1. Obiekty budowlane – budowle inżynierskie, budynki.
Obiektem budowlanym – (budowlą) nazywamy:
- każde dzieło człowieka trwale połączone z gruntem
- powstałe w wyniku techniczno0inzynierskiej działalności budowlanej
- stanowiące skończoną całość użytkową
Do obiektów budowlanych zalicza się budowle inżynierskie i budynki.
Budynek – jest obiektem budowlanym o zamkniętej przestrzeni trwale związany z gruntem.
Budynek jest stale albo częściowo użytkowany przez człowieka. Budynki związane są z określonym przeznaczeniem: mieszkanie, praca, nauka, magazynowanie materiałów, sport, rekreacja, turystyka, wypoczynek, rolnictwo, hodowla zwierząt itp.
Budowla inżynierska nadziemna lub podziemna służy: produkcji przemysłowej, potrzebom komunikacji, transportu, turystyki, sportu, łączności, energetyki, gospodarki komunalnej, rolnictwa, budownictwa wodnego.
2. Kryteria podziału budowli i budynków.
Budowle i budynki dzielimy według następujących kryteriów:
przeznaczenia
Budynki mieszkalne, użyteczności publicznej, przemysłowe, komunalne, sanitarno-wodne, technologiczne, rolnicze, sakralne
konstrukcji
żelbetowej monolitycznej, prefabrykowanej lub mieszanej, w tym zespolonej
materiału z jakiego wykonana jest konstrukcja
Drewniane, kamienne, ceglane, betonowe, mieszane
wielkości
niskie – do 12 m lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji
średniowysokie – od 12 m do 25 m mieszkalne o wysokości ponad 4 do 9 kondygnacji
wysokie – od 25 m do 55 m lub mieszkalne o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji
wysokościowe – powyżej 55 m
odporności na działanie czynników zewnętrznych
starzenia się, ognia i wpływów atmosferycznych
czasu trwania eksploatacji
Zależy od materiału użytego do wykonania budynku lub budowli
Położenia względem powierzchni terenu
Naziemne (drogi), podziemne (sieci kanalizacyjne), nadziemne(słupy energetyczne)
3. Etapy realizacji budynku - stany realizacji budynku.
Stan zerowy budynków
-roboty ziemne
-wytyczenie budynku
-wykonanie ław fundamentowych
-stawianie ścian fundamentowych
-wylanie płyty betonowej ze wszystkimi warstwami izolacji przeciwwodnej i cieplnej oraz wylewką poziomującą stan zerowy
Stan surowy otwarty
-zakończenie wszelkich robót konstrukcji budynku (konstrukcja ścian zewnętrznych i wewnętrznych z otworami okiennymi i drzwiowymi, konstrukcja stropów, dachu i schodów)
-poszycie ścian zewnętrznych
-pokrycie połaci dachu płytą poszycia lub montaż folii dachowej
-pokrycie dachu jedną warstwą papy, zabezpieczającą budynek przed opadami atmosferycznymi
Stan surowy zamknięty
-pokrycie dachu,
-montaż rynien,
-montaż stolarki okiennej,
-montaż stolarki drzwiowej zewnętrznej
-roboty elewacyjne - wykonanie elewacji, osadzenie parapetów zewnętrznych, wykonanie schodów zewnętrznych, osadzenie balustrad schodowych, wykończenie kominów.
Instalacja w budynkach:
kanalizacyjna, ciepłej i zimnej wody, grzewcza, elektryczna, telefoniczna, telewizyjna.
Wykończenie budynków
-zewnętrzne: tynki, system dociepleń, okładziny zewnętrzne, malowanie elewacji, tarasy, schody, przybudówki;
-wewnętrzne: tynki wewnętrzne, okładziny wewnętrzne, wyrównanie posadzki, ściany działowe, drzwi wewnętrzne, balustrady, schody drewniane, szafy wnękowe
4. Schematy konstrukcyjne budynków.
Ze względu na rodzaj pionowych elementów konstrukcyjnych budynki dzielimy na:
budynki ze ścianami konstrukcyjnymi pełnymi
Ściany pełne wykorzystywane są przy wykonywaniu ścian zewnętrznych i wewnętrznych w budownictwie mieszkaniowym oraz przemysłowym. Tego typu ściana jest elementem prefabrykowanym, w całości wykonanym w zakładzie prefabrykacji, który po przywiezieniu na budowę i zamontowaniu jest gotowy do eksploatacji.
-układy podłużne, poprzeczne i krzyżowe.
budynki o konstrukcji szkieletowej
stosowane jako układ konstrukcyjny budynków niskich (najczęściej hal) lub wysokich (np. wieżowców) oraz innych budowli, w których elementami przenoszącymi obciążenia są układy prętowe (np. słupy, rygle, ramy). Konstrukcje takich budynków i budowli wykonywane są najczęściej ze stali lub żelbetu.
budynki o konstrukcji mieszanej
W konstrukcji mieszanej podłużne zewnętrzne ściany budynku wykonane są z cegły, a zamiast ścian wewnętrznych stosuje się konstrukcje ze słupów i belek.
budynki o konstrukcji zespolonej
Konstrukcje zespolone ceglano-żelbetowe są to zespoły muru ceglanego, betonu oraz prętów stalowych, w których zapewniona jest współpraca wszystkich materiałów przy czym cegła i beton przejmują siły ściskające, a stal rozciągające.
5. Fundamenty w budynkach.
Fundament jest to podstawa budowli będąca elementem konstrukcyjnym budowli, która dzięki właściwie zaprojektowanym wymiarom i odpowiednim rozwiązaniom konstrukcyjnym - materiałowym przenosi w sposób bezpieczny obciążenia stałe i zmienne budowli na grunt. Nacisk wywierany przez fundament na podłoże gruntowe nie może przekraczać oporu jaki stawia grunt, w przeciwnym razie następuje gwałtowne osiadanie. Fundament należy tak zaprojektować tak by nie przekroczyć dopuszczalnego oporu gruntu i dopuszczalnej wartości osiadania. Dobór fundamentu zależy od cech gruntu, a nie tylko od rodzaju i ciężaru obiektu budownlanego.
Podstawowym kryterium podziału rozwiązań fundamentów jest głębokość posadowienia czyli odległość ich podstawy od poziomu terenu. Według tego kryterium (głębokość posadowienia) rozróżnia się fundamenty:
Płytkie: fundament posadowiony bezpośrednio na nośnej warstwie gruntu zalegającego na takeij odległości, że można wykonać wykop otwarty bez stosowania umocnień jego zboczy, głębokość ta nie przekracza 3-4 m. W tych fundamentach cała podstawa fundamentu spoczywa w gruncie na dostępnej dla normalnie i powszechnie realizowanych robót ziemnych.
- ława fundamentowa (pod ścianami lub słupami)
- stopa fundamentowa (pod słupami o zmiennej wysokości lub stopniowane)
- ruszt fundamentowy
- płyta fundamentowa
- skrzynia fundamentowa
Głębokie: nazywamy pośrednimi, gdyż w przekazywaniu obciążeń budowli na grunty pośredniczą: słupy, pale, na których spoczywa fundamenty płaski. Fundamenty głębokie przekazują obciążenie z obiektu na niżej zalegające warstwy nośne gruntu.
- pale fundamentowe (wbijane w niespoistych lub wwiercane-w spoistych)
- studnie
- ściany szczelinowe
6. Ściany fundamentowe i ściany piwnic.
Ściany fundamentowe są elementem konstrukcyjnym domu niepodpiwniczonego natomiast w domu podpiwniczonym występują ściany piwnic. Ściany te (fundamentowe lub piwnic) łączą ławy fundamentowe ze ścianami parteru.
Ściany fundamentowe i ściany piwnic mogą być wykonywane jako:
Monolityczne
Beton najlepiej sprawdza się tam, gdzie ściany fundamentowe muszą mieć szczególnie dużą odporność na zawilgocenie. Możliwe są różnorodne warianty zbrojenia takich ścian, konieczność wykonywania deskowania i jego rozbiórki.
- w deskowaniu tradycyjnym lub systemowym w postaci ścian :betonowych, żelbetowych
- w deskowaniu traconym z pustaków zasypowych
Deskowanie tracone - konstrukcja jednorazowa na ogół z elementów żelbetowych lub betonowych, a także z materiałów izolacyjnych lub elewacyjnych, stanowiąca nierozbieralną (traconą) formę dla wykonywanego elementu żelbetowego lub betonowego.
Murowane
Ściany fundamentowe z bloczków lub pustaków zasypowych są polecane do gruntów spoistych lub niespoistych, w których poziom wody gruntowej nie jest wysoki. Nadają się do wszystkich konstrukcji typowych dla domów jednorodzinnych. – cegła, bloczki, pustaki
Kamienne
Fundamenty kamienne nie podciągają kapilarnie wody w górę, ale zimą pozwalają wodzie , która może wykraplać się w ścianie spłynąć poniżej strefy przemarzania.
7. Wykonanie posadowienia budynku – kolejność prac: od robót ziemnych do stanu zerowego.
Kolejność prac:
- od robót ziemnych
- do stanu zerowego
0a.Usunięcie humusu
Jest to warstwa próchnicza, zawiera florę bakteryjną i grzyby, najczęściej sięga do 30cm, pod fundamentami i posadzką trzeba koniecznie usunąć całość warstwy humusu- z powodu, że jest on nienośny i ma "duże osiadania".
0b.Geodezyjne wytyczenie budynku
Aby rozpocząć roboty budowlane uprawniony geodeta musi wytyczyć budynek w terenie zgodnie z zatwierdzonym projektem zagospodarowania działki. Wytyczenie podstawowe budynku może polegać na wbiciu palików w narożach realizowanego domu.
1.Roboty ziemne:
- wykonywanie wykopów pod ławy fundamentowe
- wykonywanie podsypki z piasku wraz z ubiciem
- ułożenie papy izolacyjnej na warstwie piasku
2.Wykonywanie ław fundamentowych
- deskowanie ław fundamentowych
- ułożenie zbrojenia w deskowaniu
- zabetonowanie ław fundamentowych
- wiązanie betonu
- zaizolowanie pionowe, przeciwwilgociowe ław fundamentowych
3.Wykonywanie ścian fundamentowych
- zaizolowanie pionowe ław fundamentowych
- wznoszenie ścian fundamentowych
- zaizolowanie pionowe przeciwwilgociowe ścian fundamentowych
- zasypanie piaskiem pomiędzy ścianami fundamentowymi
4.Wykonywanie płyty żelbetowej
- zagęszczenie gruntu pod płytę fundamentową
- wykonanie podlewki cementowej
- wykonanie izolacji poziomej i przeciwwodnej
- ocieplenie ścian fundamentowych
- zabezpieczenie przeciwwilgociowe ocieplonych ścian fundamentowych
- ułożenie zbrojenia płyty fundamentowej
- zabetonowanie płyty fundamentowej
- wyrównanie płyty fundamentowej
- zaizolowanie miejsc na płycie fundamentowej pod przyszłe ściany
- zaizolowanie przeciwwilgociowe boków płyty fundamentowej
- zasypanie ziemią szczelin wokół budynku
8. Elementy kształtujące powierzchnię ścian.
Nadproże - to element konstrukcyjny w formie belki konstrukcyjnej podtrzymującej konstrukcję nad drzwiami, okami lub innym otworem w konstrukcji budowli.
filar międzyokienny - to pionowa podpora konstrukcji, wąski pas ściany znajdujący się miedzy oknami.
ława podokienna -
gzyms wieńczący - o przypadku dużych otworów okienny, niekiedy dzieli się je na 2 mniejsze jeżeli nadproże ma zbyt dużą rozpiętość, wspornik wychodzący poza lico ściany.
gzyms międzykondygnacyjny - dzieli płaszczyznę ściany podkreślając poziomy poszczególnych kondygnacji.
wieniec (od wewnątrz) - wzmocnienie ścian budynku w postaci żelbetowej belki okalającej ściany nośne, zabezpieczającej przed ich rozsunięciem się lub przewróceniem
cokół - najniższa nadziemna część budowli lub jej elementów. Pełni on funkcje: konstrukcyjną (jest wzmocnioną częścią budowli, na której opiera się jej ciężar) oraz ozdobną (najczęściej wysuwa się go wtedy nieco przed płaszczyznę murów, oddzielając gzymsem)
Architektoniczne elementy ścian:
Ryzalit – część budynku wysunięta ku przodowi na wysokości wszystkich kondygnacji. W rzucie poziomym może mieć kształt prostokąta lub półkola.
Gzyms – to pozioma, zwykle profilowana listwa wystająca przed lico muru, która chroni elewację budynku przed ściekającą wodą deszczową. Występują gzymsy zewnętrzne: koronujące, cokołowe, międzypiętrowe, naddrzwiowe, nadokienne, obramujące.
Pilaster – ustawiony przy ścianie (lub w częściowo w nią wtopiony) filar, nieznacznie występujący przed lico ściany. Pełni on zarówno funkcję konstrukcyjną (podpora), jak też dekoracyjną (rozczłonkowuje ścianę).
9. Rozwiązania technologiczne i materiałowe ścian zewnętrznych.
Ceramika – pod tym pojęciem rozumiemy wszystkie tworzywa/wyroby nieorganiczno-niemetaliczne, w trakcie otrzymywania których istotnym procesem jest obróbka cieplna, np. spiekanie lub prażenie. Ściany wykonane z ceramiki oddychają – przepuszczają parę wodną nie zatrzymując wilgoci. Dziś cegły ceramiczne często formowane są w kształcie o skomplikowanym układzie drążeń, który dodatkowo poprawia izolacyjność termiczną. Rozwiązanie to umożliwia produkcję bloczków pozwalających na murowanie jednowarstwowych ścian bez docieplenia. Charakteryzują się wysoką odpornością na ogień – w nienaruszonym stanie wytrzymują niemal każdy pożar.
Beton komórkowy - materiał budowlany, rodzaj lekkiego betonu otrzymywanego poprzez wprowadzenie gazu, zwykle powietrza pod odpowiednim ciśnieniem do plastycznej mieszanki cementowej, w wyniku czego powstają w nim jednorodne pory, zwane komórkami. Wyroby stanowią drobnowymiarowe elementy ścienne - bloczki i płytki z betonu komórkowego.
Szkielet drewniany - technologia budowy małych i średnich budynków (domy jednorodzinne, domy szeregowe). Podstawowym materiałem konstrukcyjnym są deski. Zaletą jest szybkość budowy, możliwość prowadzenia prac o każdej porze roku oraz stosunkowo prosta technologia, lekki szkielet drewniany. Budowa domów w konstrukcji lekkiego szkieletu drewnianego jest mniej energochłonna od budowy w tradycyjnej.
Keramzytobeton - beton z kruszywem keramzytowym czyli lekkimi, porowatymi granulkami, powstałymi w wyniku spieniania i spiekania gliny, wytrzymały, odporny na wilgoć i niską temperaturę. Dobry materiał na bardzo ciepły dom, wyroby keramzytobetonowe mają kolor szary lub różowo-ceglasty. Oprócz zwykłych pustaków dostępne są też bardzo ciepłe bloczki keramzytobetonowe z wkładką ze styropianu.
Silikaty - to najzdrowszy materiał budowlany. Produkowane wyłącznie z naturalnych składników : piasku (88%), wapna (9%) i wody (3%) są trwałe i tanie oraz stwarzają korzystny mikroklimat wewnątrz budynków, mają duża wytrzymałość na ściskanie, przenoszących duże obciążenia, mają
wysoka odporność na działanie mrozu i innych czynników atmosferycznych.
10. Rodzaje ścian stosowanych w budynkach.
Podział ścian może być związany z ich udziałem w pracy konstrukcji budynku. Zależnie od charakteru (rodzaju przeznaczonych obciążeń) rozróżnia się ściany:
nośna - ściana przenosząca na fundament lub na inne elementy budowli ciężar własny i obciążenia od innych elementów, np. od dachów, stropów, balkonów
ściana działowa - ściana izolacyjna, wewnętrzna o małej grubości i o małym ciężarze, rozdzielająca pomieszczenia
samonośne - przenoszą tylko ciężar własny
osłonowe - przenoszą ciężar własny i obciążenie wywołane parciem wiatru
Ze względu na technologię wykonania rozróżnia się ściany:
-murowane w miejscu ich przeznaczenia z cegieł, pustaków, keramzytobetonu
-prefabrykowane wykonywane z elementów budowlanych wielko- lub średniowymiarowych (płyty, bloki, dyle) układanych na sucho lub na zaprawie, lub łączonych w inny sposób
-monolityczne o strukturze jednolitej, wykonywane w miejscu przeznaczenia przy użyciu deskowania ślizgowego, przestawnego lub traconego.
11. Stropy w budynkach.
Stropy są przegrodami poziomymi dzielącymi budynki na kondygnacje. Składają się z:
-konstrukcji nośnej
-oraz zależnie od funkcji jaką spełniają z: podłogi, podsufitki, i izolacji
Podział stropów:
strop belkowy – elementem nośnym są belki ułożone równolegle do siebie, na których opierają się elementy wypełniające i warstwy podłogowe. Belki mogą być drewniane, stalowe lub żelbetowe.
- stropy na belkach stalo...
wrona1977