3.pdf

Europejska Agencja Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy

Choroby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego,

zwiàzane z pracà

Europejski priorytet

wego. W ekspertyzach europejskich mo˝na znaleêç wiele przekonu-

jàcych dowodów na to, ˝e choroby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowe-

go, jak np. choroby kr´gos ¸ upa, szyi i koƒczyn górnych, sà istotnym

problemem zdrowotnym i ekonomicznym. Ponadto zwi´ksza si´

liczba przypadków tych chorób (3)(4)(7).

Praca r´czna i czynnoÊci powtarzalne (monotypowe) niosà ze sobà

istotne zagro˝enia, wymagajàce szczególnej uwagi w ca ¸ ej Euro-

pie (3)(4)(5)(6).

Choroby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego nale˝à do problemów

zdrowotnych zwiàzanych z pracà, powszechnie zg ¸ aszanych przez

europejskich pracowników: 30% pracowników skar˝y si´ na bóle

kr´gos ¸ upa, 17% skar˝y si´ na bóle mi´Êniowe koƒczyn górnych

i dolnych, 45% zg ¸ asza, ˝e pracuje w bolesnych lub m´czàcych

pozycjach cia ¸ a; od 33% pracowników wymaga si´, aby podczas

pracy podnosili ci´˝kie przedmioty (7). Analiz´ niektórych z tych

danych wed ¸ ug paƒstw Unii Europejskiej, przedstawiono w ramce 2.

W zwiàzku z powy˝szym, tematem Europejskiego Tygodnia

Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy, organizowanego w paêdzierni-

ku 2000 r. w ka˝dym z paƒstw cz ¸ onkowskich Unii Europejskiej,

wybrano has ¸ o „Odwróç si´ plecami do chorób uk ¸ adu mi´Ênio-

wo-szkieletowego”.

Zapobieganie chorobom uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego nale˝y

w Europie do priorytetów ze wzgl´du na powszechnoÊç wyst´po-

wania tych chorób oraz zwiàzane z nimi koszty.

Wymieniony wy˝ej odsetek – 30% – pracowników, którzy ka˝dego

roku zg ¸ aszajà cierpienie z powodu bólów kr´gos ¸ upa, odpowiada

liczbie 44 milionów pracowników europejskich (7).

Zapobieganie tym chorobom nale˝y do priorytetów tak˝e dlatego,

˝e wi´kszoÊci zwiàzanych z nimi problemów mo˝na zapobiec lub

ograniczyç je poprzez stosowanie si´ do istniejàcych przepisów

bhp oraz przyk ¸ adów dobrej praktyki (4).

Problemy zdrowotne wahajà si´ od dyskomfortu i drobnych bólów

do bardziej powa˝nych stanów zdrowotnych, wymagajàcych

zwolnienia z pracy oraz leczenia medycznego, a nawet szpitalnego.

Ogólnoeuropejskie raporty wykazujà, jak bardzo pilna jest ko-

niecznoÊç zaj´cia si´ tà sprawà.

Efekty leczenia i rekonwalescencji cz´sto nie sà satysfakcjonujàce,

szczególnie w przypadkach chronicznych. Dlatego koƒcowym

efektem mo˝e byç trwa ¸ a niepe ¸ nosprawnoÊç lub utrata pracy.

PowszechnoÊç wyst´powania chorób uk ¸ adu mi´Êniowo-

-szkieletowego wEuropie

Rozpoznawanie zagro˝eƒ zwiàzanych zchorobami uk ¸ adu

mi´Êniowo-szkieletowego

Istniejà wyraêne dowody, ˝e choroby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieleto-

wego sà silnie powiàzane z wykonywanà pracà (4). Uznano, ˝e ich

przyczyny wynikajà z obowiàzujàcych systemów pracy (4)(7).

G ¸ ówne czynniki zagro˝eƒ przedstawiono w ramce 1.

Choroby uk ¸ adu mi´Êniowo szkieletowego (ang. Musculoskeletal

Disorders – MSD) obejmujà szeroki zakres problemów zdrowot-

nych. Do g ¸ ównych grup nale˝à bóle/urazy kr´gos ¸ upa oraz zwià-

zane z pracà choroby koƒczyn górnych, powszechnie znane jako

urazy wynikajàce z chronicznego przecià˝enia organizmu (ang.

Repetitive Strain Injuries – RSI). Choroby te dotyczà równie˝ koƒ-

czyn dolnych.

Ramka1 –Czynniki, które zwi´kszajà zagro˝enie chorobami

uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego

Fizyczne aspekty pracy

podnoszenie ci´˝arów

wadliwa pozycja cia ¸ a

cz´sto powtarzajàce si´ czynnoÊci

praca wymagajàca u˝ycia si ¸ y

bezpoÊredni nacisk mechaniczny na tkanki cia ¸ a

wibracje przenoszone na cia ¸ o

Ârodowisko pracy iorganizacja pracy

tempo pracy

praca powtarzalna

modele czasu pracy

systemy p ¸ atnoÊci

praca monotonna

zm´czenie

praca w mikroklimacie zimnym

sposób, w jaki pracownicy postrzegajà organizacj´ pracy

psychospo ¸ eczne czynniki pracy

Do przyczyn wymienionych chorób nale˝à: podnoszenie ci´˝arów,

z ¸ a postawa cia ¸ a oraz czynnoÊci powtarzalne. Niektóre rodzaje

chorób wià˝à si´ z wybranymi zadaniami lub zawodami.

Ka˝dego roku milionom pracowników w Europie, ze wszystkich

rodzajów zawodów i sektorów zatrudnienia, podczas wykonywania

pracy zagra˝a zapadni´cie na choroby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieleto-

BACK

MUSCULOSKELETAL

DISORDERS

Wymienione wy˝ej czynniki wyst´pujà w wielu miejscach pracy

w Europie. Na przyk ¸ ad, 7% pracowników w Unii Europejskiej

zg ¸ asza, ˝e ich praca wymaga wykonywania krótkich, powtarzajà-

cych si´ czynnoÊci; 57% zg ¸ asza, ˝e ich praca wymaga wykonywania

powtarzajàcych si´ ruchów ràk lub ramion; 56% pracuje

w Êcis ¸ ych/napi´tych i nieprzekraczalnych terminach; 54% skar˝y si´

na wysokie tempo pracy; 42% nie ma wp ¸ ywu na to, kiedy b´dzie

przerwa w pracy; 31% nie ma wp ¸ ywu na tempo pracy (7).

Grupy zagro˝eƒ

Najbardziej nara˝eni sà pracownicy wykwalifikowani oraz pracow-

nicy niewykwalifikowani pracujàcy w zawodach zwiàzanych

z pracà r´cznà.

Choroby koƒczyn górnych dotyczà w wi´kszym stopniu pracujà-

cych kobiet ni˝ pracujàcych m´˝czyzn (4)(7), g ¸ ównie z powodu

rodzaju prac zlecanych pracownikom p ¸ ci ˝eƒskiej. Przyk ¸ ado-

wo, 35% pracujàcych kobiet w Unii Europejskiej oraz 31% pracu-

jàcych m´˝czyzn (7) stale wykonuje prace powtarzalne.

European Agency

for Safety and Health

at Work

OCTOBER 2000

EUROPEAN WEEK FOR SAFETY AND HEALTH AT WORK

http://osha.eu.int/ew2000/

http://agency.osha.eu.int

TURN YOUR

Europejska Agencja Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy

Starsi pracownicy w Europie zg ¸ aszajà wi´cej problemów zwiàza-

nych z chorobami uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego ni˝ m ¸ odsi.

Przyk ¸ adowo, europejska Êrednia dla zg ¸ aszanych przypadków bó-

lów kr´gos ¸ upa wynosi 30%, natomiast wÊród osób 15–24-letnich

wynosi ona 25%, a wÊród osób 55-letnich i starszych – 35% (7).

Wielu starszych pracowników sp´dzi ¸ o wi´cej czasu przy pracy

w warunkach sprzyjajàcych wystàpieniu chorób uk ¸ adu mi´Ênio-

wo-szkieletowego. Ponadto systemy pracy projektowane sà g ¸ ów-

nie z myÊlà o m ¸ odych i zdrowych pracownikach p ¸ ci m´skiej (7).

Wi´cej informacji

Wi´cej informacji na temat Europejskiego Tygodnia Bezpieczeƒstwa

i Zdrowia w Pracy oraz zapobiegania chorobom uk ¸ adu mi´Êniowo-

-szkieletowego mo˝na znaleêç na stronie WWW Agencji, pod adre-

sem: http://osha.eu.int , gdzie mo˝na bezp ¸ atnie pobraç pe ¸ ny tekst

publikacji. Link http://osha.eu.int/ew2000 udost´pnia strony doty-

czàce Europejskiego Tygodnia.

Pracownicy szczególnie nara˝eni, jak np. pracujàcy na zasadzie

umowy na czas okreÊlony lub zatrudnieni przez agencje poÊrednic-

twa pracy, du˝o cz´Êciej wykonujà prace powtarzalne oraz prace

wymagajàce przyjmowania bolesnych/m´czàcych pozycji cia ¸ a (7).

Bibliografia

1. Odwróç si´ plecami do chorób uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego

( Turn your back on work related musculoskeletal disorders )

– ulotka informacyjna Agencji dotyczàca Europejskiego Tygo-

dnia 2000 r.

2. Zapobieganie chorobom uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego

( Preventing work related musculoskeletal disorders ) – publikacja

Facts Agencji.

3. Stan bezpieczeƒstwa i zdrowia w pracy w paƒstwach cz ¸ onkow-

skich ( The State of Occupational Safety and Health in the Mem-

ber States ) – raport Agencji 2000 r.

4. Choroby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego szyi i koƒczyn

górnych, zwiàzane z pracà ( Work-related neck and upper limb

musculoskeletal disorders ) – raport Agencji oraz publikacja Facts

pod tym samym tytu ¸ em, 2000 r.

5. Urazy wynikajàce z chronicznego przecià˝enia organizmu (RSI)

( Repetitive Strain Injuries ) – raport Agencji, 2000 r.

6. Priorytety i strategie w polityce bezpieczeƒstwa i zdrowia w paƒ-

stwach cz ¸ onkowskich Unii Europejskiej ( Priorities and strategies

in Occupational safety and health Policy in the Member States of

the European Union ) – raport Agencji, 1997 r.

7. P. Paoli.: Dane z europejskiej ekspertyzy nt. warunków pracy

( Data from the European survey on working conditions ) – Euro-

pejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków ˚ycia i Pracy,

artyku ¸ niepublikowany, czerwiec 1999 r.

8. Aspekty ekonomiczne bezpieczeƒstwa i higieny pracy w paƒ-

stwach cz ¸ onkowskich Unii Europejskiej ( Economic impact of

occupational safety and health in the Member States of the

European Union ) – raport Agencji, 1998 r.

9. Warunki pracy w Unii Europejskiej [podsumowanie ekspertyzy

z 1996 r.] ( Working conditions in the European Union [summary

of Survey 1996] ) – Europejska Fundacja na rzecz Poprawy

Warunków ˚ycia i Pracy.

10.Na witrynie WWW Agencji znajdujà si´ linki do stron z ustawo-

dawstwem Unii Europejskiej oraz do witryn paƒstw cz ¸ onkow-

skich, gdzie mo˝na znaleêç krajowe ustawodawstwo obowiàzu-

jàce w tych paƒstwach oraz wytyczne.

Ograniczanie kosztów ekonomicznych

Choroby uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego zwiàzane z pracà

przynoszà osobom dotkni´tym nimi ból i cierpienie, zarówno

w pracy jak i w domu.

Chocia˝ nie ma ˝adnych dok ¸ adnych liczb, to wg szacunkowych

danych z paƒstw cz ¸ onkowskich Unii Europejskiej koszty ekono-

miczne wszystkich problemów zdrowotnych zwiàzanych z pracà

wahajà si´ od 2,6 do 3,8% produktu krajowego brutto (8).

Du˝a cz´Êç tych kosztów – przypuszczalnie 40-50% – wià˝e si´

z chorobami uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego (7). Dost´pne dane

szacunkowe odnoszàce si´ do chorób uk ¸ adu mi´Êniowo-szkiele-

towego wskazujà na koszty mi´dzy 0,5% a 2% PKB (4).

Ka˝dego roku w Europie, na skutek problemów zdrowotnych

¸ àczàcych si´ z wykonywanym przez pracowników zawodem (7),

traconych jest ponad 600 milionów dni roboczych.

Koszty dla europejskiego biznesu to: zmniejszona produkcja,

choroby pracowników, koszty odszkodowania i ubezpieczenia,

utrata doÊwiadczonych pracowników oraz koszty rekrutacji

i szkolenia nowych pracowników, wp ¸ yw dyskomfortu lub z ¸ ego

zdrowia na jakoÊç pracy wykonywanej przez zatrudnione osoby.

Zapobieganie chorobom zwiàzanym z pracà to dobry biznes.

Zapobieganie chorobom uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego

Wielu chorobom uk ¸ adu mi´Êniowo-szkieletowego mo˝na zapobiec

dzi´ki poprawie ergonomii pracy oraz poprzez modyfikacj´ organi-

zacji pracy i miejsc pracy na podstawie szacowania czynników zagro-

˝eƒ (4). Zasada ta zosta ¸ a ju˝ w ¸ àczona do bie˝àcych wytycznych

Unii Europejskiej oraz ustawodawstwa paƒstw cz ¸ onkowskich (10).

Dost´pne sà równie˝ wskazówki praktyczne oraz narz´dzia zapobie-

gania. Wi´cej informacji na ten temat mo˝na znaleêç w nast´pnej

publikacji z serii Fakty ( Facts ) pt. Zapobieganie chorobom uk ¸ adu

mi´Êniowo-szkieletowego, zwiàzanym z pracà .

Ramka2

AUS BEL DAN FIN FRA NIE GRE IRL W¸O LUX POR HIS SZW HOL W. B. UE

Zagro˝enia oraz problemy

zdrowotne zwiàzane z pracà

Bóle kr´gos ¸ upa 31 21 30 33 29 34 44 13 32 32 39 35 31 17 23 30

Bóle mi´Êniowe w r´kach lub nogach 14

24 29 19 13 37

19 13 31 24 24 10 11 17

NieobecnoÊç w pracy

% przypadków nieobecnoÊci w pracy

w wyniku problemów zdrowotnych

36 26 15 30 21 34 18 16 17 29 22 19 13 27 16 23

w ciàgu ostatnich 12 miesi´cy

èród ¸ a: Druga europejska ekspertyza dot. warunków pracy ( Second European Survey on Working Conditions ) – Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków ˚ycia i Pracy, 1996 r.

Europejska Agencja Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy

Gra Via, 33, E-48009 Bilbao, Spain

tel. (34) 944 79 43 60, Fax: (34) 944 79 43 83

information@osha.eu.int

Centralny Europejskiej Agencji Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy: Centralny Instytut Ochrony Pracy – Paƒstwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa,

Tel. (0-22) 623 36 77, Fax (0-22) 623 36 93, Internet: www.bp.edu.pl, E-mail: focalpoint@ciop.pl

http://agency.osha.eu.int

Fakty

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: