AVT2316.pdf

(220 KB) Pobierz

269649888 UNPDF

Linijka świetlna

na dekoderach 7442

Do czego to służy?

Weszło już w zwyczaj, że pod koniec

i na początku nowego roku na łamach

Elektroniki dla Wszystkich pojawiają się

opisy najróżniejszych układów elektro−

nicznych służących generacji efektów

świetlnych. Powody takiego lokalizowa−

nia w czasie tych opisów są oczywiste:

święta Bożego Narodzenia i rozpoczy−

nający się w styczniu karnawał. Można

przypuszczać, że choinki bożonarodze−

niowe naszych Czytelników zostały już

zelektronizowane do granic możliwości,

a Ich domowe czy szkolne dyskoteki

mogą każdego oszołomić niespotykaną

ilością efektów świetlnych i akusty−

cznych. Mam jednak nadzieję, znajdzie

się tam jeszcze miejsce na opracowane

przeze mnie proste urządzenia, które

jak mam nadzieję spotkają się z uzna−

niem moich Czytelników.

Opracowane zostały dwa nowe efek−

ty świetlne: jeden bardzo prosty w wy−

konaniu, z którym zapoznamy się już

dzisiaj i drugi, bardziej skomplikowany,

z którego opis zostanie opublikowany w

najbliższej przyszłości.

W listach jakie nadsyłacie do redakcji

EdW niejednokrotnie wspominacie, że

Waszym posiadaniu znajdują się jeszcze

liczne cyfrowe układy scalone całkowi−

cie sprawne, lecz już technicznie prze−

starzałe. Najczęściej chodzi o układy se−

rii UCY produkcji byłego CEMI. Zapytu−

jecie też, co z takich układów można

zrobić, jak można wykorzystać te ele−

menty? Odpowiedź najczęściej była

przecząca: nie można przecież cofnąć

postępu techniki i układów serii UCY

nie będziemy mogli z pewnością wyko−

rzystać do budowy nowoczesnego ukła−

du cyfrowego. Do budowy nowoczes−

nego układu cyfrowego nie, ale może

da się te elementy wykorzystać do bu−

dowy zabawek, czy też prostych efek−

tów świetlnych. W artykule, który za−

częliście czytać postaram się udowo−

dnić, że jest to możliwe.

Proponowany układ należy do grupy

najpopularniejszych układów efektów

świetlnych, tzw. linijek. Jest bardzo pro−

sty w wykonaniu i jak już wiecie, do je−

go budowy będzie można wykorzystać

najtańsze, „złomowe“ elementy. Wyko−

rzystując praktycznie dowolną ilość i−

dentycznych modułów będziemy mogli

zbudować linijkę świetlną z przesu−

2316/1

wającym się punktem o praktycznie do−

wolnej długości.

mentem jest scalony rewersyjny licznik

BCD typu 4510. Układ ten, stosowany

już w naszych konstrukcjach posiada

spore możliwości, z których wykorzy−

stamy tylko dwie: zliczanie impulsów

podawanych na wejście zegarowe i pre−

zentację wyników w kodzie BCD oraz

możliwość zmiany kierunku zliczania (o−

dejmowanie lub dodawanie do zawar−

tości licznika kolejnych impulsów).

Jako generator impulsów zegarowy

pracuje moja „ukochana“ kostka, oczy−

wiście NE555 − IC3. Częstotliwość wy−

twarzanego przez ten układ przebiegu

prostokątnego określona jest pojem−

nością C5 oraz rezystancją R10, R11 i

PR1. Za pomocą potencjometru monta−

żowego PR1 możemy w szerokich gra−

nicach zmieniać jej wartość, a zatem

szybkość przesuwania się punktu

świetlnego.

Jak to działa?

Schemat elektryczny proponowane−

go układu został pokazany na rysunku 1.

Możemy go podzielić na dwie części:

górna przedstawia układ sterujący efek−

tem linijki świetlnej, a dolna, którą w

wykonaniu praktycznym możemy po−

wielić w zasadzie dowolną ilość razy po−

kazuje moduł wykonawczy sterujący

dziesięcioma diodami LED. Część ste−

rująca została zaprojektowana z wyko−

rzystaniem nowoczesnych układów

scalonych, natomiast do budowy modu−

łu wykonawczego możemy zastosować

układy 7442 serii standard, nawet scala−

ki produkcji CEMI.

Omawianie układu rozpoczniemy od

części sterującej, której centralnym ele−

Krok D C B A 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 0 0 0001111111 1 1

2 0 0 0110111111 1 1

3 0 0 1011011111 1 1

4 0 0 1111101111 1 1

5 0 1 0011110111 1 1

6 0 1 0111111011 1 1

7 0 1 1011111101 1 1

8 0 1 1111111110 1 1

9 1 0 0011111111 0 1

10 1 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0

54

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 12/98

269649888.051.png

269649888.062.png

269649888.073.png

Ciąg impulsów prostokątnych gene−

rowanych przez IC3 podawany jest na

wejście zegarowe licznika BCD − IC2. W

zależności od położenia jumpera JP1

kolejne impulsy są dodawane lub ode−

jmowane od bieżącej zawartości liczni−

ka. Zwarcie wejścia U/!D do plusa zasi−

lania powoduje wymuszenie trybu zli−

czania w górę, natomiast dołączenie go

do masy spowoduje przejście licznika w

tryb zliczania w dół.

Zastosowany w układzie licznik zreali−

zowany w technologii CMOS nie byłby

w stanie wysterować dużej ilości wejść

układów TTL, a w szczególności ukła−

dów TTL serii standardowej. Dlatego też

zastosowałem w układzie cztery bufory −

wzmacniacze prądowe zrealizowane na

tranzystorach T1 ... T4. Sterują one wej−

ściami dekoderów 7442, których może−

my zastosować znaczną ilość.

Układ, a także dołączone do niego

moduły wykonawcze zasilany jest na−

pięciem stabilizowanym typowym dla u−

kładów TTL +5VDC, pobieranym z wy−

jścia scalonego stabilizatora napięcia

IC4

Przejdźmy teraz do krótkiego opisu

modułu, a właściwie modułów wyko−

nawczych, których schemat pokazany

jest w dolnej części rysunku 1.

Jedynym elementem czynnym

wchodzącym w skład tego modułu jest

scalony dekoder kodu BCD

na kod 1 z 10 typu 7442.

Wejścia tego układu stero−

wane są z wyjść modułu

sterującego, natomiast do

wyjść zostało dołączone

dziesięć diod LED. W zależ−

ności od kombinacji stanów

logicznych na wejściach ko−

lejne diody zostają dołącza−

ne do zasilania od strony

masy, tak że uzyskujemy e−

fekt „biegnącego“ świateł−

ka, przesuwającego się w

zależności od ustawienia

jumpera w module steruj−

ącym w lewo, lub w prawo.

Zasadę działania układu de−

kodera 42 najlepiej ilustruje

zamieszczona poniżej tabela

prawdy tego elementu.

Jak widać, niski stan logiczny „prze−

suwa się“ na wyjściach układu w miarę

nadchodzenia kolejnych impulsów ze−

garowych, powodując powstawanie e−

fektu „biegnącego punktu“.

Rys. 2 Schemat montażowy

gnęło za sobą konieczność zastosowa−

nia kilku zworek, oznaczonych na stro−

nach opisowych płytek kreskami i sym−

bolami „Z“. Od wlutowania właśnie

tych zworek rozpoczniemy montaż u−

kładu, który wykonany w całkowicie ty−

powy i wielokrotnie już opisywany spo−

sób. Zmontujemy jedną płytkę modułu

sterownika i dowolną ilość płytek ukła−

dów wykonawczych, z których za po−

mocą prostego lutowania odcinków

srebrzanki zbudujemy naszą linijkę

śwetlną.

Montaż i uruchomienie.

Na rysunku 2 zostały pokazane mo−

zaiki ścieżek płytek obwodów druko−

wanych oraz rozmieszczenie na nich e−

lementów. Płytki zostały wykonane na

laminacie jednostronnym, co pocią−

Rys. 1 Schemat iideowy lliiniijjkii

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 12/98

55

269649888.084.png

269649888.001.png

269649888.002.png

269649888.003.png

269649888.004.png

269649888.005.png

269649888.006.png

269649888.007.png

269649888.008.png

269649888.009.png

269649888.010.png

269649888.011.png

269649888.012.png

269649888.013.png

269649888.014.png

269649888.015.png

269649888.016.png

269649888.017.png

269649888.018.png

269649888.019.png

269649888.020.png

269649888.021.png

269649888.022.png

269649888.023.png

269649888.024.png

269649888.025.png

269649888.026.png

269649888.027.png

269649888.028.png

269649888.029.png

269649888.030.png

269649888.031.png

269649888.032.png

269649888.033.png

269649888.034.png

269649888.035.png

269649888.036.png

269649888.037.png

269649888.038.png

269649888.039.png

269649888.040.png

269649888.041.png

269649888.042.png

269649888.043.png

269649888.044.png

269649888.045.png

269649888.046.png

269649888.047.png

269649888.048.png

269649888.049.png

269649888.050.png

269649888.052.png

269649888.053.png

269649888.054.png

269649888.055.png

269649888.056.png

269649888.057.png

269649888.058.png

269649888.059.png

269649888.060.png

269649888.061.png

269649888.063.png

269649888.064.png

269649888.065.png

269649888.066.png

269649888.067.png

269649888.068.png

269649888.069.png

269649888.070.png

269649888.071.png

269649888.072.png

269649888.074.png

269649888.075.png

269649888.076.png

269649888.077.png

269649888.078.png

269649888.079.png

269649888.080.png

269649888.081.png

269649888.082.png

269649888.083.png

269649888.085.png

Jednym z założeń, jakie postawiłem

sobie podczas projektowania układu li−

nijki świetlnej była jego prostota i ta−

niość. Dlatego też nie zastosowałem ja−

kichkolwiek złącz służących łączeniu ze

sobą kolejnych modułów wykonaw−

czych. Na spodniej stronie płytek Tych

modułów znajdują się odpowiednio po−

większone punkty lutownicze, za po−

mocą których możemy, lutując „od

spodu“ odcinki srebrzanki zmontować

linijkę praktycznie dowolnej długości.

Kolor świecenia diod LED nie ma dla

pracy układu najmniejszego znaczenia.

Tak więc możecie mieszać ze sobą dio−

dy o różnych kolorach, także w obrębie

jednego modułu.

W skład kitu umożliwiającego bu−

dowę opisanego układu wchodzić będą

następujące składniki:

1. Płytka modułu sterownika linijki

świetlnej

2. Płytka modułu wykonawczego

3. Elementy elektroniczne umożli−

wiające zbudowanie obydwóch modu−

łów

Ponieważ nie możemy w żaden spo−

sób przewidzieć, ile modułów wyko−

nawczych będziecie chcieli dołączyć do

sterownika, w kicie znajdować się

będzie tylko jeden taki moduł. W ofercie

handlowej AVT znajdują się płytki modu−

łów wykonawczych (2316/2), układy

7442 oraz diody LED, których możecie

zamówić dowolną ilość.

Wykaz ellementów.

Kondensatory

C1, C2

100µF

C5 220nF

C6 47nF

100nF

Rezystory

PR1 potencjometr montażo−

wy miniaturowy 200k

Ω

R2, R3, R4, R5 1,2k

R6, R7, R8, R9 3,3k

R10, R11

10k

AUTOR

Półłprzewodniikii

D1 ... D10

diody LED

IC1 7442

IC2 4510

IC3 NE555

IC4 7805

T1, T2, T3, T4 BC557

Kompllet podzespołłów z płłytką jjest

dostępny w siiecii handllowejj AVT

jjako kiit AVT−2316

Pozostałłe

CON1 ARK2 (3,5mm)

JP1 3x goldpin + jumper

56

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 12/98

C4, C3

R1 240

269649888.086.png

269649888.087.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

avt-757.pdf (124 KB)
AVT5156.pdf (487 KB)
AVT5146.pdf (250 KB)
AVT5143.pdf (232 KB)
AVT2839.pdf (163 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin