06_Janiszewska-Kuropatwa_E_Wplyw_wyrobow_na_bezpieczenstwo_obiektow_budowlanych.pdf

XXIV

awariebudowlane

Mgr inŜ. E LśBIETA J ANISZEWSKA -K UROPATWA

Główny Urząd Nadzoru Budowlanego

WPŁYW WYROBÓW NA BEZPIECZE Ń STWO

OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

IMPACT OF BUILDING PRODUCTS ON THE SAFETY OF BUILDING OBJECTS

Streszczenie Wyroby zastosowane przy wznoszeniu obiektów budowlanych odgrywają decydującą rolę w speł-

nieniu przez obiekt wymagań podstawowych, określonych w art. 5 ustawy Prawo budowlane. Do wymagań tych

są zaliczane: bezpieczeństwo konstrukcji, bezpieczeństwo poŜarowe, bezpieczeństwo uŜytkowania, zapewnienie

odpowiednich warunków bhp, ochrona przed hałasem i drganiami oraz oszczędność energii i odpowiednia

izolacyjność cieplna przegród. Z kolei przy wykonywaniu robót budowlanych moŜna stosować wyłącznie takie

wyroby, które zostały wytworzone w celu zastosowania w obiekcie budowlanym w sposób trwały, o właściwo-

ściach uŜytkowych, umoŜliwiających prawidłowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym speł-

nienie powyŜszych wymagań podstawowych, oraz zostały wprowadzone do obrotu zgodnie z przepisami

odrębnymi, do których naleŜy ustawa z dnia 16.04.2004 r o wyrobach budowlanych.

Abstract Building products used in building objects have major impact on the fulfillment of essentials require-

ments by building, described In art. 5 of Construction Law. These essential requirements are: safety of constru-

ction, safety in case of fire, safety in use, hygiene, health and environment, protection against noise and vibration,

energy economy and heat retention. Only such building products can be used in carrying on building works,

which were produced for incorporation in building object in permanent manner, with performance characteristics,

enabling properly designed and performed building, objects to fulfill abovementioned essential requirements and

which were placed on the marked according to the separate provisions, which involve Act of 16 April, 2004 on

building products.

1. Wst ę p

Przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 156 z 2006 r., poz.

1118 z późn. zm.) określiły w art. 5 zakres wymagań podstawowych dotyczących zapewnienia

bezpieczeństwa, które powinny zostać spełnione przez projektowany, realizowany

i uŜytkowany obiekt budowlany. Do wymagań tych naleŜą:

– bezpieczeństwo konstrukcji,

– bezpieczeństwo poŜarowe,

– bezpieczeństwo uŜytkowania,

– zapewnienie warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska,

– ochrona przed hałasem,

– oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności przegród.

Z kolei zapis art. 10 ustawy jednoznacznie ustala, Ŝe w celu spełnienia powyŜszych

wymagań podstawowych przez projektowany, realizowany i uŜytkowany obiekt budowlany,

XXIVKonferencjaNaukowoTechniczna

SzczecinMiędzyzdroje,2629maja2009

Referaty problemowe

podczas jego realizacji mogą być stosowane wyłącznie te wyroby budowlane, które zostały

dopuszczone do obrotu na podstawie przepisów odrębnych.

Przepisami odrębnymi w tym zakresie są m.in.:

– ustawa z dnia 16 kwietnia 2004. r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881

z późn. zm.) – w odniesieniu do wyrobów budowlanych,

– ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 204,

poz. 2087 z późn. zm.) – w odniesieniu do wielu innych wyrobów.

NaleŜy podkreślić, Ŝe do wybudowania obiektu i przy wykonywaniu robót budowlanych

mają zastosowanie wyroby nie tylko zakwalifikowane jako wyroby budowlane, na podstawie

przepisów powyŜszej ustawy o wyrobach budowlanych.

PowyŜsze przepisy wskazują na znaczący i istotny udział i wpływ wyrobów, zwłaszcza

budowlanych, na zapewnienie bezpieczeństwa w budownictwie.

2. Wymagania stawiane wyrobom budowlanym dopuszczonym do obrotu.

Zgodnie z przepisami ustawy ustawa z dnia 16 kwietnia 2004. r. o wyrobach budowlanych

(Dz. U. Nr 92, poz. 881 z późn. zm.) do obrotu moŜe być wprowadzony wyrób budowlany,

nadający się do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych i posiadający właściwości

uŜytkowe i przeznaczenie, które umoŜliwiają spełnienie wymagań podstawowych przez pra-

widłowo zaprojektowane i wykonane obiekty budowlane, przy trwałym zastosowaniu w nich

tego wyrobu. Wymagania podstawowe zostały określone w art. 5 ust.1, pkt.1 ustawy Prawo

budowlane.

Dopuszczone do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych, w rozumieniu prze-

pisów prawa budowlanego są wyroby budowlane, wprowadzone do obrotu i stanowiące

przedmiot obrotu na obszarze Polski, które zostały odpowiednio oznakowane przez produ-

centa lub jego upowaŜnionego przedstawiciela, tj.:

– oznakowaniem CE, co oznacza dokonanie przez producenta oceny zgodności wyrobu ze

zharmonizowaną specyfikacją techniczną wyrobu (tj. z normą zharmonizowaną albo

europejską aprobatą techniczną bądź krajową specyfikacją techniczną państwa członko-

wskiego UE lub EOG, uznaną przez Komisję Europejską za zgodną z wymaganiami

podstawowymi), albo

– znakiem budowlanym, co oznacza dokonanie przez producenta oceny zgodności wyrobu

ze specyfikacją techniczną wyrobu (tj. Polską Normą wyrobu, niemającą statusu normy

wycofanej, lub aprobatą techniczną).

Wprawdzie przepisy ustawy o wyrobach budowlanych przewidują równieŜ moŜliwość

wprowadzania do obrotu wyrobów umieszczonych w określonym przez Komisję Europejską

wykazie wyrobów mających niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, dla których

producent wydał deklarację zgodności z uznanymi regułami sztuki budowlanej, jednakŜe

dotychczas taki wykaz nie został opublikowany.

Regulacjom ustawy wyrobach budowlanych podlegają wyroby, które spełniają wymagania

definicji określonej w art. 2 pkt. 1 ustawy i są objęte zakresem przedmiotowym mandatów

Komisji Europejskiej na opracowanie norm zharmonizowanych z dyrektywą 89/106 EWG

oraz wytycznych do europejskich aprobat technicznych.

Stosownie do ustaleń art. 5 pkt. 14 ustawy o systemie oceny zgodności normy zharmonizo-

wane to są normy europejskie opracowane i zatwierdzone przez europejskie organizacje

normalizacyjne na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję Europejską, których

numery i tytuły są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej serii C.

Janiszewska-Kuropatwa E.: Wpływ wyrobów na bezpiecze ń stwo obiektów budowlanych

Wykaz mandatów udzielonych przez Komisję Europejską na opracowanie europejskich

norm zharmonizowanych oraz wytycznych do europejskich aprobat technicznych określa

obwieszczenie Ministra Infrastruktury z dnia 5.07.04 w sprawie wykazu mandatów udzielo-

nych przez Komisję Europejską na opracowanie europejskich norm zharmonizowanych oraz

wytycznych do europejskich aprobat technicznych (M.P. Nr 32, poz. 571).

Tryb udzielania, zakres i formę oraz jednostki upowaŜnione do udzielania europejskich

aprobat technicznych (na wyroby budowlane, na które nie zatwierdzono zharmonizowanej

normy europejskiej lub nie istnieje krajowa specyfikacja techniczna uznana przez KE za

zgodną z wymogami podstawowymi) określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia

14.10.2004 r. w sprawie europejskich aprobat technicznych oraz polskich jednostek organiza-

cyjnych upowaŜnionych do ich wydania (Dz. U. Nr 237, poz. 2375).

Oznakowanie CE wskazuje, Ŝe wyrób budowlany jest zgodny ze zharmonizowaną

specyfikacją techniczną wyrobu i zgodność ta została potwierdzona poprzez dokonanie przez

producenta oceny zgodności zgodnie z systemem oceny zgodności wyrobu budowlanego

wskazanym w tej specyfikacji. Ocena ta jest dokonywana przy udziale notyfikowanej

jednostki, gdy przewidziany w specyfikacji technicznej system oceny zgodności wymaga

udziału strony trzeciej. Przepisy ustawy o wyrobach budowlanych określają, zgodnie

z postanowieniami dyrektywy 89/106 EWG, sześć systemów ocen zgodności wyrobów

budowlanych. Przy dokonywaniu ocen zgodności wyrobów budowlanych stosuje się metody

polegające m.in. na:

– wstępnym badaniu typu wyrobu,

– badaniu próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym, zgodnie z ustalonym planem

badań,

– badaniu sondaŜowym próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym, w obrocie handlo-

wym lub na budowie,

– badaniu próbek z partii przygotowanej do wysłania albo dostarczonej odbiorcy,

– wewnętrznej (zakładowej) kontroli produkcji,

– wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji przez notyfi-

kowaną jednostkę,

– dozorowanie, ocenę i akceptację zakładowej kontroli produkcji przez notyfikowaną

jednostkę.

Szczegółowe wymagania w tym zakresie określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury

z dnia 11.08.2004 r. w sprawie systemów oceny zgodności, wymagań, jakie powinny spełniać

notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności oraz sposobu oznaczania wyrobów

budowlanych oznakowaniem CE (Dz. U. Nr 195, poz. 2011).

Zgodnie z ustaleniami § 12 ust. 2 rozporządzenia oznakowaniu CE, umieszczonemu przez

producenta na wyrobie powinny towarzyszyć określone informacje o wyrobie, umoŜliwiające

identyfikację cech i deklarowanych właściwości uŜytkowych wyrobu, a tym samym jego

przeznaczenia. Informacje te warunkują prawidłowe zastosowanie wyrobu w obiekcie

budowlanym i spełnienie przez obiekt wymagań podstawowych. Jest to istotne równieŜ

i z tego względu, Ŝe deklaracja zgodności nie jest dołączana do wyrobu. Sposób umieszczenia

oznakowania CE wraz z informacjami o wyrobie ustala § 13 tego rozporządzenia.

Oznakowanie wyrobu budowlanego znakiem budowlanym opiera się na dokonaniu przez

producenta (lub jego upowaŜnionego przedstawiciela) mającego siedzibę w Polsce, oceny

zgodności z Polską Normą nie mającą statusu normy wycofanej lub aprobatą techniczną, przy

udziale akredytowanej jednostki (jeŜeli jest przewidziany udział strony trzeciej w przewidzia-

nym w systemie oceny zgodności). Ocena zgodności obejmuje właściwości uŜytkowe wyrobu

budowlanego, odpowiednio do jego przeznaczenia, mające wpływ na spełnienie przez obiekt

Referaty problemowe

wymagań podstawowych. Systemy oceny zgodności wyrobów są analogiczne jak w przy-

padku wyrobów oznakowanych CE. Szczegółowe ustalenia w tym zakresie określa rozporzą-

dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11.08.2004 r. w sprawie sposobów deklarowania

zgodności wyrobów oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. Nr 198, poz.

2041 z późn. zm.). Do wyrobu budowlanego, niezaleŜnie od jego oznakowania, producent jest

zobowiązany dołączyć określoną informację, zgodnie z ustaleniami § 12 ust. 1 i ust. 2 tego

rozporządzenia.

Producent wyrobu budowlanego, przez wystawienie krajowej deklaracji zgodności,

oświadcza na swoją wyłączną odpowiedzialność, Ŝe wyrób jest zgodny ze specyfikacją

techniczną. Krajową deklarację zgodności producent przechowuje i przedkłada właściwym

organom kontroli na ich Ŝądanie. Wyroby oznakowane tylko znakiem budowlanym mogą być

wprowadzane do obrotu tylko na rynek krajowy.

Przepisy art. 10 ustawy o wyrobach budowlanych uwzględnia dopuszczone do jednostko-

wego zastosowania wyrobów budowlanych wykonanych na podstawie indywidualnej doku-

mentacji technicznej. Dokumentacja ta, opracowana przez projektanta obiektu lub z nim

uzgodniona, powinna zawierać: opis rozwiązania konstrukcyjnego, charakterystykę materia-

łową i informację o projektowanych właściwościach uŜytkowych wyrobu budowlanego oraz

określać warunki jego zastosowania w danym obiekcie budowlanym, a takŜe, w miarę

potrzeb, instrukcję obsługi i uŜytkowania.

Ponadto, wyrób budowlany wytwarzany tradycyjnie, na określonym terenie przy uŜyciu

metod sprawdzonych w wieloletniej praktyce, przeznaczony do lokalnego stosowania moŜe

być oznakowany znakiem budowlanym regionalnego wyrobu budowlanego, na wyłączną

odpowiedzialność producenta, ale po uprzedniej decyzji wydanej przez właściwego woje-

wódzkiego inspektora nadzoru budowlanego oraz po wydaniu oświadczenia przez producenta,

Ŝe wyrób został wytworzony w ww. sposób i nadaje się do stosowania zgodnie z przezna-

czeniem.

W świetle przepisów ustawy o wyrobach budowlanych i wydanych na jej podstawie aktów

wykonawczych jedynie producent, przed wprowadzeniem wyrobu do obrotu, ma prawo

i obowiązek na podstawie m. in. określonego przez siebie zastosowania wyrobu, w tym

funkcji, jaką wyrób zastosowany w sposób trwały w obiekcie budowlanym ma spełnić oraz

jego składu materiałowego, określić specyfikację techniczną, z którą będzie mógł dokonać

wymaganej oceny zgodności, celem wystawienia deklaracji zgodności i odpowiedniego

oznakowania wyrobu oznakowaniem CE albo znakiem budowlanym.

3. Kontrola i nadzór nad rynkiem wyrobów budowlanych

Organami właściwymi w sprawach wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu,

w zakresie uregulowanym ustawą o wyrobach budowlanych oraz organami wyspecjalizowa-

nymi, w rozumieniu ustawy o systemie oceny zgodności są:

– wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego,

– Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.

Ponadto, Prezes Urzędu i Ochrony Konkurencji i Konsumentów zgodnie z przepisami

ustawy o systemie oceny zgodności jest organem monitorującym funkcjonowanie systemu

kontroli w zakresie wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu w tzw. systemie

europejskim z oznakowaniem CE.

Do podstawowych obowiązków organów nadzoru budowlanego naleŜy kontrola wprowa-

dzonych do obrotu wyrobów budowlanych oraz prowadzenie postępowań administracyjnych

Janiszewska-Kuropatwa E.: Wpływ wyrobów na bezpiecze ń stwo obiektów budowlanych

w sprawie wprowadzonych do obrotu wyrobów budowlanych nie spełniających wymagań

określonych w ustawie o wyrobach budowlanych..

Kontrola moŜe dotyczyć wyrobu budowlanego, prawidłowości jego oznakowania lub

dokumentacji technicznej dotyczącej tego wyrobu.

Właściwe organy nadzoru budowlanego posiadają prawo wstępu na teren, na którym jest

prowadzona działalność gospodarcza polegająca na obrocie wyrobami budowlanymi

(art. 16 ust. 2 ustawy).

Ustawa o wyrobach budowlanych ustala dwa rodzaje podmiotów, u których moŜna prowa-

dzić kontrole wyrobów budowlanych. Są nimi producent (lub jego upowaŜniony przedsta-

wiciel – art. 2 pkt. 6 ustawy) oraz sprzedawca.

Podczas kontroli przeprowadzanej u producenta, organy mogą Ŝądać od producenta

przedstawienia w szczególności: deklaracji zgodności wyrobu budowlanego, danych o produ-

cencie (gdy kontrolowanym jest jego upowaŜniony przedstawiciel), wykazu uwzględnionych

specyfikacji technicznych, uwzględnionych Polskich Norm wyrobu albo aprobat techni-

cznych, ogólnego opisu wyrobu budowlanego, schematów oraz instrukcji obsługi tego

wyrobu. W przypadku uzasadnionych wątpliwości co do zgodności wyrobu budowlanego

z wymaganiami określonymi w ustawie o wyrobach budowlanych, kontrolujący mogą dodat-

kowo zaŜądać przedstawienia dokumentów związanych z oceną zgodności, a zwłaszcza: spra-

wozdania z przeprowadzonych badań i informacji o wewnętrznej (zakładowej) produkcji.

Natomiast w sytuacji, gdy kontrolowany wyrób stwarza zagroŜenie dla Ŝycia zdrowia, mienia

lub środowiska właściwy organ nadzoru budowlanego moŜe zaŜądać od producenta przedsta-

wienia pełnej dokumentacji technicznej.

JeŜeli producent nie przedstawi dokumentów związanych z oceną zgodności wyrobu

budowlanego lub gdy z przedstawionych dokumentów nie wynika, Ŝe wyrób budowlany

spełnia odpowiednie wymagania, organ kontrolujący moŜe poddać wyrób budowlany bada-

niom lub zlecić ich przeprowadzenie. W celu ustalenia, czy wyrób spełnia wymagania moŜna

pobierać próbki wyrobu budowlanego i próbki kontrolne, których badanie przez akredytowane

laboratorium moŜe zlecić kontrolujący organ.

W przypadku potrzeby przeprowadzenia badań, w celu stwierdzenia czy wyrób budowlany

spełnia ustawowe wymagania, właściwy organ moŜe wydać postanowienie o zabezpieczeniu

wyrobu budowlanego albo jego określonej partii.

Podczas kontroli przeprowadzanej u sprzedawcy kontrolujący organ moŜe od niego Ŝądać

w szczególności: wskazania nazwy i adresu producenta, ogólnego opisu wyrobu budowla-

nego, schematów oraz instrukcji obsługi tego wyrobu.

Ponadto, podczas kontroli zarówno u producenta, jak i sprzedawcy kontrolujący moŜe

m.in: badać dokumenty w zakresie objętym kontrolą oraz Ŝądać od producenta sporządzenia

ich kopii i tłumaczeń na język polski, dokonywać oględzin wyrobów, pobierać nieodpłatnie

próbki wyrobów budowlanych do badań.

W przypadku stwierdzenia, Ŝe wyrób budowlany nie spełnia wymagań ustawowych,

w wyniku kontroli dotyczącej sprzedawcy organ orzeka:

– zakaz dalszego przekazywania określonej partii wyrobu, nakładając na producenta

obowiązek zapewnienia usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości w wyznaczonym

terminie (gdy nieprawidłowości nie zostaną usunięte – zakaz obrotu określoną partią

wyrobu budowlanego), albo

– nakaz wycofania z obrotu wyrobu albo jego określonej partii.

Decyzje podlegają natychmiastowemu wykonaniu.

W przypadku stwierdzenia, Ŝe wyrób budowlany nie spełnia wymagań ustawowych,

w wyniku kontroli dotyczącej producenta organ orzeka:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: