Atest 9-2010.pdf

Ewolucja problematyki ergonomicznej

Komputery za dobre dla rozporządzenia

Sieradz – oddział PIP

OCHRONA PRACY

9/2010

ISSN 1230–4700 • Nr indeksu 333115 • Nakład 7000 egz. • Cena 18 zł (w tym 0% VAT) • Wydawnictwo SIGMA-NOT

Ochrona przed

cząstkami stałymi

Ochrona przed

opryskaniem ciekłą

substancją chemiczną

Właściwości

antystatyczne

wg normy

EN 1149-1:1995

pod warunkiem

odpowiedniego

uziemienia

Ochrona przed

radioaktywnymi

cząstkami stałymi

wg normy

EN 1073-2:2002

Przeciwchemiczna

odzież ochronna

Kategoria III

Typ 5 i 6

Żadnych kompromisów

- stawką jest bezpieczeństwo pracownika

Kombinezon ochronny Tyvek ® Classic stanowi barierę zabezpieczającą przed nieorganicznymi substancjami

chemicznymi o niskim stężeniu oraz przed cząstkami stałymi o średnicy powyżej 1 µ m, a jednocześnie

umożliwia transfer pary wodnej. Jest odporny na rozerwanie i ścieranie a przy tym bardzo lekki.

Kombinezon nie pyli, nie zawiera wypełniaczy, spoiw ani silikonu.

Więcej informacji: 022 3200926

www.dpp-europe.com

Owalne logo firmy DuPont, Tyvek ® są zastrzeżonymi znakami handlowymi firmy DuPont bądź jej podmiotów zależnych.

w numerze

ludzie i wydarzenia

Sieradz

Robert Kozela

Teren działania sieradzkiej inspekcji ma w dużej mierze cha-

rakter rolny; dominują uprawy ziemniaka. Nie ma jednak go-

spodarstw wielkotowarowych, większość rolników posiada

małe gospodarstwa indywidualne. Takie rolnictwo nie jest

kontrolowane przez inspekcję, która prowadzi jedynie dzia-

łalność edukacyjną i prewencyjną na wsiach. 38

informacje

16 Zdrowie bez polityki

36 Głosy z Polski

9 | 2010 (760)

2 Teksty‑preteksty

3 Kłopoty z tożsamością

Jerzy Knyziak

ergonomia i higiena pracy

4 Ewolucja problematyki

ergonomicznej

Ryszard Paluch

18 Systemy informatyczne

wspomagające analizy

ergonomiczne

22 Obciążenie układu ruchu

ładowaczy odpadów

Zbigniew Jóźwiak

wypadki i awarie

44 Bezpieczna maszyna

Jerzy Szewczyk

reportaż

4 6 Cienka, a chroni

Robert Kozela

technologie i bezpieczeństwo

25 Bariery harmonizacji

systemów ADR i CLP

Bolesław Hancyk

60 Tester układów elektronicznych

Iwona Romanowska‑Słomka

Fotograia:

Piotr Witosławski

przepisy i normy

1 2 Na bieżąco…

13 Kontrola PIP a ustawa

o swobodzie działalności

gospodarczej

Piotr Wąż

28 Komputery za dobre dla

rozporządzenia

Małgorzata Majka

5 5 Normy ergonomiczne

5 7 Zwyczaj nie zastąpi

oświadczenia woli

Joanna Sendor

58 Nowe przepisy bhp

i prawa pracy

5 9 Zaległe składki na ubezpieczenia

Joanna Sendor

6 2 Wypożyczanie maszyn i urządzeń

– niezbędne dokumenty

Antoni Kozłowski

edukacja

50 Angielski dla behapowców

(lekcja 9)

Małgorzata Majka, Rafał Przebinda

52 Tarbonus sp. z o.o. i Wyższa

Szkoła Informatyki i Zarządzania

w Rzeszowie

54 Najbardziej aktualna oferta

szkoleniowa

edukacja dla bezpieczeństwa

3 4 Niepełnosprawni ruchowo

Bronisław Bieś

stałe rubryki

7 Wydarzenia

10 Technika na co dzień

3 2 Listy

3 3 Redakcja odpowiada

4 8 Bhp w sieci

4 9 Zmiany w przepisach

ludzie i wydarzenia

8 Ergonomię przyjmowano

z entuzjazmem

17 Kto jest kim w ochronie pracy:

Janusz Pokorski

4 2 Fizjologia pracy

Ryszard Szozda

Wkładka

Maszyny – Lista kontrolna

Atest – Ochrona Pracy

9 | 2010

teksty‑preteksty

rzysta z własnych studni. A le w ielu, to jeszcze nie wszysc y, t y m-

czasem do opr ysków woda jest niezbędna. Okazało się jedna k,

że (ja k infor muje „Polska – Głos Wielkopolsk i ” nr 170/10) uchy-

lenie niefor tunnego za k azu przek racza możliwości rady g miny,

gdyż… wymagałoby to ponownego porozwieszania obwiesz-

czeń na terenie gminy. „Nie chcieliśmy zmieniać rozporządze-

nia, ponieważ wójt wcześniej kazał je rozwiesić” – stwierdził

przewodniczący rady, po czym zobowiązał kierownika zakła-

du komunalnego do nieegzekwowania zapisu o zakazie pobo-

ru wody. Ciekawe mamy to „prawo miejscowe”.

Parytet na gondoli

Zawód gondoliera należy w Wenecji do tradycyjnie męskich

i – jak dotąd – nie wykonywała go żadna kobieta. Jak infor-

muje „Polska – Głos Wielkopolski” nr 190/10, niedawno do-

konano historycznego wyłomu i pewna wenecjanka ukończy-

ła kurs dla gondolierów. Jednak na razie jest tylko p.o. gondo-

liera, gdyż musi jeszcze otrzymać formalną licencję. Po prze-

czy taniu tej infor macji postanow iliśmy sprawdzić, czy kobieta

może być l isa k iem na Dunajcu. Zna leźliśmy coś na ten temat

na stronie internetowej Nowego Targu. Otóż Stowarzyszenie

Flisaków Pienińskich liczy ponad 900 członków (w tym 520

czynnych lisaków), ale nie ma tam ani jednej kobiety. Nigdy

zresztą żadna kandydatka się nie zgłosiła. Prezes stowarzysze-

nia uważa, że nie jest to zawód dla kobiet ze względu na wyso-

kie w ymagania w zakresie sprawności i sił y izycznej. Inaczej

jest w Słowacji. W tamtejszych irmach obsługujących spływ

Dunajcem, są zatrudnione kobiety – lisaczki.

Co się wlicza do czasu pracy

Zgodnie z art. 128 kodeksu pracy, czasem pracy jest czas, w któ-

r y m pracow nik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie

pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pra-

cy. Co jakiś czas powraca spór o interpretację tego przepisu – czy

czas ten liczy się od momentu wejścia na teren zakładu (lub po-

t w ierdzenia obecności) czy od chw ili, gdy pracow nik, przebrany

już w ubranie robocze, znajdzie się na stanowisku, gotów do pod-

jęcia czynności służbowych. Podobny problem wystąpił w Niem-

czech. Jak infor muje „Polska – Głos Wielkopolsk i ” nr 166/10 pe-

wien policjant obliczył, ile czasu zajmuje mu przygotowanie się

do pracy, gdyż stawia się do niej w cy wilu, a następnie przebiera

się w mundur i wiesza na sobie służbowe oporządzenie. Zajmu-

je mu to 15 minut, a przebranie się po służbie drugie tyle. Cza-

su tego nie wliczano mu do czasu pracy, a rocznie wyniosło to

w sumie 45 godzin. Policjant wniósł sprawę do sądu, domaga-

jąc się w zamian czasu wolnego lub dodatkowego wynagrodze-

nia. I – wygrał. Przyznano mu dodatkowy tydzień urlopu rocz-

nie. Nie wiemy, jak reguluje to niemieckie prawo i czy sąd miał

duże problemy z jego interpretacją, ale sprawa wywołała liczne

komentarze, np. czy recepcjonistce należy wliczyć do czasu pra-

cy czas potrzebny na wykonanie makijażu?

Jak u Hitchcocka

W połowie sierpnia br. portal Interia.pl poinformował, że za-

grożenie dla listonoszy stanowią nie tylko psy, ale również

mewy, a dzieje się to w nadmorskich miejscowościach w An-

glii. Tamtejsza lokalna prasa donosi, że mewy stały się tak

agresywne, iż listonosze zaprzestali w niektórych rejonach do-

ręczania przesyłek. Brak informacji, w czym konkretnie prze-

jawia się ta agresja, ale daje do myślenia wiadomość, że po-

zarządowa organizacja zajmująca się ochroną mew (w Wiel-

kiej Brytanii są gatunkiem ginącym) zaproponowała, że do-

starczy listonoszom ubrania ochronne. Przypomina się nam

dowcip o żebraku przebranym za pirata. Poza pirackim stro-

jem miał zamiast nogi drewnianą protezę, zamiast ręki hak,

a na oku czarną przepaskę. Przechodzień wręczył mu jałmuż-

nę, stwierdzając przy tym: Ale przecież ty nie jesteś prawdzi-

wym piratem. Na to żebrak – a właśnie że jestem, a właści-

wie byłem. Nogę naprawdę urwała mi kula armatnia, a rę-

kę straciłem podczas abordażu. – No, a oko? – Eee tam, głu-

pia sprawa, mewa mi narobiła. – Przecież od czegoś takiego

nie traci się oka. – Od tego nie, tylko chciałem oko obetrzeć,

a ten hak miałem dopiero od niedawna.

Prawo plażowe

„Polska” nr 165/10 informuje o licznych – obowiązujących

na plażach – zakazach, za których złamanie grożą mandaty.

Mowa jest o piciu piwa, opalaniu się topless, paleniu tytoniu

itp. Sprawy te reguluje tzw. prawo miejscowe. W Kołobrzegu

np. zakazano palenia na plaży, uznając jednocześnie, że gdy

ktoś wejdzie do wody, to już palić może. Z kolei w Trójmieście

obowiązuje zakaz gubienia na plaży… dzieci. Tę akurat infor-

mację postanowiliśmy zweryikować. Trójmiasto jako jed-

nostka administracyjna nie istnieje – są to trzy odrębne mia-

sta, każde ze swoimi władzami. My sprawdziliśmy w Gdań-

sku. Okazuje się, że nie ma w t y m przedmiocie żadnej uchwał y

rady miasta, czy rozporządzenia prezydenta. Ale prawdą jest,

że usłyszawszy z plażowych głośników komunikat o zagubie-

niu dziecka, strażnicy miejscy już pędzą z bloczkiem manda-

towym. Na jakiej podstawie? Otóż naginają dla potrzeb swej

mandatowej statystyki artykuł 106 kodeksu wykroczeń, prze-

widujący karę grzywny lub nagany dla tego, „kto, mając obo-

w ią zek opiek i lub nadzor u nad małoletnim do lat 7 a lbo nad in-

ną osobą niezdolną rozpoznać lub obronić się przed niebezpie-

czeństwem, dopuszcza do jej przeby wania w okolicznościach

niebezpiecznych dla zdrowia człowieka”.

Zgoda na nieprzestrzeganie

Pamiętamy to sprzed dwóch lat. Jakiś urzędnik z resortu pracy

nie potraił przeczy tać ze zrozumieniem dr ukowanego (do tego

po polsku!) tekstu unijnej dyrektywy, wydumał projekt, sejm

to bezmyślnie przyk lepał i zaczą ł się problem z obow ią zkow y m

pracownikiem do spraw ochrony przeciwpożarowej. Główny

inspektor pracy wówczas ogłosił, że do czasu odkręcenia tej

sprawy, inspekcja pracy nie będzie wymagała przestrzegania

obowiązującego prawa. Podobna sytuacja, tyle że w mniejszej

skali, wydarzyła się tego lata w wielkopolskiej gminie Duszni-

ki. W związku z panującymi upałami i związanym z tym bra-

kiem wody, wójt zakazał używania wody wodociągowej do ce-

lów rolniczych. Uznał, że nie dotknie to rolników, bo wielu ko-

A.S.

9 | 2010

www.atest.com.pl

Kłopoty z tożsamością

J edny m z k ier unków studiów, cieszą‑

posiadać specjalista, czy też wystarczy,

że jest przyuczony do jakiegoś wycinka

tej problematyki w ramach swojej głów‑

nej specjalności? To jest kwestia także

ważna dla przyszłości.

Wydaje się, że w najbliższych la‑

tach kontynuowana będzie tendencja

do podnoszenia kultury ergonomicz‑

nej absolwentów uczelni. Nowym ryn‑

kiem usług stanie się zapewne ocena

ryzyka ergonomicznego w ramach obo‑

wiązkowych badań ryzyka zawodowe‑

go dla wszystkich stanowisk pracy. Du‑

że znaczenie miałoby wyegzekwowa‑

nie przez PIP przychylnej d la ergonomii

wykładni tego obowiązku. Są to zada‑

nia tylko ułatwiające przeżycie. Daleko

jednak od tej wizji do generalnego po‑

stulatu Barletta, aby obserwować roz‑

wój technologii i zapewnić zaangażo‑

wanie ergonomii już w początkowych

fazach rozwoju. Wyszukiwarka Google

zaoszczędza każdemu z nas setki albo

tysiące godzin, jest bardzo ergonomicz‑

na, ale jej współtwórcami nie są ergono‑

miści. Podobnie jest z innymi ważnymi

technologiami.

cych się dużym zainteresowaniem

na Uniwersytecie Jagiellońskim, jest

kognitywistyka – interdyscyplinarna

nauka zajmująca się tworzeniem mo‑

deli umysłu oraz naturalnymi i sztucz‑

nymi systemami przetwarzania infor‑

macji. Analiza zadań tej nauki narzuca

w naturalny sposób porównanie z er‑

gonomią, również nauką interdyscypli‑

narną o istotnym znaczeniu praktycz‑

nym. Dlaczego ergonomia nie uzyska‑

ła porównywalnego statusu kierunku

uniwersyteckiego mimo znacznie dłuż‑

szej historii i bardzo obiecujących po‑

czątków? Warto się nad tym zastano‑

wić, zwłaszcza przy okazji I Kongresu

Ergonomii, który odbędzie się pod ko‑

niec września br. w Warszawie. Wcze‑

śniej jedyny podobny kongres (między‑

narodowy), odbył się w Polsce ponad

30 lat temu.

Ergonomia miała swoje pięć minut,

a nawet znacznie więcej. Były to lata

60. i 70. Powstawały wtedy kolejno ko‑

mitety i stowarzyszenia – przy związ‑

kach zawodowych, federacji NOT, a na‑

wet przy Polskiej Akademii Nauk. W ro‑

ku 1977 zarejestrowano Polskie Towa‑

rzystwo Ergonomiczne, największą or‑

ganizację środowiskową. Istniał wów‑

czas silny, wręcz entuzjastyczny ruch

oddolny na rzecz wykorzystywania er‑

gonomii. Ważne było wtedy poparcie

osób o dużym prestiżu, m.in. prof. Ja‑

na Kaczmarka, prezesa NOT, a także

ministra nauki, szkolnictwa wyższe‑

go i techniki, który publicznie deklaro‑

wał, że czuje się ergonomistą. Z drugiej

strony sceny polit ycznej istotna była po‑

zycja prof. Jana Rosnera, ergonomisty

z SGPiS, człowieka z rozległymi, mię‑

dzynarodowymi kontaktami, kojarzo‑

nego z opozycją. Podczas Kong resu Mię‑

dzynarodowego Stowarzyszenia Ergo‑

nomicznego, któr y odbył się w roku 1979

w Warszawie, przewodniczącym tej or‑

ganizacji na kolejną kadencję wybrano

właśnie J. Rosnera. Mimo tych atutów

i entuzjazmu środowiska, ergonomia

nie uzyskała statusu dyscypliny aka‑

demickiej. Ostatecznie ergonomiści za‑

akceptowali minimalizm, czyli obronę

Jerzy

Knyziak

Redaktor naczelny

etatów, prawie wyłącznie na uczelniach.

Brakowało zdecydowanie ważnych re‑

alizacji technicznych, które kojarzono

by z osiągnięciami tej dyscypliny. Pa‑

miętam jeszcze z połowy lat 80. bardzo

kompetentnych ergonomistów: kon‑

struktorów z Instytutu Obróbki Skra‑

waniem w Krakowie, z IBMER‑u w Kłu‑

dzienku czy ośrodka konstrukcji ma‑

szyn budowlanych w Kobyłce k. War‑

szawy. Ich pracownie wkrótce jednak

przestały istnieć.

Słabą stronę ergonomii stanowiło

określenie jej tożsamości – na czym po‑

lega jej specyika jako nauki, czy stoso‑

wane metody badawcze nie są wtórne

w stosunku do innych dyscyplin. Do‑

datkowo, brak ambitnych celów prak‑

tycznych i trudności gospodarcze lat

80. doprowadziły do stagnacji. W więk‑

szości uczelni, poza humanistycznymi,

wprowadzono wprawdzie ergonomię ja‑

ko przedmiot, a le skojarzony najczęściej

z bhp, nauką o pracy itp. Maria Wykow‑

ska z AGH przeprowadziła na począt‑

ku lat 90. badania, z których wynikało,

że ergonomia jest realizowana na pol‑

skich uczelniach w ramach przedmio‑

tów, które określono 44 różnymi ter‑

minami. Stosowne zakłady znajdowały

się np.w ramach w ydziałów: Mechanik i

i Wibroakustyki, Inżynierii i Robotyki,

Leśnictwa, Form Przemysłowych, Or‑

ganizacji i Zarządzania, Inżynierii Pro‑

dukcji. Wśród polskich ergonomistów

są antropolodzy, geografowie, inżynie‑

row ie wszystk ich specja lności, plast yc y

i oczywiście lekarze. Znakomicie funk‑

cjonuje także ergonomistka polonistka.

Czy można mów ić o standardzie – mini‑

mum wiedzy ergonomicznej, jaką musi

***

Ze względów zdrowotnych złożyłem

rezygnację z funkcji redaktora naczel‑

nego ATESTU‑OP. Poza t y m uw ierzyłem,

że jeśli odejść z posady to tylko we wrze‑

śniu br. Przemawia za tym magia liczb.

Przy równo 40 latach mojej pracy upły‑

wa 2/3 tego okresu – 26 lat i 8 miesięcy –

pracy w ATEŚCIE. Również we wrześniu

mija 18 lat od czasu uzupełnienia daw‑

nego tytułu OCHRONA PRACY o słowo

ATEST. Miesięcznik w nowej wersji osią‑

g ną ł dojrzałość. W t y m okresie ukształ‑

tował się w redakcji nowy zespół. Ży‑

wię przekonanie, że będzie realizował

naszą misję: „Grać w dobrej drużynie”

i kontynuował przedsięwzięcia tak‑

że pozaredakcyjne, takie jak konkurs

ZŁOTE SZELKI, doroczna konferencja

ATESTU‑OP, czy wirtualne Muzeum

Ochrony Pracy.

Zespołowi życzę tego serdecznie,

Czytelnikom dziękuję za liczne dowo‑

dy sympatii.

Atest – Ochrona Pracy

9 | 2010

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: