ESPLOATACJA_ZLOZ.pdf

KSPLOATACJA ZŁÓ ś

1.Scharakteryzowa ć wyst ę powanie złó Ŝ w ę gla kamiennego, rud i soli

w Polsce.

a/ w ę giel kamienny (dolno ś l ą skie – okolice Wałbrzych i Nowej Rudy.

DZW – od 2000 roku ( ostania kopalnia Nowa Ruda ) nie istnieje.

Powód – trudne warunki geologiczno – górnicze,

brak złó Ŝ bilansowych. Były to pokłady cienkie, po rozcinane

uskokami, pofałdowania, nasuni ę cia, strome warstwy.

90 % - były to w ę gle koksuj ą ce.

W 1970 roku zasoby bilansowe wynosiły 500 mln. Ton.

GZW - obszar w Polsce to 5,8 tys. km 2 .

Tzw. trójk ą t o zaokr ą glonych rogach.

PN- Tarnowskie Góry, W - Krzeszowice, Pd – Karwina,

Jastrz ę bie. W ę giel zalega na Z – do 7,5 km a na W – do 2,5 km.

(utwory karbo ń skie – łupki, piaskowce, w ę giel )

- czynna eksploatacja - 19 % powierzchni,

- rezerwowe zło Ŝ a ( rozpoznanie KAT. – C 2 i C 1 ) – 24 %

powierzchni.

Na 2004 r. Zło Ŝ a bilansowe – 43 mld ton (2004 wydobyto 95 mln ton)

(2/3- energetyczne, 1/3 koksuj ą ce).

GZW – to olbrzymia niecka. Zasoby GZW – 78,5% pokładów w Polsce

GRUPA WARSTW WARSTWY

NUMERY POKŁADÓW

Ł Ę KOWE

Libi ą skie

Łaziskie

Orzeskie

rudzkie

101 – powy Ŝ ej

201 – powy Ŝ ej

301 – powy Ŝ ej

401 – powy Ŝ ej

SIODŁOWE

siodłowe

501 – 510

BRZE ś NE

Por ę bskie

Jaklowickie

Gruszkowskie

pietrzykowickie

601 – powy Ŝ ej

701 – powy Ŝ ej

801 – powy Ŝ ej

901 - powy Ŝ ej

Zagro Ŝ enia naturalne w Zagł ę biu.

a) metanowe Pd.- Zach. Cz ęść zagł ę bia

b) wodne – głównie wsch. Cz ęść zagł ę bia

c) t ą pania – ( suche kopalnie )

ś rodkowo Zach. Cz ęść zagłebia.

Najwi ę ksz ą mi ąŜ szo ść maj ą warstwy siodłowe – 6 grubych pokładów.

Najgrubszy 510 ma do 24 metrów.

Wyst ę puj ą zaburzenia ci ą głe: fałd (siodło, niecka), cieniowanie, zgrubienie,

rozwarstwienie – ( np. 510/1, 510/2).

Zaburzenia nie ci ą głe – uskoki.

Poni Ŝ ej prezentujemy kilka rysunków, które ułatwi ą zrozumienie tekstu.

Uskok

normalny

Uskok

odwrócony

Uskok

progowy

Uskok

zrzutowy

Uskok

zrzutowo-

przesuwczy

Uskok

przesuwczy

Uskok

zawiasowy

Uskok

no Ŝ ycowy

Uskok to naturalna struktura tektoniczna, która powstaje w wyniku

rozerwania mas skalnych oraz przesuni ę cia ich wzdłu Ŝ powstałej

powierzchni. Jest to tzw. powierzchnia uskoku lub powierzchnia ś lizgu. Na

przykład w uskoku normalnym jedne masy skalne przemieszczaj ą si ę w dół i

s ą nazywane skrzydłem zrzuconym. Te masy, które poruszyły si ę w gór ę

zwane s ą skrzydłem wisz ą cym.

Mo Ŝ na rozró Ŝ ni ć wiele typów uskoków w zale Ŝ no ś ci od nachylenia

powierzchni uskokowej oraz kierunku przemieszczenia mas skalnych. S ą to:

uskoki zrzutowe, które dzielimy na:

uskok progowy(pionowy), w którym powierzchnia uskoku jest

pionowa

normalny - powierzchnia uskoku nachylona jest ku skrzydłu

zrzuconemu

uskok odwrócony - w nim powierzchnia uskoku jest nachylona

do skrzydła wisz ą cego

przesuwcze - w tym przypadku masy skalne przesuwaj ą si ę w

płaszczy ź nie poziomej

zawiasowe - ich ruch przypomina zawias

no Ŝ ycowe - bloki poruszaj ą si ę ruchem no Ŝ ycowym .

LZW - lubelskie – obszar 9 tys. km2. Zasoby LZW to 21,5 % zasobów kraju.

Na PN od Chełma Lubelskiego. Pokłady silnie zasiarczone, zawodnione.

Do 1000 m zasoby 40 mld.

b/ rudy cynku i ołowiu.

Tradycyjnym obszarem wyst ę powania złó Ŝ rud cynku i ołowiu o znaczeniu

przemysłowym jest północne i północno-wschodnie obrze Ŝ enie GZW.

Obecnie wydobycie rud prowadzi si ę ze zło Ŝ a koło Chrzanowa i Olkusza.

Rudy te wyst ę puj ą w postaci poziomych soczew lub wypełnie ń

gniazdowych. Zasoby bilansowe – 174 mln. ton. W 2004 wydobyto 5 mln. Ton.

c/ rudy miedzi i srebra – bilansowe 2 mld t, eksploatowane na obszarze

mi ę dzy Lubinem i Głogowem. (obszar 60 km długi i 20 km szeroki). Jest to

wła ś ciwie jedno zło Ŝ e eksploatowane przez 4 kopalnie. W 2004 r. wydobyto 26

mln ton rudy. - 626 tys. t. miedzi i 1552 ton srebra.

Rocznie odzyskuje si ę : 2 tys. ton siarczanu niklu i 200 – 400 kg złota .

d/Sól kamienna: zasoby bilansowe 80 mld ton. Podstawowe znaczenie maj ą

obecnie zło Ŝ a soli z wysadów solnych centralnej cz ęś ci Polski: Kłodawa,

Mogilno) oraz zło Ŝ a pokładowe z monokliny koło Sieroszowic. a tak Ŝ e na

północy kraju, pomi ę dzy Łeb ą a Puckiem.

Udokumentowane zasoby wysadowych złó Ŝ soli centralnej Polski

wynosz ą około 52 mld ton (65 % zasobów krajowych – krajowe wydobycie).

W nie zagospodarowanych pokładowych zło Ŝ ach soli na północy, (Łeba a

Puck)- 21 mld ton.

Obecnie czynne s ą 4 kopalnie soli kamiennej, w tym jedyna w kraju kopalnia

szybowa sucha Kłodawa. Pozostałe kopalnie wydobywaj ą solank ę .

2. PODSTAWOWE SPOSOBY POSZUKIWANIA ZŁÓ ś .

- Cel poszukiwa ń – odnalezienie, rozpoznanie, udokumentowanie złó Ŝ .

Rodzaje poszukiwa ń :

1/ poszukiwanie geologiczne

- polegaj ą na obserwacji ukształtowania terenu, wzrostu lub zaniku ro ś linno ś ci,

wyst ę powanie okruchów minerałów, zabarwienia wody. ( czerwona woda- rudy

Ŝ elaza). Poszukiwania te s ą mało dokładne i mało kosztowne.

2/ poszukiwania geofizyczne – polegaj ą na wykorzystaniu znajomo ś ci niektórych

własno ś ci geofizycznych minerałów.

Wyró Ŝ nia si ę metody:

a) magnetyczna,

b) sejsmiczna,

c) radiometryczna ( promieniowanie ),

d) elektryczna.

Metody te s ą wykonywane przez geofizyków. S ą bardziej dokładne.

3/ poszukiwania górnicze – polegaj ą na bezpo ś rednim dotarciu do zło Ŝ a przy

pomocy wyrobisk górniczych ( obecnie rzadko stosowane ) i wierce ń poszu –

kiwawczych ( powszechnie stosowane ).

S ą bardzo dokładne, ale bardzo kosztowne.

4/ metoda kartograficzna- na podstawie map topograficznych,

zdj ęć lotniczych i satelitarnych.

KATEGORIE ROZPOZNANIA ZASOBÓW

1. A – zasoby bardzo dobrze rozpoznane

( poszukiwania górnicze – odwierty i wyrobiska przygotowawcze,

rozcinaj ą ce ).

2. B – zasoby dobrze rozpoznane ( poszukiwania górnicze – wiercenia ).

3. C 1 – zasoby słabo rozpoznane ( poszukiwania geofizyczne i cz ęś ciowo

górnicze ).

4. C 2 – zasoby bardzo słabo rozpoznane ( poszukiwania geologiczne

i geofizyczne).

3. FORMY WYST Ę POWANIA ZŁÓ ś .

a/pokładowe, rozci ą gaj ą ce si ę w postaci warstw, powstałe głównie w

procesie sedymentacji, m.in. zło Ŝ a w ę gla kamiennego , brunatnego , soli ,

niektórych rud Ŝ elaza ( syderyty ), manganu , miedzi ,

b) Ŝ yłowe ( Ŝ yły), powstałe w wyniku wypełnienia substancj ą mineraln ą

szczelin i sp ę ka ń skalnych, m.in. piryt , złoto ,

c) gniazdowe, niewielkie (zwykle od kilku do kilkudziesi ę ciu metrów)

skupienia minerałów, b ę d ą ce efektem procesów metamorficznych, m.in.

zło Ŝ a boksytów , kruszców cynkowo-ołowiowych ,

d) soczewkowe, o kształcie spłaszczonym, utworzone w wyniku

nierównomiernej sedymentacji i w trakcie ruchów tektonicznych, np. zło Ŝ a

rud,

e) wysadowe, wyst ę puj ą ce w kształcie pni lub słupów, powstałe pierwotnie

jako zło Ŝ a osadowe, lecz wskutek ruchów mas skalnych wypi ę trzone ku

górze, np. wysady solne,

f) okruchowe , m.in. metale szlachetne wyst ę puj ą ce w piaskach zwanych

złotono ś nymi, platynono ś nymi, diamentono ś nymi itp.

4./OBLICZY Ć ILO ŚĆ ZASOBÓW KOPALINY U ś YTECZNEJ.

Q = P * h * γ [ mln t ]

P – powierzchnia w [ m 2 ] z mapy,

h – ś rednia grubo ść pokładu w [ m ], z mapy,

γ - g ę sto ść w ę gla (ci ęŜ ar wła ś ciwy) w [ t/m 3 ],

γ [ w ę gla ] = 1,3 [ t/m 3 ]

a/ Zasoby bilansowe – opłaca si ę wydobywa ć obecn ą technik ą .

b/ Zasoby pozabilansowe – nie opłaca si ę wydobywa ć .

c/ Zasoby przemysłowe - s ą to zasoby bilansowe pomniejszone o

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: