2006.06_Nagrywanie pulpitu–Istanbul w praktyce_[Oprogramowanie].pdf

aktualności

GNOME

Nagrywanie pulpitu

– Istanbul w praktyce

Claus Schwarm

uczenia się czegoś nowego jest przy-

glądanie się innym przy pracy. Wie-

le rzeczy można zrobić na tyle spo-

sobów, że prawie zawsze można dowie-

dzieć się o nich czegoś nowego; korzystanie

z komputera nie jest tu wyjątkiem. Ponadto,

niezależnie od podejmowanych wysiłków,

Linux z jego wszystkimi szczegółami

wciąż bywa czasem nieco skomplikowa-

ny.

wadza się do naciśnięcia przycisku, gdy roz-

poczynamy serię operacji myszą bądź kla-

wiaturą, oraz naciśnięcia innego, po jej za-

kończeniu. Póki co nie ma możliwości na-

grywania dźwięku, stan ten może jednak

ulec z czasem zmianie.

(aplet), który mógł zostać wyłączony – przez

ciebie bądź w koniguracji dystrybucji.

Jeżeli nie widzisz czerwonej kropki, wy-

wołaj menu kontekstowe dla wybranego

panelu i wybierz opcję "Dodaj do pane-

lu...". Obszar powiadomień znajdziesz pod

"Narzędzia użytkowe". Kliknij na "Dodaj"

aby zamknąć dialog. Powinieneś zobaczyć

teraz na panelu czerwoną kropkę.

Obszar powiadomień jest na ogół wy-

korzystywany do przekazywania infor-

macji o stanie działających programów,

jednak w przypadku Istanbul służy on in-

terakcji z programem. Czerwony przycisk

nie oznacza, że Istanbul rozpoczął już na-

grywanie – oznacza on, że aby je rozpocząć

trzeba nań kliknąć. Podczas nagrywania

Istanbul pokazuje w tym samym miejscu

przycisk stop.

Wszystkie inne funkcje Istanbul dostęp-

ne są w menu kontekstowym jego ikony:

O programie, Preferencje oraz Wyjście. Użyt-

kownicy nie korzystający z górnego panelu

Zaczynamy

Podczas instalacji Istanbul dodaje do menu,

pod Aplikacje–>Dźwięk & obraz, pozycję

Istanbul Desktop Session Recorder . Jeżeli jej

nazwa jest dla Ciebie zbyt długa, po pros-

tu zmień ją za pomocą edytora menu

GNOME.

Po uruchomieniu Istanbul zgłasza swoją

gotowość wyświetlając na panelu małą czer-

woną kropkę; jeżeli nie jest ona widoczna,

nie masz czynnego obszaru powiadomień

– opisuje go specyikacja Freedeskop i powi-

nien być on implementowany przez każdy

współczesny menedżer okien.

Pod GNOME'em obszar powiadomień

obsługiwany jest przez specjalny program

Jeżeli masz szczęście, znajdziesz w po-

bliżu Grupę Użytkowników Linuksa (LUG,

ang. Linux User Group ). Odwiedzenie spo-

tkania LUG jest często dobrą okazją spo-

tkania nowych przyjaciół oraz nauczenia

się czegoś nowego poprzez przyjrzenie się,

jak inni rozwiązują pewne problemy. Co

jednak robić, jeżeli w twojej okolicy nie ma

LUG, ani nawet żadnych innych użytkow-

ników Linuksa?

Prostym rozwiązaniem tego problemu

jest screencasting – nagrywanie operacji

wykonywanych na pulpicie w postaci il-

mu.

Na pierwszy rzut oka pomysł wydaje

się bez sensu: po co nagrywać coś, co już

wiemy? Screencasty można jednak udostę-

pniać bądź wymieniać. Ich umieszczania

na darmowych stronach w Internecie jest

bardzo proste. Jeżeli będą to robić i inni,

nauczenie się Linuksa stanie się drobnost-

ką.

Jak jednak tworzyć screen-

casty?

Pomimo faktu, że na forach internetowych

prośby o narzędzia pozwalające nagrywać

obraz z ekranu pojawiają się raczej często,

póki co nie ma ich wiele. Wśród już istnie-

jących wymienić można Istanbul – rozwią-

zanie proste i łatwe w użyciu.

Istanbul opisuje siebie jako nagrywar-

kę sesji pulpitu. Jest napisany w Pythonie,

zaś większość pracy wykonuje dlań GStrea-

mer. Nagrywanie za pomocą Istanbul spro-

Rysunek1. Dialog preferencji Istanbul jest bardzo łatwy w użyciu

40 czerwiec 2006

oprogramowanie

J ednym z najprostszych sposobów na-

GNOME News

mogą mieć kłopoty z klikaniem na tych

opcjach, ponieważ gdy Istanbul znajduje się

w dolnym panelu menu nie jest wyświetla-

ne w całości; pomaga tutaj otwieranie go

klikając na ikonie tak wysoko, jak tylko jest

to możliwe bez nie traienia w nią.

Dialog preferencji jest nieskompliko-

wany, co jest cechą pożądaną dobrego

programu dla GNOME. W jego pierwszej

części można ustawić szerokość, wyso-

kość oraz częstotliwość klatek tworzone-

go ilmu. Druga część dotyczy zapisywa-

nia: można tu podać nazwę pliku, a także

zaznaczyć opcję nakazującą kodowanie

ilmu po nagraniu. Trzecia część związana

jest z przesyłaniem nagrywanych sesji

na żywo do innych użytkowników, jest

do tego potrzebny dostęp do serwera Ice-

cast2.

Dla większości użytkowników najważ-

niejszymi opcjami będą parametry nagry-

wanego ilmu oraz funkcja kodowania po

nagraniu. Kodowanie ilmu bardzo obcią-

ża procesor i praktycznie rzecz biorąc nie

ma na to żadnego sposobu: po prostu im

szybszy procesor, tym lepiej. Ponadto pul-

pit ma na ogół znacznie wyższą rozdziel-

czość niż typowy ilm w formacie MPEG,

zaś uzyskiwane podczas nagrywania da-

ne muszą być przemieszczane. Z tego wzglę-

du na ogół warto uruchomić opcję póź-

niejszego kodowania, tj. po zakończeniu

nagrywania.

Gdy wyżej wymieniona opcja jest

aktywna, kliknięcie na przycisku "Stop"

w obszarze powiadomień powoduje zas-

tąpienie go małym twardym dyskiem, co

oznacza że ilm jest kodowany. Po chwili

ponownie ulegnie o zmianie, z powrotem

w przycisk nagrywania. Z drugiej strony,

warto wiedzieć że gdy opcja ta nie jest ak-

tywna, naciśnięcie "Stop" może się wyda-

wać działać z opóźnieniem. Pomimo wra-

żenia, że Istanbul zawiesił się, na ogół nie

jest to prawdą; po prostu potrzeba mu

trochę czasu, czasem kilku sekund, na “do-

gonienie” użytkownika. Z tego względu

lepiej włączyć kodowanie po zapisie.

Z tych samych powodów przy nagry-

waniu warto korzystać z niskiej rozdziel-

czości ekranu: im mniej pikseli do zako-

dowania, tym mniej męczymy komputer.

Należy jednak pamiętać, że nie wystarczy

tu skorzystać z dialogu zmiany rozdziel-

czości GNOME, System–>Preferencje–>Roz-

dzielczość ekranu ". Konieczna jest także

odpowiednia koniguracja serwera X,

w przeciwnym razie w uzyskanym ilmie

mogą pojawić się dziwne efekty. Każda dy-

strybucja dostarcza tutaj swoje własne na-

rzędzia, zaś jeżeli orientujesz się w pliku

koniguracyjnym serwera X, po prostu

wpisz tam odpowiednią rozdzielczość

i zrestartuj serwer.

Domyślną częstotliwością klatek Istan-

bul jest 10 klatek na sekundę (fps, ang. fra-

mes per second ); oznacza to, że w ciągu

każdej sekundy komputer rejestruje stan

ekranu 10 razy. Z tego względu na ogół do-

brym pomysłem jest zmniejszenie tej licz-

by, za pomocą dialogu preferencji. Za-

cznij od 1 fps i zwiększaj tę wartość o 1

tak długo, aż uzyskasz satysfakcjonujące

rezultaty. Na ogół nawet tak niskie war-

tości wystarczają dla uchwycenia więk-

szości zdarzeń na ekranie, jednak doś-

wiadczeni użytkownicy mogą korzysta-

jąc z myszy i klawiatury zdziałać bardzo

wiele – nawet w ciągu sekundy! Może

okazać się niezbędnym zmuszenie się do

zwolnienia tempa, w przeciwnym razie

widzowie mogą mieć problemy z nadą-

żeniem za kliknięciami myszy i naciśnię-

tymi klawiszami.

Domyślnie Istanbul tworzy plik "desk-

top-recording.ogg" w folderze domowym

użytkownika, wykorzystując jako format

strumienia i pliku format OGG. Powinny

z nim sobie radzić wszystkie dystrybucje

Linuksa i odtwarzacze wideo.

Wypuszczono GNOME 2.14

Nowa wersja udostępnia użytkowni-

kom nowy pakiet administracyjny, ogól-

nosystemowe poprawki wydajnościo-

we, lepsze mechanizmy wyszukiwania,

nową edycję telefonu internetowego oraz

wiele innych ulepszeń. Nowy pakiet

administracyjny zawiera na wejściu

dwie nowe aplikacje, Pessulus i Sabayon ,

mające na celu uproszczenie zarządzania

wielkoskalowego wdrażania desktopów.

http://www.gnome.org/start/2.14/

Rozpoczęto GNOME Podcast

Pierwszy epizod zawiera krótkie wpro-

wadzenie ze strony jego twórcy, recenzję

gnome-xchat, rzut oka na dawną stronę

GNOME z 1998 roku i wiele innych.

Podcasty to pliki bądź strumienie audio

i/lub wideo, rozpowszechniane poprzez

kanały RSS.

http://feeds.feedburner.com/gnomepodcast

Source21.nl:

wywiad z Jeffem Waughem

Wspomniany wywiad, omawiający

m.in. GNOME 2.14, znaleźć można

na stronie Source21.nl, nadawanego

z Holandii vidcastu poświęconego wol-

nemu i otwartemu oprogramowaniu.

Jeff Waugh to były zarządca wersji

GNOME, obecnie odpowiedzialny

za komercyjny i społeczny rozwój

Ubuntu. Wywiad przeprowadzono

w języku angielskim.

http://www.source21.nl/2006/03/20/fosdem-

2006-gnome/

Wypuszczono Ekigę 2.0.0

Aplikacja Ekiga , nosząca dawniej nazwę

GNOME Meeting, została wypuszczo-

na w wersji 2.0.0. Ten programowy tele-

fon internetowy obsługuje zarówno SIP,

jak i H.323, pozwalając na nawiązywa-

nie połączeń tele- i wideofonicznych

przez Internet. Usługę tę często określa

się mianem Voice-over-IP, może być ona

darmowa.

http://www.ekiga.org/

Wypuszczono Evolution 2.6.0

Nowa wersja udostępnia nowy kom-

ponent “notatki”, odmieniony edytor

zdarzeń i zadań, obsługę publikowania

kalendarza oraz szereg innych ulepszeń,

między innymi poprawki błędów oraz

udoskonalony interfejs użytkownika.

Evolution to klient poczty elektronicznej

ze zintegrowaną funkcjonalnością pocz-

tową, książki adresowej i kalendarza.

http://www.gnome.org/projects/evolution

Wypuszczono Glom 1.0

Glom to luźno oparta na FileMakerze

Pro aplikacja do projektowania syste-

mów bazodanowych – tj. kombinacja

interfejsu użytkownika i bazy danych,

nie wymagająca praktycznie żadnego

programowania. Glom wykorzystuje

w charakterze silnika PostgreSQL, nie

jest jednak w stanie edytować baz,

których sam nie stworzył. Program

jest dostępny w Ubuntu 6.06 (Dapper

Drake).

http://www.glom.org/

Instalacja

Istanbul instaluje się łatwo. W przypadku

Ubuntu 5.10 ("Breazy Badger") można go

znaleźć w jego repozytoriach "universe";

po prostu dodaj repozytorium do listy,

by móc zainstalować Istanbul za pomocą

System–>Administracja–>Menedżer pakie-

tów Synapt ic". Fedora Core 5 zawiera go

w repozytorium Extras . W Debianie jest

on dostępny w gałęziach „Testing” oraz

„Unstable”.

Jeżeli twoja dystrybucja z jakiegoś po-

wodu nie udostępnia pakietów Istanbul , nie

przejmuj się. Równie łatwo przeprowadzić

można kompilację i instalację z kodu źró-

dłowego.

Istanbul wykorzystuje GStreamer 0.8,

GTK+ oraz Pythona. Jeżeli kiedykolwiek

kompilowałeś pakiety korzystające z ww.

komponentów odpowiednie zależności po-

winny być już spełnione. W dystrybucjach

opartych na Debianie niezbędne pakiety

noszą nazwy python-dev, python-gtk2-dev,

libgstreamer-plugins0.8-dev, python-gst, libgtk-

2.0-dev oraz libglade2-dev ; w przypadku in-

nych dystrybucji nazwy te mogą być nieco

inne.

www.lpmagazine.org

aktualności

GNOME

Pobierz archiwum tar i rozpakuj je

wybierając "Rozpakuj tutaj" z menu kon-

tekstowego pakietu. W nowo utworzo-

nym katalogu otwórz terminal, a następnie

postępuj w typowy sposób: uruchom "./

conigure", "make" oraz, z prawami admi-

nistratora "make install". Jeżeli środowi-

sko i zależności są zainstalowane popraw-

nie, jest bardzo mało prawdopodobne, że

wystąpią jakiekolwiek problemy.

zapyta, czy chcesz połączyć warstwy, czy

też zapisać animację – wybierz tę drugą

możliwość i już.

W ten sposób niezwykle prosto mo-

żna przyciąć obraz do konkretnego ob-

szaru – na przykład okna. Nieco skom-

plikowane jest usuwanie pojedynczych

klatek, pracuje się bowiem ze wszystkimi

warstwami, których liczba może w za-

leżności od długości pliku szybko się-

gnąć setek. Ręczne wyszukiwanie odpo-

wiednich warstw nie jest zbyt wygod-

nym sposobem wycinania fragmentów

ilmu.

Jeżeli ani Istanbul , ani Byzanz nie odpo-

wiadają twoim potrzebom, jest także Xvid-

cap . Program ten dostępny jest w dwóch

wersjach: klasycznego Xvidcap oraz now-

szej, opartej na GTK2 wersji o nazwie gvid-

cap ; obie wersje posiadają wspólny pakiet

źródłowy. Niestety wygląda na to, że opie-

kun programu nie ma ostatnio czasu dbać

o jego aktualność, z tego względu kompila-

cja ze źródeł może okazać się – zwłaszcza

w przypadku nowszych dystrybucji – nie-

trywialnym zadaniem. Z drugiej strony,

przy odrobinie szczęścia znajdziesz pakie-

ty binarne w swojej dystrybucji, zaś dla

starszej wersji 1.1.3 również na stronie pro-

gramu znaleźć można kilka różnych takich

pakietów.

Xvidcap może nagrywać jedynie część

ekranu – np. pojedyncze okno albo jesz-

cze mniejsze obszary. Wybrany obszar

oznaczony jest widocznym na ekranie

czerwonym prostokątem. Ponadto xvid-

cap umie nagrywać pochodzący z mi-

krofonu dźwięk, co pozwala przekazy-

wać w czasie pokazu dodatkowe instruk-

cje. Do nagrywania oraz kodowania do

formatu AVI program wykorzystuje bi-

bliotekę FFMPEG.

Xvidcap to sympatyczna aplikacja,

jednak o ile nie są ci niezbędne szczegól-

ne właściwości programu, nie warto mar-

nować czasu na próby zmuszenia go do

działania – lepiej poczekać aż jej opiekun

naprawi problemy kompilacji, względnie

na włączenie pakietów z nią do twojej dys-

trybucji.

Rysunek 2. Nagrana sesja pulpitu

Alternatywy

Istanbul nagrywa pełen ekran, co nie zaw-

sze jest pożądane – zwłaszcza biorąc pod

uwagę, że edycja zakodowanego pliku wi-

deo oznacza na ogół konieczność ponow-

nego kodowania, co często skutkuje utratą

jakości. Ponadto użytkownicy Windows

mogą mieć kłopoty z plikami OGG, nie

można ich także gładko integrować ze stro-

nami WWW.

Z tych właśnie powodów wkrótce po

pierwszej wersji Istanbul wypuszczono

inną aplikację. Już jej nazwa sugeruje wy-

raźne związki. Byzanz umożliwia równie

łatwe nagrywanie sesji, jak Istanbul , też

korzysta z GStreamera w charakterze sil-

nika i korzysta się zeń równie prosto, jak

z Istanbul . To jednak już prawie wszystkie

ich podobieństwa.

W przeciwieństwie do Istanbul , Byzanz

zapisuje obraz w postaci animowanych

GIFów, nie plików OGG. Zamiast korzy-

stać z obszaru powiadomień, jest on aple-

tem panelu GNOME, co komplikuje insta-

lację.

Zajrzyj do repozytoriów swojej dys-

trybucji aby sprawdzić, czy dostępne są

pakiety binarne Byzanz . Przykładowo, Fe-

dora Core 5 zawiera go w repozytoriach

“Extra”.

Aby uruchomić Byzanz należy otworzyć

menu kontekstowe panelu GNOME, wyb-

rać "Dodaj do panelu", a następnie wybrać

wspomniany program z sekcji 'Inne'. Po-

dobnie jak w przypadku innych apletów,

pozostanie on na panelu tak długo, jak

nie zostanie on przez nas stamtąd usunię-

ty – co jest zaletą, ponieważ jest on zawsze

gotów do działania.

Wprawdzie Byzanz nie jest w stanie na-

grywać konkretnych okien bądź fragmen-

tów pulpitu, format GIF bardzo ułatwia

jednak edycję. Nie są do tego potrzebne

specjalne narzędzia do obróbki ilmów, jest

także zbędne ponowne kodowanie.

Po prostu otwórz plik GIMPie, zaznacz

interesujący cię obszar, wprowadź odpo-

wiednie zmiany i każ je zapisać. Program

Nie ma także możliwości nagrywania

instrukcji, jest to jednak drobna niedogo-

dność – bardzo prosto można nagrać mo-

wę osobno i później dodać ją do obrazu.

Właściwie, będzie zapewne dobrym po-

mysłem nagranie instrukcji najpierw, a nas-

tępnie wykonywanie operacji na ekra-

nie podczas odtwarzania ścieżki dźwię-

kowej.

Wersja 0.1.1 Istanbul wypuszczona

została 1 lipca 2005 roku, co jak na projekt

Open Source jest długim okresem nieak-

tywności. Z drugiej strony, większość

funkcjonalności i tak zapewnia tutaj G-

Streamer, który z kolei pojawił się nie-

dawno w nowej, znacznie ulepszonej wer-

sji. Ulepszenia te najprawdopodobniej

ulepszą i ustabilizują także Istanbul , gdy

tylko aplikacja zostanie podeń przepi-

sana.

Ponadto mimo wad Istanbul używa się

niezwykle prosto, jest bardzo łatwy w insta-

lacji oraz przydatny w razie potrzeby szyb-

kiego nagrania krótkiej sesji. Gdy tylko nie

są zbyt ważne szczegóły – czyli o ile nie

tworzy się na przykład screencastu z rapor-

tem jakiegoś błędu bądź przedstawiającego

twoją nową kompozycję graiczną pulpitu

– Istanbul jest dobrym narzędziem; właści-

wie stwierdzisz pewnie z czasem, że napi-

sanie długiego wyjaśnienia i wysłanie go

e-mailem jest bardziej skomplikowane, niż

po prostu nagranie odpowiednich dzia-

łań i wysłanie pliku wideo. Kiedy jednak

istotne są szczegóły, lepszą opcją jest obec-

nie Byzanz .

Którego jednak nie wybierzesz: nie

ma już wymówek od rozpoczęcia tworze-

nia własnej biblioteki tutoriali w postaci

screencastów i dzielenia się nimi ze świa-

tem.

Podsumowanie

Istanbul nie jest przeznaczony do zastoso-

wań profesjonalnych. Kursor nie wygra ża-

dnego konkursu piękności, nie ma możli-

wości nagrywania tylko fragmentów ek-

ranu, a – zapewne w efekcie powyższego

– ruch widoczny w w uzyskanych ilmach

nie zawsze jest płynny.

http://live.gnome.org/Istanbul

http://www.gnomeiles.org/app.php?soft_

id=1261

http://xvidcap.sourceforge.net/

42 czerwiec 2006

oprogramowanie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: