, kałowe – niedrożnośći niskie długo trwające, fusowate, krwiste)
· brak łaknienia, nudności
· biegunka (krwawa – zadzieżgnięcie, wgłobienie jelita, masywne krwawienia z górnego odc przewodu pok, smoliste – krwawienia z górnego odc przewodu pok)
· zaparcia
· nadmierne wklepienie powłok brzusznych (obj „bębnicy” – woda + gaz w jelitach – obj późnej niedrożności jelit)
· cisza w brzuchu (nie ma perystaltyki jelit)
· gorączka, poty, dreszcze
· utrata masy ciała
· wstrząs (nieleczone ostre schorzenia jamy brzusznej)
· oglądanie
- blizny pooperacyjne (często są to zrosty)
- wzdęcia
- perystaltyka
- głowa meduzy (od pępka odchodzą kręte naczynia żylne) {nadciśnienie w żyle wrotnej – szukanie dróg obocznych tj głowa meduzy; głowa meduzy u dzieci – tylko gdy jest drożna żyła pępkowa]
· palpacja [głęboka i powierzchowna
- opory (np. guzy, wodniaki, ropniaki)
- powiększenie narządów
- objaw otrzewnowy (wymagający interwencji w trybie nagłym)
· opukiwanie (narządy z gazami – wypuk bębenkowy)
· osłuchiwanie
- metaliczne dźwięki wzmożonej perystaltyki (spadająca kropla do metalowego dzbana)
- brak dźwięków perystaltyki [zapalenie otrzewnej, zaawansowana choroba w jamie otrzewnowej]
Objawy zapalenia otrzewnej (podrażnienie otrzewnej trzewnej i ściennej)
Objawy miejscowe
· ból samoistny
· bolesność uciskowa
· obrona mięśniowa
· dodatni objaw Blumberga
· brak szmerów perystaltycznych
· zatrzymanie gazów, stolca
· objaw kaszlowy (ból powoduje że chory nie kaszle, nie oddycha głęboko)
objawy ogólne
· tachykardia
· przyspieszenie oddechu
· obniżenie ciśnienia tętniczego
· skąpomocz, bezmocz
· zaostrzone rysy twarzy (facies hippocratica)
· wzrost temp ciała
pojęcie „trzeciej przestrzeni”
płyn uwięziony w :
· ścianie jelita
· świetle jelita
· jamie otrzewnowej
może pomieścić kilkanaście litrów płynu
płyn uwięziony w jelitach, ścianie jelit i w jamie otrzewnowej
1
agasozynek