Notki biograficzne autor�w: Prof. dr hab. Jan Barcz � kierownik Katedry Prawa Europejskiego w Kolegium Ekonomiczno - Spo�ecznym Szko�y G��wnej Handlowej w Warszawie. Prof. dr hab. Stanis�aw Biernat � kierownik Katedry Prawa Europejskiego Uniwersytetu Jagiello�skiego w Krakowie, Jean Monnet Professor of European Law, s�dzia Naczelnego S�du Administracyjnego. Prof. dr hab. W�adys�aw Czapli�ski � pracownik Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Mgr Anastazja Gajda � asystent w Katedrze Prawa Mi�dzynarodowego Publicznego i Europejskiego Mi�dzywydzia�owego Instytutu Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego Dr hab. Artur Nowak-Far � profesor w Zak�adzie Prawa Europejskiego Kolegium Ekonomiczno-Spo�ecznego Szko�y G��wnej Handlowej Dr Anna Przyborowska-Klimczak � adiunkt w Katedrze Prawa Mi�dzynarodowego Publicznego Uniwersytetu Marii Curie-Sk�odowskiej w Lublinie. Dr Ewa Skrzyd�o-Tefelska � adiunkt w Zak�adzie Prawa Wsp�lnot Europejskich Uniwersytetu im. Marii Curie-Sk�odowskiej w Lublinie. Prof. dr hab. Krzysztof W�jtowicz � kierownik Katedry Prawa Mi�dzynarodowego i Europejskiego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wroc�awskiego. Prof. dr hab. Anna Wyrozumska � kierownik Zak�adu Prawa Europejskiego Instytucjonalnego Wydzia�u Prawa i Administracji oraz kierownik Podyplomowego Studium Prawa Europejskiego Uniwersytetu ��dzkiego. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ Zagadnienia systemowe Pod redakcj� Jana Barcza wydanie dugie uzupe�nine Zesp� autorski: Prof. dr hab. Jan Barcz Prof. dr hab. Stanis�aw Biernat Prof. dr hab. W�adys�aw Czapli�ski Mgr Anastazja Gajda Dr hab. Artur Nowak-Far Dr Anna Przyborowska-Klimczak Dr Ewa Skrzyd�o-Tefelska Prof. dr hab. Krzysztof W�jtowicz Prof. dr hab. Anna Wyrozumska , (. ,,.r ,.v,/ Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza 1 Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza 2003 Wszelkie prawa zastrze�one. �adna cz�� niniejszej publikacji nie mo�e by� reprodukowana, przechowywana i przetwarzana jako �r�d�o danych w jakiejkolwiek innej formie zapisu bez pisemnej zgody wydawcy. Opracowanie redakcyjne - Teresa Pawlak-Lis ' i ;�*��-"! Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza $p,. z o.o. 00-712 Warszawa ul. Meloman�w 2A/33 (22) 851 33 95, 851 07 41 e-mail: zam@wpipg.com.pl http://www.wpipgcom.pl Warszawa 2003 ISBN 83-87611-40-9 Spis tre�ci Wykaz skr�t�w..............................................................................................21 Wst�p do wydania drugiego.......................................................................... 25 Wst�p do wydania pierwszego...................................................................... 26 1. Prawne aspekty procesu integracji europejskiej � rys historyczny (Anna Przyborowska-Klimczak).............................................................. 27 2. Charakter prawny i struktura Unii Europejskiej. Poj�cie prawa Unii (Jan Barcz)................................................................51 3. I filar Unii Europejskiej � integracja gospodarcza (W�adys�aw Czapli�ski).......................................................................... 75 4. II filar Unii Europejskiej � Wsp�lna Polityka Zagraniczna i Bezpiecze�stwa (Jan Barcz).............................................. 95 5. III filar Unii Europejskiej � Wsp�praca S�dowa i Policji w Sprawach Karnych (W�adys�aw Czapli�ski).......................................117 6. Unia Gospodarcza i Pieni�na (Artur Nowak-Far)............................... 133 7. System instytucjonalny UE (W�adys�aw Czapli�ski)............................. 153 8. �r�d�a prawa Unii Europejskiej (Stanis�aw Biernat) .............................181 9. Tworzenie prawa Unii Europejskiej (Stanis�aw Biernat)........................205"' 10. Prawo Unii Europejskiej a prawo pa�stw cz�onkowskich (Stanis�aw Biernat)............................................................................... 233 11. System ochrony prawnej (Anna Wyrozumska)......................................271 12. Pa�stwa cz�onkowskie a Unia Europejska (Anna Wyrozumska)..............................................................................307 13. Wsp�praca s�d�w pa�stw cz�onkowskich z ETS w ramach procedury pyta� prawnych (Stanis�aw Biernat).................................... 337 14. Jednostka w Unii Europejskiej (Anna Wyrozumska)............................ 355 15. Finansowanie Unii Europejskiej (Ewa Skrzyd�o-Tefelska)........................................................................ 385 16. Stosunki zewn�trzne Unii Europejskiej (Ewa Skrzyd�o-Tefelska)........................................................................ 397 17. Prawne aspekty procesu rozszerzenia Unii Europejskiej, Traktat akcesyjny (Jan Barcz)...............................................................425 18. Konstytucja RP z 1997 r. a cz�onkostwo Polski w Unii Europejskiej (Krzysztof W�jtowicz)..........................................459 19. Droga Polski do Unii Europejskiej (Artur Nowak-Far)................................................................................481 20. Prawne aspekty debaty nad przysz�o�ci� UE (Jan Barcz).............................................................................................501 Om�wienie wybranych orzecze� Europejskiego Trybuna�u Sprawiedliwo�ci (Anastazja Gajda).............................................515 5 Szczeg�owy spis tre�ci Wykaz skr�t�w..............................................................................................21 Wst�p do wydania drugiego.......................................................................... 25 Wst�p do wydania pierwszego...................................................................... 26 1. Prawne aspekty procesuintegracji europejskiej� rys historyczny (Anna Przyborowska-Klimczak).............................................................. 27 1.1. Poj�cie, zakres i modele integracji europejskiej............................................27 1.2. Og�lna charakterystyka koncepcji integracyjnych w Europie po II wojnie �wiatowej...................................................................................28 1.3. Traktat ustanawiaj�cy EWWiS......................................................................29 1.3.1. Postanowienia instytucjonalne......................................................... 30 1.3.2. Najwa�niejsze postanowienia prawa materialnego........................... 30 1.4. Projekty poszerzenia integracji europejskiej na inne dziedziny wsp�pracy pa�stw.........................................................................................31 1.4.1. Europejska Wsp�lnota Obronna.......................................................31 1.4.2. Europejska Wsp�lnota Polityczna..................................................... 32 1.5. Traktaty ustanawiaj�ce EWG i EWEA..........................................................33 1.5.1. Og�lna charakterystyka traktat�w ustanawiaj�cych EWG i EWEA...................................................................................33 ; � 1.5.2. Postanowienia dotycz�ce instytucji i Konwencja '.i'1 ... o niekt�rych wsp�lnych instytucjach...............................................34 ,-. 1.5.3. Najwa�niejsze postanowienia prawa materialnego........................... 35 1.6. Zmiany instytucjonalne i rozw�j terytorialny WE w latach 1958-1986.................................................................................... 36 1.6.1. Zmiany instytucjonalne....................................................................36 '''x':- 1.6.1.1. Traktat o fuzji...................................................................... 36 1.6.1.2. Powstanie Rady Europejskiej................................................. 36 "a? . . 1.6.2. Powszechne wybory do Parlamentu Europejskiego........................... 37 1.6.3. Rozw�j terytorialny WE.................................................................... 37 1.7. Jednolity Akt Europejski................................................................................38 1.7.1. Zmiany instytucjonalne....................................................................38 1.7.2. Poszerzenie materialnych kompetencji WE......................................39 1.8. Traktat o Unii Europejskiej ..........................................................................39 ?�=�?. 1.8.1. Og�lna charakterystyka TUE............................................................40 1.8.2. Ustanowienie UE...............................................................................40 rof 1.8.3. Postanowienia dotycz�ce instytucji....................................................41 1.8.4. Zmiany w prawie materialnym..........................................................41 ....,. 1.9. Ustanowienie Unii Gospodarczej i Pieni�nej..............................................42 1.9.1. Podstawy prawne i g��wne za�o�enia...............................................42 1.9.2. Etapy ustanowienia...........................................................................43 1.10. Rozw�j integracji europejskiej w latach dziewi��dziesi�tych......................43 1.10.1. Konferencja Mi�dzyrz�dowa 1996�1997......................................43 ;� . 1.10.2. Og�lna charakterystyka TA.............................................................44 1.10.3. Postanowienia dotycz�ce instytucji.................................................44 : 1.10.4. Inne zmiany przewidziane w TA.....................................................45 1.11. Traktat Nicejski...........................................................................................46 1.11.1. Konferencja Mi�dzyrz�dowa 2000..................................................46 1.11.2. Og�lna charakterystyka TN............................
gosicka