TEMAT  SPOTKANIA : Zapobieganie  niepowodzeniom  szkolnym dzieci

CZAS :  około  godziny  zegarowej

FORMA  POMOCY : pomoc  grupowa

METODY  PRACY  Z  GRUPĄ:  zróżnicowane : aktywne , wykład , dyskusja

MATERIAŁY  POMOCNICZE :  tekst  wykładu, kartki  samoprzylepne , tablica , duży

                                                  arkusz  papieru , długopisy

Sala   lekcyjna , forma  kręgu - podkowy

CELE  PROWADZENIA  ZAJĘĆ  GRUPOWYCH :

-          dostarczenie  uczestnikom  informacji  pomocnych  w  podejmowaniu  przez  nich  decyzji i  działań odnośnie  zaplanowanego  tematu ,

-          wprowadzenie  realizacji  procedur  dążących  do  zmian  zachowań rodziców,

      a pośrednio  dzieci ,

-          przygotowanie  do  dostarczenia  grupie rodziców  wsparcia  praktycznego  lub  emocjonalnego w  zależności  od potrzeb  tej grupy.

q       Grupę  stanowią  rodzice  dzieci  klasy  I  szkoły  podstawowej .

q       Stworzono  ją  , aby osiągnąć  zamierzone cele .

q       Członkami  grupy  zostali wszyscy rodzice  z klasy przybyli  na  spotkanie  rodzice .

q       Moje  oczekiwania  od  grupy :

-  ujawnią  swoje  oczekiwania względem  nauczyciela , szkoły,

-  wyjawia  swoje  doświadczenia  w  tematyce  spotkania ,

-  będą  uczestniczyć  w dyskusji

-  wypracujemy  wspólnie zarys  drogi  w walce  z  niepowodzeniami  szkolnymi,

- odniosą  się  do  wysłuchanego  wprowadzenia,

q       Rodzice  , którzy  nie  będą  chcieli  wypowiadać  się  mogą  zachować  bierność.

NAUCZYCIEL  , JAKO  PROWADZĄCY :

Ø      Okazuje  bezpośrednie  zainteresowanie  każdym  rozmówcą, daje  do  zrozumienia , ze  zaistniały  problem  tak  samo  go  interesuje  jak  członków  grupy.

Ø      Ustala  zadania  grupy  ,  określa  cele  i  sposoby  działania  grupy  rodziców  na spotkaniu.

Ø      Pobudza  uczestników  do  wzajemnej  akceptacji  wygłaszanych  poglądów , wzbudza  zaufanie grupy  rodziców

Ø       

PRZEBIEG  ZAJĘĆ :

1.     Powitanie.

2.     Przedstawienie  celu  spotkania.

3.     Prosimy  rodziców,  aby  na  kartkach ,  anonimowo  napisali  co może  być  dla  nich  niepowodzeniem  szkolnym  ich  dziecka .

4.     Prosimy, aby  kartki  włożyli  do  wspólnego  naczynia.

5.     Nauczyciel   wprowadza  w  temat  odczytując  wprowadzenie  na  temat  „Niepowodzenia  szkolne  dzieci”

6.     Pytanie  o  wrażenia  po  wysłuchaniu  krótkiego  wykładu.

7.     Odniesienie  do  zapisanych  kartek.

8.     Zbudowanie  wspólnego  pojęcia  niepowodzenia  szkolnego.

9.     Próba  usystematyzowania  niepowodzeń.

10. Na  kartkach  rodzice oraz nauczyciel  piszą, jakie  mogą  być przyczyny  wcześniej  wychwyconych  niepowodzeń. Umieszczają  kartki  pod  niepowodzeniem  zapisanym  na  tablicy, arkuszu. 

11. Następnym  etapem  jest  wspólne  znalezienie  metod  zapobiegania  niepowodzeniom  szkolnym dzieci. Proponujemy  rodzicom, aby  spróbowali  w  małych  grupkach  przedyskutować  już  określone pojęcia  i  odnieść  się  do  nich, krótkimi  zapisanymi  hasłami.

12. Podsumowanie  wspólnych  osiągnięć.

13. Podziękowanie  za  wspólną  pracę  oraz  wkład  w  spotkanie.

Co to są niepowodzenia szkolne?

        Praca dydaktyczno - wychowawcza na terenie szkoły należy do jednych

z najbardziej złożonych rodzajów działalności. Jej rezultaty zależą od wielu czynników, często nakładających się na siebie i przez to czynią tę pracę bardzo trudną  i wymagającą  od  dzieci , nauczyciela  oraz  rodziców  dużego  wkładu pracy , systematyczności , konsekwencji , zrozumienia , akceptacji  ...i wielu  jeszcze  cech.           

         Niepowodzenia szkolne są to sytuacje, w których występują wyraźne rozbieżności między wymaganiami wychowawczo - dydaktycznymi szkoły, nauczycieli  oraz  rodziców, a zachowaniem uczniów oraz uzyskiwanymi przez nich wynikami nauczania oraz  zachowaniem. Niepowodzenia mogą występować w różnych zakresach działalności i wymagań szkoły,              zarówno w zakresie uczenia się, jak i w zakresie postaw dzieci.  Jedne są związane z pracą dydaktyczną, a drugie z pracą wychowawczą.

Rodzaje niepowodzeń

          Niepowodzenia szkolne mogą mieć charakter jawny bądź ukryty. Ukryte występują wówczas, gdy nauczyciele nie dostrzegają braków w wiadomościach, umiejętnościach i nawykach uczniów, mimo iż braki istnieją. Kiedy jednak przyjmują już widoczną postać wiążą się z niskimi ocenami osiągnięć uczniów.  Wiadomości  i  umiejętności  można w  pewnym  stopniu  wyrównać   te mogą, lecz kryjące się za nimi zaniedbania i braki rzadko udaje się korygować.
         Niepowodzenia  ukryte  prowadzą  zazwyczaj  do   niepowodzeń  jawnych.

W tym wypadku nauczyciel już dostrzega braki w opanowaniu przez ucznia wiedzy i w rezultacie ocenia wyniki jego pracy jako niedostateczne. Niska  ocena  postępów  wpływa niekorzystnie na stosunek do otoczenia, wywołuje różnorakie kompleksy i zaburzenia w zachowaniu, a nawet może doprowadzić do zahamowania prawidłowego dotychczas umysłowego rozwoju dziecka. Zastanawiając się nad tym problemem nasuwa się pytanie, dlaczego tak się

dzieje i jakie są przyczyny tych niepowodzeń?

Przyczyny niepowodzeń

        Przyczyny niepowodzeń szkolnych są na ogół wielorakie i złożone. Może to być np. niechętny stosunek do nauki, lenistwo, złe zachowanie się w szkole itp. Są to czynniki w większości zależne od dzieci. Istnieją także czynniki, które nie są zależne od uczniów, takie jak np. długotrwała choroba, różnorakie niedostatki w pracy dydaktyczno- wychowawczej szkoły. Do niepowodzeń może się też przyczynić zła atmosfera wychowawcza w rodzinie lub przebywanie dziecka w złym środowisku. Przyczyn niepowodzeń może być bardzo wiele. Czesław Kupisiewicz w swej książce pt.: "Podstawy dydaktyki ogólnej" wymienia trzy rodzaje przyczyn niepowodzeń szkolnych:

·         przyczyny społeczno - ekonomiczne,

·         przyczyny biopsychiczne,

·         przyczyny dydaktyczne.

   Do przyczyn społeczno - ekonomicznych należą głównie warunki społeczne życia dzieci. Są one związane z domem i środowiskiem oraz sytuacją materialną tej rodziny. Należą do nich zła sytuacja materialny, złe warunki mieszkaniowe, brak pomocy szkolnych, niedostateczna opieka ze strony domu , zły wpływ środowiska. Dom ma ogromne znaczenie w początkowym przygotowaniu oraz nastawieniu psychicznym dziecka do szkoły i nauki. Środowisko, w jakim przebywa dziecko od najmłodszych lat, odgrywa  ważną rolę w rozwoju
umysłowym dziecka. W tym czasie poznaje ono świat - naśladuje rodziców bądź najbliższe osoby. I to, w jakim stopniu są autorytetem dla niego                    te osoby, ogromnie wpływa potem na jego dalsze życie.
    Do innej grupy niepowodzeń szkolnych należą przyczyny biopsychiczne.

Są  one  związane,  zdaniem  wielu  badaczy,  z  zadatkami dziecięcymi. Jednym

z podstawowych źródeł niepowodzeń szkolnych mogą być różnice między uzdolnieniami i zamiłowaniami poszczególnych uczniów w tym samym wieku. Poziom uczniów jest wtedy różny, poczynając od bardzo zdolnych,                       aż do dzieci  mających  określone  deficyty rozwojowe. Wymaga                            to  od  nauczyciela  dostosowania   wymagań  na  poszczególnych poziomach.
   Dodatnio działają pochwały, gdyż mobilizują dzieci do nauki. Dzieci muszą być doceniane, muszą się czuć dobrze w szkole. Niektórzy badacze tego zagadnienia twierdzą, że na wyniki w szkole ma też wpływ temperament ucznia. Stwierdzili także, iż nadmierne obciążanie uczniów różnorodnymi obowiązkami i pracami jest niejednokrotnie przyczyną niepowodzeń szkolnych. Często również, zwłaszcza w obecnych czasach, przyczyną niepowodzeń szkolnych
są zaburzenia nerwicowe , stany  lękowe, depresyjne, nasilenie  konkurencji  edukacyjnej.
     Następną grupą przyczyn niepowodzeń szkolnych są przyczyny dydaktyczne. Zależą one od samego nauczyciela. Często wynikają one z niedostatecznej znajomości uczniów przez nauczycieli, braku opieki nad uczniami

z  deficytami  rozwojowymi  rozwoju oraz z błędów metodycznych popełnianych przez nauczycieli. Praca dydaktyczna składa się z wielu czynników. Mogą to być: treści, metody nauczania i środki nauczania, poziom kwalifikacji zawodowych nauczycieli, ich pozycja społeczna, a także organizowanie różnych zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych. Jest to praca bardzo trudna i odpowiedzialna. Nauczyciele spotykają się z różnymi dziećmi. Muszą się dostosować do wszystkich grup dzieci. Nauka prowadzona przez nauczyciela nie może być sztywnym przepisem. Musi on kochać swoją pracę, być przygotowanym do prowadzenia lekcji.

Zapobieganie niepowodzeniom

      Podsumowując, można powiedzieć, iż najczęstsze przyczyny,  które wpływają na niepowodzenia w szkole to: warunki środowiskowe, rodzinne oraz wpływ pedagogiczny. Wobec tych niepowodzeń nie można być obojętnym. Należy je usuwać, stosując odpowiedzialną profilaktyką pedagogiczną,                 w której można by wprowadzić nauczanie problemowe,                              aktywne metody  pracy. Powodują one wzrost zainteresowań                          nauką, wdrażają do wspólnego przezwyciężania trudności.
       W  związku z tym zachodzi potrzeba przeprowadzania  wstępnej  oraz  sprawdzającej  diagnozy pedagogicznej. Podstawą tej diagnozy są indywidualne rozmowy nauczycieli z uczniami i ich rodzicami, obserwacja i badania testowe oraz inne formy, m. in. angażujące samych uczniów. Nauczyciel musi bliżej poznać uczniów w szkole i poza szkołą, ich warunki pracy, pilność, zainteresowania, uzdolnienia, charakter itd., aby podejmować właściwe działania zmierzające do usuwania luk w wiadomościach uczniów, aby podnosić ich wiarę we własne siły. Nauczyciel powinien otaczać słabszych uczniów specjalną opieką, zwłaszcza w czasie lekcji. Organizować  grupy wyrównawcze dla dzieci mniej zdolnych , a  wspierać  dzieci  szczególnie  uzdolnione.

     Należy  tu  wspomnieć  o  bardzo  ważnej  roli  rodziców  , którzy  najlepiej  znają   swoje   dziecko.   Musza   oni    wspólnie    podejmować    kroki    dążące 

do  najwcześniejszego  rozpoznawania  deficytów , opóźnień  rozwoju  dziecka oraz  rozumieć  potrzebę   wczesnego  rozpoczęcia  terapii  zaburzeń                 np. dysleksji , dysgrafii, dysortografii,  sprawności  grafomotorycznej  itp. Rodzice  teraz  podejmują  decyzje  o    wykorzystaniu  pomocy  specjalistów:  pedagogów , psychologów , logopedów , lekarzy  terapeutów  ,  którzy  postawia   diagnozę  i  ukierunkują  prace  z  dziećmi.  Od  rodziców  uzależniony  jest  też  racjonalny  tryb  życia  rodziny , właściwa  organizacja  czasu  wolnego , przygotowywania     prac   domowych .    Rodzice   mogą    tez   zadbać   o   to ,

aby  nie  dopuścić  do  narastających  zaległości  w  wiadomościach                       i  umiejętnościach  dziecka   spowodowanych  na  przykład  jego  chorobą.
    Wszystkie te zabiegi mają zmierzać do eliminowania                            niepowodzeń szkolnych. Jest to zadanie ogromnie trudne,                                     ale należy je podejmować, by szkoła mogła być dla dzieci drugim domem,

w którym każde dziecko czuje się dobrze i jest szczęśliwe.
Bibliografia:

Filipczuk H.: Zapobiegamy  trudnościom  i  niepowodzeniom  szkolnym

Kupisiewicz Cz.: Podstawy dydaktyki ogólnej

Pielkowa J.: Rodzicielskie  troski

Pietsch- Szurek F.: Trudności  szkolne  najmłodszych

Rudniański J.: SOS  dla  ucznia

Spionek H.: Psychologiczna  analiza trudności  i  niepowodzeń  szkolnych

6