ochrona_i_uzytkowanie.pdf

Ochrona i użytkowanie

ogrodów dworskich

w województwie podkarpackim

Narcyz Piórecki

Ochrona i użytkowanie

ogrodów dworskich

w województwie podkarpackim

Rzeszów 2009

Recenzent

dr hab. Janusz Skalski

Redakcja

Krzysztof Staszewski

Zdjęcia

Narcyz Piórecki, Jerzy Piórecki

Archiwum Arboretum Bolestraszyce

Dziękujemy za udostępnienie zdjęć

Dyrekcji Arboretum i Zakładu Fizjograii w Bolestraszycach

oraz Dyrekcji Archiwum Państwowego w Przemyślu

DTP

KORAW Dorota Kocząb

koraw@poczta.onet.pl

„Pro Carpathia”

Wydawca

Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”

35-074 Rzeszów, ul. Gałęzowskiego 6/319

tel./fax 017 852 85 26

e-mail: info@procarpathia.pl

www.procarpathia.pl, www.zielonepodkarpacie.pl,

www.skarbypodkarpackie.pl, www.karpaty.turystyka.pl

www.podkarpackiesmaki.pl

Partnerzy projektu

Stowarzyszenie „Pro Carpathia” (lider projektu)

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie

Arboretum i Zakład Fizjograii w Bolestraszycach

Magurski Park Narodowy

ISBN 978-83-61577-01-0

Projekt „Zielone Podkarpacie” realizowany jest dzięki wsparciu udzielonemu przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię

poprzez doinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz

Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a także ze środków budżetu Rzeczpospolitej Polskiej w ramach

Funduszu dla Organizacji Pozarządowych Komponent II – Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój

Wstęp

W krajobrazie Podkarpacia ogrody dworskie i drzewa wzbudzają nadal

duże emocje historyczne, sentymentalne i przyrodnicze.

Widziane są zarówno przez pryzmat dobrze zachowanych ogrodów rezyden-

cjonalnych w Łańcucie, Krasiczynie, Sieniawie, Baranowie Sandomierskim, jak

też w skrajnie zniszczonych ogrodach w wielu wsiach i miastach.

Na przełomie wieków obserwujemy duże zainteresowanie ochroną i użytko-

waniem założeń dworsko-ogrodowych na Podkarpaciu. Jest to nie tylko zaintereso-

wanie instytucji kultury, organizacji społecznych, samorządów i społeczności wiej-

skich, ale przede wszystkim spadkobierców rodzin dawnych właścicieli ziemskich

i nowych nabywców. Instytucje te i osoby prywatne pragną różnymi drogami ocalić

od zapomnienia dziedzictwo kulturowo-przyrodnicze rodzinnych miejscowości.

Mamy nadzieję, iż niniejsza książka przyczyni się do ochrony ogrodów, racjo-

nalnej gospodarki i właściwego ich urządzania, a także do ochrony drzew, zarów-

no rodzimych, jak również obcego pochodzenia.

Krótkie to opracowanie przypomni najczęstsze zagadnienia związane z pielę-

gnacją drzew i ogrodów oraz opisze błędy najczęściej popełniane w sztuce ogro-

dowej. Zarysuje też aktualną problematykę ogrodów dworskich na Podkarpaciu.

A jej ożywienie zwrócone jest na obecny stan utrzymania i pielęgnacji drzew

oraz ogrodów, w mniejszym zakresie na tematykę historyczną. W krajobrazie

kulturowo-przyrodniczym, w których mieszkamy od dziesiątków lat i poruszamy

się głównie samochodem, mijamy nie tylko wspaniałe drzewa i ogrody historycz-

ne, ale także obcujemy codziennie z miejskimi widokami „ogłowionych drzew”,

biologicznie przez człowieka okaleczonych.

Jeśli niniejsze opracowanie choćby w niewielkim stopniu obudzi naszą wraż-

liwość na ochronę otaczającego nas krajobrazu i długowiecznych roślin drzewia-

stych, to podjęcie wspomnianej problematyki wydaje się celowe.

Jak to się stało, dlaczego to się tak zmieniło w naszej kulturze dnia codzienne-

go? Na początku XX w., krajan z Medyki Jan Gwalbert Pawlikowski (w 93 r.)

Po drugiej wojnie światowej i reformie rolnej historyczne ogrody dworskie były wymieniane

w literaturze jako ogrody podworskie lub wiejskie. W niniejszej pracy pozostajemy przy historycznej

nazwie „ogrody dworskie” – dotyczy to także ogrodów rezydencjonalnych, pałacowych, zamkowych

itp. Potocznie nie mówimy i nie piszemy ogrody pokrólewskie lub też przydworskie. W Ogrodach

polskich (978) Gerarda Ciołka nie ma tego wyrazu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: