Panowanie Bolesława Krzywoustego
podręcznik, str. 212-215
1. Rządy Władysława Hermana 1079-1102
a. nieudolne rządy księcia Włądysława Hermana, młodszego brata Bolesława Śmiałego,
- rezygnacja z korony królewskiej,
- wycofanie się z aktywnej polityki zagranicznej,
- brak zaangażowania w sporze o inwestyturę między papiestwem i cesarstwem
- wszechwładne wpływy wojewody Sieciecha
b. podział kraju na dzielnice między synów w roku 1097:
- Władysław Herman pozostawił sobie Mazowsze – Płock był jego stolicą,
- starszy Zbigniew otrzymał część północną kraju: Wielkopolskę i Kujawy,
- młodszy Bolesław Krzywousty otrzymał południową część kraju, Małopolskę i Śląsk
2. Wojna domowa między Bolesławem Krzywoustym i Zbigniewem :
a. wyprawy rabunkowe Bolesława na Pomorze i akcje odwetowe Pomorzan na ziemie Zbigniewa
b. wypędzenie Zbigniewa przez Bolesława w roku 1108
c. najazd cesarza Henryka V z posiłkami czeskimi na Polskę w roku 1109:
- cesarz żądał zwrotu połowy państwa Zbigniewowi, płacenia trybutu, na co uzyskał od Bolesława Krzywoustego odpowiedź odmowną
- bohaterska obrona grodów śląskich: Głogowa, Bytomia, Wrocławia, Psie Pole
- udana walka podjazdowa wojsk Krzywoustego
d. powrót Zbigniewa do kraju, uwięzienie, oślepienie i ostatecznie szybka śmierć
3. Podbój Pomorza:
a. przyłączenie w roku 1116 Pomorza Gdańskiego
b. hołd księcia pomorskiego Warcisława w roku 1122- uznanie zwierzchności Polski nad Pomorzem Zachodnim
c. misja chrystianizacyjna na Pomorzu:
- zakonnik benedyktyński Bernard Hiszpan i bp Otton z Bambergu
4. Statut Krzywoustego ( czyli testament) 1138 – podręcznik, str. 215
a. zasada senioratu- krajem rządzi najstarszy z rodu Piastów, oprócz własnej dzielnicy dziedzicznej rządzi dzielnicą senioralną, czyli Małopolską z Krakowem, ziemią sieradzko-łęczycką, wschodnią częścią Wielkopolski z Gnieznem oraz zwierzchnictwo nad Pomorzem Gdańskim. Miała ona przechodzić we władanie najstarszego potomka dynastii, jako podstawa jego władzy nad całością państwa, więc również nad dzielnicami dziedzicznymi. Senior miał prawo wypowiadania i prowadzenie wojen zewnętrznych, reprezentowanie państwa na zewnątrz i zawierania traktatów, mianowania dostojników kościelnych i świeckich (arcybiskupów, biskupów, kasztelanów), oraz posiadał zwierzchność sądową. Dzielnica senioralna miała zostawać zawsze nienaruszona natomiast dziedziczne mogły podlegać dalszym podziałom.
b. zasada pryncypatu - zasada ta polegała na tym, że najstarszy z książąt dzielnicowych ( princeps) miał sprawować władzę zwierzchnią nad pozostałymi (książę zwierzchni). Do jego przywilejów należało otrzymanie w posiadanie, oprócz swojej dzielnicy, także ziemi krakowskiej i innych drobnych. Powodowało to, że Kraków był często areną walki między książętami i innymi władcami nawet innych krajów.
c. postanowienia terytorialne testamentu Krzywoustego:
- Władysław II Wygnaniec – najstarszy z braci, otrzymał dziedziczny Śląsk, ziemię lubuską i dzielnicę senioralną
- Bolesław IV Kędzierzawy – dziedziczne Mazowsze i Kujawy
- Mieszko III Stary- Wielkopolska
- Henryk Sandomierski- ziemia sandomierska
- wdowa Salomea z synem pogrobowcem ( urodził się po śmierci Krzywoustego) Kazimierzem II Sprawiedliwym – ziemia sieradzko- łęczycka
chrupacz