Symilacja_wypadkow_drogowych_BW.pdf

(867 KB) Pobierz
189586830 UNPDF
MODELOWANIE INśYNIERSKIE
ISSN 1896771X
34, s. 2936, Gliwice 2007
WPŁYW ZŁOśONOŚCI MODELU KIEROWCY
NA WYNIKI SYMULACJI WYPADKÓW DROGOWYCH
M AREK G ZIK , E UGENIUSZ Ś WITOŃSKI , D AGMARA T EJSZERSKA ,
W OJCIECH W OLAŃSKI , P AWEŁ P OTKOWA
Katedra Mechaniki Stosowanej, Politechnika Śląska
email: marek.gzik@polsl.pl, eugeniusz.switonski@polsl.pl, dagmara.tejszerska@polsl.pl,
wojciech.wolanski@polsl.pl, pawel.potkowa@polsl.pl
Streszczenie. W pracy przeprowadzono analizę porównawczą modeli kierowcy,
o róŜnym stopniu złoŜoności na podstawie symulacji komputerowych wypadków
drogowych. Przeprowadzone badania pozwoliły ocenić wpływ załoŜeń
upraszczających modelu na wyniki analizy wypadków samochodowych,
a porównanie wyników poszczególnych symulacji umoŜliwiło oszacowanie róŜnic
pomiędzy przypadkami zderzeń dla róŜnego stopnia złoŜoności modelu kierowcy.
1. WSTĘP
Na podstawie badań statystycznych opracowano zestawienie najczęstszych przyczyn
zgonów osób w róŜnym wieku rys.1. Badania ujawniały, Ŝe w grupie od 5 do 25 lat wypadki
drogowe dominują wśród przyczyn urazów i zgonów. Jest to grupa młodych osób o duŜym
potencjale produkcyjnym, których wypadki często eliminują z Ŝycia społecznego. Koszty
wypadków, leczenia oraz rehabilitacji decydują o podejmowanych przedsięwzięciach w celu
poprawy bezpieczeństwa uŜytkowników dróg. Modelowanie w biomechanice zderzeń jest
jednym z dynamicznie rozwijających się elementów w strategii ochrony przed urazami.
Rys. 1. Najczęstsze przyczyny zgonu osób w róŜnym wieku [7]
189586830.261.png 189586830.272.png 189586830.283.png 189586830.294.png 189586830.001.png 189586830.012.png 189586830.023.png 189586830.034.png 189586830.045.png 189586830.056.png 189586830.067.png 189586830.078.png 189586830.089.png 189586830.100.png 189586830.111.png 189586830.122.png 189586830.133.png 189586830.144.png 189586830.155.png 189586830.166.png 189586830.177.png 189586830.188.png 189586830.199.png 189586830.210.png 189586830.221.png 189586830.232.png 189586830.233.png 189586830.234.png 189586830.235.png 189586830.236.png 189586830.237.png 189586830.238.png 189586830.239.png 189586830.240.png 189586830.241.png 189586830.242.png 189586830.243.png 189586830.244.png 189586830.245.png 189586830.246.png 189586830.247.png 189586830.248.png 189586830.249.png 189586830.250.png 189586830.251.png 189586830.252.png 189586830.253.png 189586830.254.png 189586830.255.png 189586830.256.png 189586830.257.png 189586830.258.png 189586830.259.png 189586830.260.png 189586830.262.png 189586830.263.png 189586830.264.png 189586830.265.png 189586830.266.png 189586830.267.png 189586830.268.png 189586830.269.png 189586830.270.png 189586830.271.png 189586830.273.png 189586830.274.png 189586830.275.png 189586830.276.png 189586830.277.png 189586830.278.png 189586830.279.png 189586830.280.png 189586830.281.png 189586830.282.png 189586830.284.png 189586830.285.png 189586830.286.png 189586830.287.png 189586830.288.png 189586830.289.png 189586830.290.png 189586830.291.png 189586830.292.png 189586830.293.png 189586830.295.png 189586830.296.png 189586830.297.png 189586830.298.png 189586830.299.png 189586830.300.png 189586830.301.png 189586830.302.png 189586830.303.png 189586830.304.png 189586830.002.png 189586830.003.png 189586830.004.png 189586830.005.png 189586830.006.png 189586830.007.png 189586830.008.png 189586830.009.png 189586830.010.png 189586830.011.png 189586830.013.png 189586830.014.png 189586830.015.png 189586830.016.png 189586830.017.png 189586830.018.png 189586830.019.png 189586830.020.png 189586830.021.png 189586830.022.png 189586830.024.png 189586830.025.png 189586830.026.png 189586830.027.png 189586830.028.png 189586830.029.png 189586830.030.png 189586830.031.png 189586830.032.png 189586830.033.png 189586830.035.png 189586830.036.png 189586830.037.png 189586830.038.png 189586830.039.png 189586830.040.png 189586830.041.png 189586830.042.png 189586830.043.png 189586830.044.png 189586830.046.png 189586830.047.png 189586830.048.png 189586830.049.png 189586830.050.png 189586830.051.png 189586830.052.png 189586830.053.png 189586830.054.png 189586830.055.png 189586830.057.png 189586830.058.png 189586830.059.png 189586830.060.png 189586830.061.png 189586830.062.png 189586830.063.png 189586830.064.png 189586830.065.png 189586830.066.png 189586830.068.png 189586830.069.png 189586830.070.png 189586830.071.png 189586830.072.png 189586830.073.png 189586830.074.png 189586830.075.png 189586830.076.png 189586830.077.png 189586830.079.png 189586830.080.png 189586830.081.png 189586830.082.png 189586830.083.png 189586830.084.png 189586830.085.png 189586830.086.png 189586830.087.png 189586830.088.png 189586830.090.png 189586830.091.png 189586830.092.png 189586830.093.png 189586830.094.png 189586830.095.png 189586830.096.png 189586830.097.png 189586830.098.png 189586830.099.png 189586830.101.png 189586830.102.png 189586830.103.png 189586830.104.png 189586830.105.png 189586830.106.png 189586830.107.png 189586830.108.png 189586830.109.png 189586830.110.png 189586830.112.png 189586830.113.png 189586830.114.png 189586830.115.png 189586830.116.png 189586830.117.png 189586830.118.png 189586830.119.png 189586830.120.png 189586830.121.png 189586830.123.png 189586830.124.png 189586830.125.png 189586830.126.png 189586830.127.png 189586830.128.png 189586830.129.png 189586830.130.png 189586830.131.png 189586830.132.png 189586830.134.png 189586830.135.png 189586830.136.png 189586830.137.png 189586830.138.png 189586830.139.png 189586830.140.png 189586830.141.png 189586830.142.png 189586830.143.png 189586830.145.png 189586830.146.png 189586830.147.png 189586830.148.png 189586830.149.png 189586830.150.png 189586830.151.png 189586830.152.png 189586830.153.png 189586830.154.png 189586830.156.png 189586830.157.png 189586830.158.png 189586830.159.png 189586830.160.png 189586830.161.png 189586830.162.png 189586830.163.png 189586830.164.png 189586830.165.png 189586830.167.png 189586830.168.png 189586830.169.png 189586830.170.png 189586830.171.png 189586830.172.png 189586830.173.png 189586830.174.png 189586830.175.png 189586830.176.png 189586830.178.png 189586830.179.png 189586830.180.png 189586830.181.png 189586830.182.png 189586830.183.png 189586830.184.png 189586830.185.png 189586830.186.png 189586830.187.png 189586830.189.png 189586830.190.png 189586830.191.png 189586830.192.png 189586830.193.png 189586830.194.png 189586830.195.png 189586830.196.png 189586830.197.png 189586830.198.png 189586830.200.png 189586830.201.png 189586830.202.png 189586830.203.png 189586830.204.png 189586830.205.png 189586830.206.png 189586830.207.png 189586830.208.png 189586830.209.png 189586830.211.png 189586830.212.png 189586830.213.png 189586830.214.png 189586830.215.png 189586830.216.png
30 M. G ZIK , E. Ś WITOŃSKI , D. T EJSZERSKA , W. W OLAŃSKI , P. P OTKOWA
Zestawienie liczby wypadków drogowych w Polsce w latach 19982006 przedstawia tab. 1.
Liczby pokazują, Ŝe mimo ogromnego rozwoju motoryzacji w Polsce, zwiększenia liczby
pojazdów poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym jest zauwaŜalna we wszystkich
kategoriach. Na taki stan rzeczy ma wpływ wiele czynników, jednak do najwaŜniejszych
moŜna zaliczyć rozwiązania infrastruktury dróg, poprawa bezpieczeństwa biernego
podróŜujących pojazdami za sprawą między innymi takich rozwiązań jak: poduszki
powietrzne, pirotechniczne napinacze pasów, strefy kontrolowanego zgniotu.
Tabela 1. Liczba wypadków drogowych w Polsce w latach 19982006 [4]
Rok
Liczba
wypadków
Liczba zabitych
Liczba rannych
2006
45 844
5103
57930
2005
48 100
5444
61191
2004
51 069
5 712
64 661
2003
51 078
5 640
63 900
2002
53 559
5 827
67 498
2001
53 799
5 534
68 194
2000
57 331
6 294
71 638
1999
55 106
6 730
68 449
1998
61 588
7 080
77 560
2. MODELE KIEROWCY
Badania modelowe wypadków komunikacyjnych są wciąŜ rozwijane i udoskonalane
w poszukiwaniu coraz to bardziej szczegółowych modeli, na podstawie których będzie moŜna
uzyskiwać wyniki porównywalne z rzeczywistymi [6]. Modele te bazują głównie na
matematycznych równaniach opisujących ruch elementów traktowanych jako sztywne bryły
połączone przegubami oraz elementami spręŜystotłumiącymi. Taką metodologię
zastosowano równieŜ w prezentowanych badaniach [2]. Badania zostały przeprowadzone na
podstawie modeli numerycznych sformułowanych przy uŜyciu aplikacji Working Model 2D.
W procesie formułowania modeli kierowcy przyjęto następujące załoŜenia upraszczające:
Model kierowcy odpowiada cechami fizycznymi męŜczyźnie o masie 75kg. Uwzględnia
główne części budowy anatomicznej: głowę, kręgosłup, klatkę piersiową, kończyny górne
i dolne,
uwzględnione części budowy anatomicznej połączone zostały przegubowo oraz
elementami spręŜysto – tłumiącymi w otwarty łańcuch kinematyczny,
elementy spręŜysto tłumiące reprezentują sumaryczne oddziaływanie więzadeł dysków
międzykręgowych oraz mięśni, traktowane jako elementy liniowo spręŜyste,
model kierowcy został umieszczony w pojeździe w pozycji gdzie części ciała wzajemnie
ustawione zostały w sposób właściwy względem samochodu, a połączenie kierowcy
z samochodem zrealizowano za pośrednictwem elementów spręŜysto – tłumiących
reprezentujących pasy bezpieczeństwa,
analizowano ruch w płaszczyźnie strzałkowej oraz czołowej.
189586830.217.png
W PŁYW ZŁOśONOŚCI MODELU KIEROWCY NA WYNIKI SYMULACJI WYPADKÓW … 31
2.1. Modele kierowcy w płaszczyźnie strzałkowej
RóŜnica w budowie modeli dotyczy uszczegółowienia w rozbudowanym modelu budowy
klatki piersiowej. W przypadku modelu uproszczonego klatka piersiowa jest reprezentowana
jedynie przez dwa elementy, natomiast model rozbudowany uwzględnia dwanaście kręgów
piersiowych, Ŝebra oraz mostek (rys.2).
a)
b)
Y
Y
X
X
Rys. 2. Model kierowcy w płaszczyźnie strzałkowej:
a), uproszczony b) rozbudowany
Modele zostały zweryfikowane w oparciu o dostępne dane literaturowe [4] i posłuŜyły do
określenia miejsc najbardziej podatnych na urazy podczas przedniego zderzenia samochodu.
Wynik walidacji modeli w płaszczyźnie strzałkowej pokazano na rysunku 3 i 4.
a)
b)
c)
Rys. 3. Poziome przemieszczenie środka cięŜkości głowy w funkcji czasu podczas wypadku:
a) z uproszczonego modelu, b) z rozbudowanego modelu c) z badań doświadczalnych
a)
b)
c)
Rys. 4. Pionowe przemieszczenie środka cięŜkości głowy w funkcji czasu podczas wypadku:
a) z uproszczonego modelu, b) z rozbudowanego modelu c) z badań doświadczalnych
189586830.218.png 189586830.219.png 189586830.220.png 189586830.222.png 189586830.223.png 189586830.224.png 189586830.225.png 189586830.226.png
32 M. G ZIK , E. Ś WITOŃSKI , D. T EJSZERSKA , W. W OLAŃSKI , P. P OTKOWA
W pierwszej fazie ruchu (rys.3 a i b oraz rys.4 a i b) kierowca wykonuje jedynie ruch do
przodu, w kolejnych uwidoczniony jest ruch fleksyjny głowy. Jest to związane z zadziałaniem
pasów bezpieczeństwa, które zatrzymują ruch tułowia. Symulację przeprowadzono dla
prędkości w chwili zderzenia 8km/h, co odpowiada warunkom eksperymentów na
ochotnikach.
2.2. Modele kierowcy w płaszczyźnie czołowej
a)
b)
Rys. 5. Model kierowcy w płaszczyźnie czołowej:
a), uproszczony b) rozbudowany
Modele kierowcy w płaszczyźnie czołowej (rys.5) zostały zweryfikowane w oparciu
o dostępne dane literaturowe [1,4] i posłuŜyły do określenia miejsc najbardziej podatnych na
urazy podczas bocznego zderzenia samochodu. Wyniki walidacji modeli w płaszczyźnie
czołowej pokazano na rysunku 6.
a)
b)
Rys. 6. Zderzenie boczne przebieg prędkości w funkcji czasu [1,4]:
189586830.227.png
W PŁYW ZŁOśONOŚCI MODELU KIEROWCY NA WYNIKI SYMULACJI WYPADKÓW … 33
a) National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA), b) test FMVSS 214,
c) wyniki symulacji numerycznych dla modelu uproszczonego,
d) wyniki symulacji numerycznych dla modelu rozbudowanego
3. WYNIKI SYMULACJI WYPADKÓW DROGOWYCH
Dla modeli samochodów przedstawionych na rys.7 wraz z uproszczonym
i rozbudowanym modelem kierowcy przeprowadzono szereg symulacji wypadków
samochodowych w płaszczyźnie czołowej i strzałkowej przy róŜnych prędkościach zderzeń.
a)
b)
Rys. 7. Model pojazdu wraz z kierowcą: a) model uproszczony, b) model rozbudowany
3.1. Symulacja wypadków w płaszczyźnie strzałkowej
a)
x(t)
y(t)
b)
x(t)
y(t)
189586830.228.png 189586830.229.png 189586830.230.png 189586830.231.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin