Umowy o pracę
i sposoby ich rozwiązywania.
Spis treści
I) WSTĘP 3
II) UMOWY ZAWIERANE NA PODSTAWIE KODEKSU PRACY 3
1) Rodzaje umów o pracę 3
a) Umowa na okres próbny 4
b) Umowa na czas określony 4
c) Umowa na czas wykonywania określonej pracy 4
d) Umowa na czas nieokreślony 4
2) Stosunek pracy 5
a) Stosunek pracy na podstawie mianowania 5
b) Stosunek pracy na podstawie powołania 5
c) Stosunek pracy na podstawie wyboru 5
3) Treść umowy o pracę 5
4) Rozwiązywanie umów o pracę 6
a) Sposoby wypowiadania umów 6
b) Forma wypowiedzenia 6
c) Okresy i terminy wypowiedzenia 7
d) Tryb wypowiedzenia 7
III) UMOWY ZAWIERANE NA PODSTAWIE KODEKSU CYWILNEGO 8
1) Rodzaje umów cywilno-prawnych 8
a) Umowa zlecenie 8
b) Umowa zlecenie z podmiotem gospodarczym 9
c) Umowa o dzieło 9
d) Umowa agencyjna 9
2) Kontrakt menadżerski 10
Jeżeli znalazłeś pracodawcę, który podjął decyzję o Twoim zatrudnieniu warto wiedzieć, w jaki sposób to zrobić, aby był to dla Ciebie jak najkorzystniejszy sposób. Nim podpiszesz z pracodawcą umowę, dowiedz się, co ona gwarantuje i jakie nakłada na Ciebie obowiązki. W naszym kraju formy zatrudnienia można podzielić ze względu na charakter prawny umów, jakie zawieramy z pracodawcą. Wyróżnia się w tym przypadku umowy wynikające z kodeksu pracy oraz z kodeksu cywilnego. Kodeks Pracy jest podstawowym źródłem prawa pracy. Na podstawie przepisów KP zawiera się umowę o pracę. Kodeks Cywilny reguluje stosunki cywilno - prawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi. Konieczną przesłanką zastosowania przepisów KC jest brak regulacji danego zagadnienia w przepisach prawa pracy. Na podstawie przepisów KC zawiera się m.in.: umowę zlecenie i umowę o dzieło.
Kodeks pracy definiuje podstawowe pojęcia i instytucje prawa pracy:
· pracownik - to osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Pracownikiem może być wyłącznie osoba fizyczna, która spełnia dwa warunki:
1) osiągnęła określony wiek,
2) posiada co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
· pracodawcą - jest każda jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna zatrudniająca pracowników we własnym imieniu.
Zdecydowanie korzystniejsze dla osób podejmujących pracę jest zawarcie umowy o pracę, a więc nawiązanie tzw. „stosunku pracy”. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Zobowiązaniowy stosunek pracy cechuje równość stron tego stosunku. Oznacza to, że żadna ze stron nie może ustalić i dokonywać zmiany istotnych elementów jego treści w sposób niekorzystny dla drugiej stron bez jej zgody. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy.
Pracowniczy stosunek pracy możemy podzielić, w zależności od źródeł jego powstania, na:
1. Umowny stosunek pracy
2. Stosunek pracy z nominacji,
3. Stosunek pracy z powołania,
4. Stosunek pracy z wyboru.
Umowa o pracę daje pełny zakres praw wynikających z kodeksu pracy. Przy tego typu umowie mamy prawo do urlopu wypoczynkowego, macierzyńskiego, zdrowotnego. W przypadku choroby pracodawca lub ZUS wypłaca nam wynagrodzenie, mamy bezpłatny dostęp do niektórych usług medycznych. W razie wypadku ubezpieczenie społeczne pokrywa koszty leczenia i rehabilitacji, a w razie utraty zdolności do pracy - otrzymujemy rentę. Gdy stracimy pracę, pojawia się możliwość skorzystania z zasiłku dla bezrobotnych. No i oczywiście zwieńczeniem naszego życia zawodowego jest wynagrodzenie w postaci emerytury.
Kodeks pracy wyodrębnia cztery rodzaje umów o pracę:
a) na okres próbny,
b) na czas określony,
c) na czas wykonywania określonej pracy,
d) na czas nieokreślony.
Pierwsze trzy rodzaje umów są umowami terminowymi, natomiast czwarty - umową
bezterminową. Umowy te różnią się celem i czasem trwania oraz odmiennie unormowanym sposobem ich rozwiązania. Przeprowadzony przez ustawodawcę podział na cztery rodzaje umów o pracę, jakie mogą być zawarte, uwzględnia interesy obu stron stosunku, stwarzając im możliwość zawarcia takiej
umowy, która w danej chwili najlepiej odpowiada ich interesom.
Umowa na okres próbny ma na celu zapoznanie się przez pracodawcę z kwalifikacjami pracownika, jego przydatnością na dane stanowisko pracy oraz zapoznanie pracownika z warunkami pracy i stosunkami pracującymi w zakładzie pracy. Umowa na okres próbny może być zawarta na czas Ustalony przez strony, nieprzekraczający jednak trzech miesięcy. Umowę na okres próbny zawiera pracodawca z danym pracownikiem tylko rmowa na czas określony
Inny cel i charakter mają umowy zawarte na czas wykonania określonej pracy i na czas określony. Ich celem nie jest bowiem wzajemne poznanie swoich walorów, lecz nawiązanie stosunku pracy na określony z góry, odpowiadający obu stronom czas. W umowie na czas określony strony bardziej ściśle ustalają okres, na jaki zawarty został stosunek pracy, precyzując termin, do którego trwać będzie ta umowa.
Umowa na czas wykonywania określonej pracy zawierana jest wówczas, gdy stronom trudno jest precyzyjnie ustalić konkretny czas jej trwania. W praktyce zawiera się ją dla wykonania prac dorywczych i sezonowych. Liczba zawieranych kolejno, następujących po sobie umów na czas określony została ograniczona. Umowy te mogą być zawierane przez danego pracodawcę kolejno jedynie
dwukrotnie, a trzecia kolejna umowa staje się z mocy prawa umową na czas nieokreślony. Przepis ten nie dotyczy umów o pracę na czas określony zawartych w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy oraz zawartych w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym.
Rozwiązanie tych umów nie może być jednostronnie wypowiedziane przed upływem czasu, na który zostały zawarte. Tym różnią się one od pozostałych umów, że w okresie, na który zostały zawarte, stwarzają bardziej trwałą więź prawną między pracodawcą a pracownikiem i zapewniają pełniejszą stabilizację stosunku pracy w czasie ich trwania, niż to czynią pozostałe rodzaje umów.
Umowa o pracę na czas nieokreślony zostaje zawarta wówczas, gdy strony wyraźnie to ustaliły lub gdy brak jest ustaleń, jaką zawarto umowę, a z okoliczności towarzyszących zawarciu umowy nie wynika, że zawarto umowę innego rodzaju. Umowa o pracę na czas nieokreślony, zwana także umową bezterminową, charakteryzuje się tym, iż strony nie wskazują w niej daty lub zdarzenia, wskutek których miałaby ulec rozwiązaniu. Umowa ta stwarza dla pracownika najdalej idące gwarancje przede wszystkim w zakresie trwałości stosunku pracy.
Cechą charakterystyczną stosunku pracy jest to, że pracownik zobowiązuje się świadczyć na rzecz pracodawcy pracę w miejscu i czasie przez niego określonym i pod jego kierownictwem, a pracodawca zobowiązuje się do zapłaty odpowiedniego wynagrodzenia.
Nawiązanie tego typu stosunku pracy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Oznacza to, że mianowanie pracownika nie może być dokonane w sposób jednostronny, nawet z formalnego punktu widzenia.
Obecnie na podstawie mianowania powstaje stosunek pracy pracowników urzędów państwowych, pracowników samorządu terytorialnego, nauczycieli, prokuratorów, funkcjonariuszy pożarnictwa. Stosunek pracy na podstawie mianowania nawiązuje się z dniem określonym w akcie nominacyjnym, a jeżeli tego nie określono – z dniem doręczenia pracownikowi aktu nominacyjnego. Mianowanie może nastąpić na stałe bądź do odwołania, albo na czas określony.
W przypadku tej umowy powołanie następuje w drodze czynności prawnej organu powołującego, po uzyskaniu uprzedniej zgody zainteresowanego. Powinno ono nastąpić w formie pisemnej i zawierać określenie stanowiska, na które dana osoba jest powołana, termin, od którego następuje powołanie oraz wysokość przysługującego wynagrodzenia. W skutek powołania nie może powstać stosunek pracy na okres próbny oraz na czas wykonania określony pracy.
Rozwiązanie stosunku pracy powstałego na podstawie powołania następuje w drodze
odwołania, które wywołuje dwojaki skutek:
· pozbawia pracownika piastowanego stanowiska,
· powoduje wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie.
Stosunek pracy z wyboru różni się od umownego stosunku pracy przede wszystkim
sposobem jego nawiązania i rozwiązania. W drodze wyboru powstaje stosunek pracy osób pełniących kierownicze funkcje w organizacjach politycznych, społecznych i niektóre funkcje w samorządzie terytorialnym.
Stosunek pracy z wyboru trwa przez okres, na który dokonano wyboru, i rozwiązuje się wraz z wygaśnięciem mandatu przez:
· ustąpienie z zajmowanego stanowiska,
· upływ czasu,
· odwołanie,
· śmierć.
Jeśli chodzi o zawartość umów są dwie szkoły - według jednej w umowie o pracę należy zawrzeć tylko podstawowe elementy określone jako niezbędne przez Kodeks Pracy (musi być w formie pisemnej, określać rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, dzień rozpoczęcia pracy oraz wysokość wynagrodzenia), a wszystkie dodatkowe kwestie jak np. premie, bonusy, zapisy dotyczące samochodów służbowych umieścić w odpowiednich regulaminach. W razie modyfikacji, np. procedur przyznawania świadczeń, zmiana jednego regulaminu będzie prostsza niż zmiana (lub wypowiedzenie warunków) wielu umów o pracę. Drugie stanowisko w sprawie treści umowy to stosowanie nieraz bardzo rozbudowanej, szczegółowej formy, gdzie bardzo dokładnie określony jest zakres odpowiedzialności pracownika, sposób oceny wyników pracy, wszystkie dodatkowe świadczenia oraz warunki ich przyznawania, wprowadzone są zapisy dotyczące wydatków na szkolenia, zachowania tajemnicy, zakazu konkurencji. Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do rodzaju umowy oraz jej warunków.
Zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy rozwiązanie umów może nastąpić:
a) na mocy porozumienia stron,
b) przez oświadczenie woli jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),
c) przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),
d) z upływem czasu...
Sylwunia1978