SKOLIOZY :D

Skolioza, zwana bocznym skrzywieniem kręgosłupa, to wada postawy polegająca na wielopłaszczyznowym odchyleniu linii kręgosłupa od stanu poprawnego.

Odchylenie występuje w trzech płaszczyznach:

czołowej - kręgosłup wygina się w bok: w prawo lub w lewo,

strzałkowej - pogłębia się wygięcie kifozyczne lub lordotyczne,

poprzecznej - następuje rotacja (obrót) kręgów, co prowadzi do powstania garbu.

Mięśnie posturalne ( prostownik grzbietu – ćw. symetryczne, krótkie mięśnie przykręgosłupowe – ćw. anttygrawitacyjne, mięsnie ściągające łopatki, mięśnie brzucha i pośladkowe)

Skoliozę uważa się za schorzenie ogólnoustrojowe, gdyż powoduje ona niekorzystne zmiany w:

·         układzie ruchu,

·         układzie krążeniowo-oddechowym,

·         sprawności fizycznej

·         wydolności fizycznej

·         narządach wewnętrznych.

W zależności od stopnia zawansowania zmian wyróżniamy następujące stadia skoliozy:

·         postawa skoliotyczna - jest to wstępne stadium wady. Występuje asymetria ustawienia barków i łopatek, niesymetryczne są także trójkąty talii, ale nie ma jeszcze bocznego skrzywienia kręgosłupa lub jest ono niewielkie. Napięciem mięśni można uzyskać pełną korekcję postawy;

·         skolioza I stopnia - jest to skrzywienie, którego kąt dochodzi do 30 stopni (wg Cobba). Zmiany dotyczą układu mięśniowo-więzadłowego bez zniekształceń kostnych. Możliwa jest korekcja bierna skrzywienia i to całkowita, natomiast korekcja czynna znaczna (prawie całkowita);

·         skolioza II stopnia – to skrzywienie o wartościach kątowych 31-60 stopni. Występują zmiany strukturalne w kręgach i krążkach międzykręgowych. Kręgosłup ulega zrotowaniu, co objawia się garbem żebrowym (lub wałem mięśniowym przy skrzywieniach w odcinku lędźwiowym). Korekcja czynna nie daje efektów, a bierna - niewielkie;

·         skolioza III stopnia – jest skrzywieniem o kącie przekraczającym 60 stopni z daleko posuniętymi zmianami strukturalnymi: sklinowaceniami i torsją kręgów, deformacjami żeber i miednicy. Skrzywienie nie koryguje się.

Pod względem przyczyn powstawania skoliozy dzielą się na  (klasyfikacja Cobba):

1.       skoliozy funkcjonalne (czynnościowe):

§        Statyczne (nierówna długość kończyn dolnych, skośna miednica)

§        Reflektoryczne (ból)

2.       skoliozy strukturalne (organiczne):
a ) kostnopochodne,

§        wrodzone (kręgi klinowe, zrosty międzykręgowe)

§        torakopochodne – zrosty żeber

§        układowe – zaburzenia kostnienia – łamliwość kości

b ) nerwopochodne,
              - wrodzone – ch. Recklinghausena, niedorozwój rdzenia kręgowego
              - porażenia wiotkie – polio – wypukłość skierowana w stronę porażenia
              - porażenia spastyczne – MPDz – wypukłość skierowana w stronę zdrową
              - inne – guzy rdzenia, jamistość rdzenia, SM 
c ) mięśniopodobne,
              - wrodzone – płodowe zbliznowacenie               mięśni
              - dystrofia mięśniowa
d) typ mieszany kostno-nerwowo - mięśniopochodny
              (np. przepukliny oponowo-rdzeniowe)

e) idiopatyczne
  - występujące najczęściej i stanowią 80-90% wszystkich skolioz.
  - skrzywienia wielopłaszczyznowe powstają tylko u dzieci i młodzieży, rozwijające się w    okresach intensyfikacji wzrostu
  - częściej u dziewczynek
  - najczęściej wyboczenia prawostronne

Ze względu na umiejscowienie wyróżnia się:
  - szyjno-piersiowe,
  -  piersiowe – 44% (Th7-Th9)                           
  -  piersiowo-lędźwiowe
  -  podwójne
 

Ze względu na wiek pacjenta wyróżniamy:
  - wczesno-dziecięce (0-3 r.ż.) gł. chłopcy, lewostronne, kąt przekracza 1000.
  - dziecięce (3-10 r.ż.) gł. dziewczynki, prawostronne,
  - dorastających (10-18 r.ż.) gł. dziewczynki, prawostronne

Wczesne objawy skoliozy

·         Asymetria trójkąta tułowiowo-ramiennego

·         Wystawanie łopatki lub asymetryczne ustawienie

·         Wystawanie biodra po str. wklęsłej

·         Wysokie ustawienie barku i nachylenie głowy w stronę przeciwna

Diagnostyka

W celu wykrycia skoliozy oceniamy postawę ciała badanego, zaczynając od oględzin w płaszczyźnie czołowej. Istotne znaczenie ma tu określenie symetrii szeregu łatwo dostępnych punktów topograficznych po obu stronach ciała oraz linii pionu i poziomych, takich jak np.: linia oczu, trójkątów szyjno – barkowych, trójkątów talii, itp., ponadto odstawanie łopatek, odległość łopatek od kręgosłupa oraz ich ułożenie względem siebie, rotacja kręgosłupa itp.

Kompensacja – zmiany adaptacyjne dążące do zrównoważenia ciała w płaszczyźnie czołowej przez wytwarzanie skrzywień wtórnych o przeciwnych kierunkach niż skrzywienie pierwotne lub poprzez zmiany ustawienia miednicy i kkd. Ma to istotne znaczenie dla statyki i równowagi ciała, a także dla progresji skrzywienia pierwotnego. Sc uważa się za skompensowaną, jeśli pomimo obecności skrzywienia głowa jest umieszczona symetrycznie nad barkami, barki i klatka piersiowa nad miednicą, a miednica nad czworobokiem podparcia.

·         Kompensacja liniowa, do której dochodzi wyłącznie w obrębie kręgosłupa przez wytworzenie skrzywień wyrównawczych – w 30% Sc.

·         Kompensacja pozaliniowa – odbywa się w obrębie miednicy i kkd.

Podstawowe badanie: skłon do przodu przy prostych kolanach

Patrzymy na dziecko od przodu i od tyłu oceniając symetrię żeber.

Rozpoznanie ustalamy na podst. badania klinicznego i radiologicznego.

Ogólne zasady leczenia zachowawczego

·         ćwiczenia wzmacniające mm asymetryczne

·         eliminacja czynników nasilających krzywizny

·         pozycja antygrawitacyjna

·         układanie na wklęsłym boku

·         łóżeczkowanie

Ostatnio opracowano szereg technik operacyjnych i implantów pozwalających na pełniejsza korekcje i mocna stabilizacje kręgosłupa. Wszystkie one wymagają jednak spondylodezy w celu osiągnięcia trwałej stabilności kręgosłupa.

WSKAZANIA:
* niemowlęta układać do spania na brzuchu
* ćwiczenia korekcyjne w przedszkolu i w szkole pod opieką specjalisty
* kontrole u lekarza ortopedy
* pływanie stylem klasycznym na brzuchu i na grzbiecie pod opieką specjalisty
* jazda na rowerze - siodełko powinno być opuszczone jak najniżej i jak najwyżej podniesiona kierownica celem wyprostowanego ustawienia tułowia
* łyżwiarstwo, narciarstwo
* stała kontrola korekcji i utrzymywania prawidłowej postawy ciała w ciągu dnia, siedzenia w ławce, podczas posiłków itd.
* wykonywać odpowiednie ćwiczenia domowe zalecane przez specjalistę, codziennie w obecności rodzica.

PRZECIWWSKAZANIA: dłużne wysiłki w pozycji stojącej, długotrwałe nieprawidłowe pozycje (przy telewizorze lub w trakcie nauki), nadmiar skłonów w przód, przewroty i podpory łukiem tyłem, dźwiganie ciężkich przedmiotów, skoki, wzmacniające mięśnie długie grzbietu, ćwiczenia rozciągające mięśnie strony wypukłej, długich, wytrzymałościowych biegów, szczególnie po twardym podłożu i w obuwiu do tego niedostosowanym.

ZASADY ĆWICZEŃ:

·         1. W czasie ćwiczeń oddychać spokojnie, równomiernie.

·         2. Ćwiczyć w największym skupieniu i odprężeniu.

·         3. Ruchy wykonywać bardzo powoli.

·         4. Trzeba pamiętać, aby głowa stanowiła zawsze przedłużenie wyprostowanych pleców.

·         5. Nigdy nie sprężynować.

·         6. W miarę wyćwiczenia można zwiększyć ilość powtórzeń.

·         7. Należy ćwiczyć systematycznie, najlepiej codziennie.

Postawa skorygowana:

• ustawienie głowy(broda przyciągnięta do szyi)

1.       • barki cofnięte do tyłu i przyłożone do ściany,

2.       • brzuch wciągnięty

3.       • kolana wyprostowane,

4.       • stopy ustawione równolegle

Cele główne

·         wzmacnianie m. prostownika grzbietu i mięśni przykręgosłupowych, mięsni karku, mięśni ściągających łopatki, mięśni pośladkowych, mięśni kulszowo-goleniowych, mięśni oddechowych;

·         zwiększenie ruchomości klatki piersiowej;

·         przyjęcie postawy skorygowanej.

ĆWICZENIA ELONGACYJNE

...