Komputer w szkole specjalnej Ok�adka, strony dzia�owe Roman Kirilenko Fotografie Ryszard Pigtkowsk� WSiP Redaktor El�bieta Gogolewska Redaktor techniczny Zofi Chy�a SPIS TRE�CI Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Cz�� pierwsza. PERSPEKTYWA SPECJALNEJ EDUKACJI KOMPUTEROWEJ . . . . 7 Jan E,aszczyk: Rola komputera w edukacji specjalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Krzysztof Markiewicz: Sprz�t komputerowy i systemy operacyjne dla edukacji specjalnej.......................................... 16 I Miros�aw Modzelewski: Klasyfikacja i lffyteria oceny edukacyjnych program�w komputerowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Klasyfikacja edukacyjnych program�w komputerowych . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Og�lne kryteria oceny program�w komputerowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Gry komputerowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Aleksander Korczaka Elementy metodyki nauczania podstaw informatyki w kszta�ceniu specjalnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Podmiot i przedmiot kszta�cenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Zakres przedmiotu informatyka w szkole specjalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 f Specyfika stosowania mikrokomputer�w na zaj�ciach w szkole specjalnej . . . . . . 40 i Mariusz Fila, Jan ~.aszczyk: Kszta�cenie nauczycieli do komputerowego wspomagania � Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne edukacji specjalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Warszawa 1998 Zadania Studium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Koncepcja programowa Studium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 ISBN 83-02-06711-3 Uczestnicy Studium i ich nab�r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Prowadz�cy zaj�cia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Zasady realizacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne � Organizacja i przebieg zaj�� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Warszawa 1998 Ocena efekt�w funkcjonowania studium . 60 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wydanie pierwsze Podstawowe problemy . 62 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arkuszy drukarskich 13 + 0,5 wk�. Papier offset. kl. III, 70 gr. rola 61 cm Stanislaw Jakubowski, Bogdan Szczepankowski: Rola technik informatycznych w pro- Sk�ad: Input TEX, Warszawa ul. Bolkowska 6 m. 9 cesie integracji os�b niepe�nosprawnych . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . 67 Skala zjawiska niepe�nosprawno�ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Druk i oprawa: Rzeszowskie Zak�ady Graficzne . . . . . . . Informatyczne wspomaganie os�b z dysfunkcj� narz�du ruchu . 68 Rzesz�w, ul. p�k. L. Lisa-Kuli 19. Zam. 197/98. ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 3 r Znaczenie komputera dla os�b nies�ysz�cych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Komputer dobrodziejstwem dla niewidomych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Krzysztof Markiewicz: Wykorzystanie Internetu dla potrzeb os�b niepe�nosprawnych 77 Zasoby informacyjne i edukacyjne WWW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Poczta elektroniczna - medium wspomagaj�ce komunikowanie si� . . . . . . . . . 81 frv Publiczne archiwa plik�w (FTP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Teleedukacja, telepraca, te�eus�ugi - szanse na niezale�n� aktywno�� . . . . . . . . 84 Cz�� druga. WYBRANE ZASTOSOWANIA KOMPUTERA W KSZTA�CENIU SPECJALNYM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Bogdan Szczepankowski, Andrzej Lemirowski: Komputer w pracy z dzieckiem z uszkodzonym s�uchem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Informacje wst�pne . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Komputer w wychowaniu s�uchowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Komputer w nauce mowy d�wi�kowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Komputer w nauce j�zyka migowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Stanis�aw Jakubowski: Komputer w kszta�ceniu dzieci z dysfunkcj� wzroku . . . . . 127 Niewidomi i s�abowidz�cy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Techniczne �rodki w edukacji niewidomych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 Techniki informatyczne w edukacji dzieci z dysfunkcj� wzroku . . . . . . . . . . . 151 Ma�gorzata Do�ska-Olszko, Anna Lechowicz: Dostosowanie komputera do indywidu- alnych potrzeb niepe�nosprawnego dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 Wst�p.......................................... 163 Rodzaje urz�dze� peryferyjnych i inne pomoce do pracy na komputerze . . . . . . . 165 Adaptacje softwarowe i programy typu shareware wykorzystywane w terapii pedago- gicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 Oprogramowanie logopedyczne i programy wspieraj�ce alternatywn� komunikacj� . 173 Wymagania wobec program�w edukacyjnych dla dzieci niepe�nosprawnych ruchowo 174 Rola komputera w pracy z dzie�mi niepe�nosprawnymi ruchowo . . . . . . . . . . . 175 Krzysztof Markiewicz: Komputerowe stanowisko dla osoby niesprawnej ruchowo . . 179 Sprz�t i oprogramowanie wspomagaj�ce prac� z komputerem . . . . . . . . . . . . 179 Komputer jako urz�dzenie steruj�ce otoczeniem domowym . . . . . . . . . . . . . . 181 Maria Siedlecka: Komputer w pracy oligofrenopedagoga . . . . . . . . . . . . . . . 183 Ma�gorzata Jab�onowska: Komputer w pracy z dzieckiem do�wiadczaj�cym specy- ficznych trudno�ci w uczeniu si� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 Typowe �r�d�a niepowodze� szkolnych dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 Rola indywidualnych zaj�� korekcyjno-wyr�wnawczych . . . . . . . . . . . . . . . 194 Metody i �rodki zwi�kszaj�ce skuteczno�� oddzia�ywa� terapeutycznych . . . . . . 196 Wybrane zasady pracy wspomagaj�cej rozw�j dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . 206 Niekt�re ograniczenia i zagro�enia wynikaj�ce z zastosowania komputera w indywi- dualnej pracy z dzieckiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 Wykorzystanie komputer�w w edukacji specjalnej ci�gle jeszcze z trudem toruje sobie drog�. Mo�na wskaza� co najmniej kilka powod�w, dla kt�rych stosowanie tego �rodka dydaktycznego jest jeszcze dalekie od powszechno�ci. Kluczowa przyczyna takiego stanu rzeczy zwi�zana jest zapewne z niedostatkiem sprz�tu oraz oprogramowania dostosowanego do potrzeb kszta�cenia specjalnego. Inna wynika z postaw cz�ci kadry pe- dagog�w specjalnych oboj�tnych, a nawet niech�tnych poznaniu korzy�ci, jakie niesie z sob� komputer i umiej�tne jego zastosowanie w procesie kszta�cenia i rewalidacji os�b niepe�nosprawnych. Jeszcze inna wyra�a si� brakiem wiedzy o mo�liwo�ciach wykorzystania komputera w kszta�ceniu dzieci i m�odzie�y specjalnej troski oraz brakiem wzorc�w efektywnego dzia�ania w tym zakresie. Pedagodzy specjalni, kt�rzy si�gaj� w swojej pracy po to narz�dzie, kieruj� si� zazwyczaj intuicj�, w�asn� pomys�owo- �ci�, nierzadko metod� pr�b i b��d�w. Brak bowiem literatury dotycz�cej mo�liwo�ci i sposob�w wykorzystania komputer�w w edukacji specjalnej. Ksi��k�, kt�r� oddajemy czytelnikowi, pragniemy przybli�y� proble- matyk� komputerowego wspomagania kszta�cenia specjalnego podejmuj�c w niej wybrane zagadnienia z zakresu informatyzacji procesu naucza- nia, rewalidacji oraz przygotowania os�b niepe�nosprawnych do przysz�ej aktywno�ci zawodowej. Wyb�r zagadnie� determinowany by� przede wszystkim skal� praktycznych do�wiadcze� w dziedzinie zastosowania komputer�w w pracy z osobami niepe�nosprawnymi. Czytelnik znajdzie tu rozdzia�y, kt�rych autorzy prezentuj� wybrane zastosowania komputera w niemal wszystkich dziedzinach klasycznie pojmowanej pedagogiki spe- cjalnej, to jest: surdopedagogice, tyflopedagogice, oligofrenopedagogice, 5 pedagogice os�b niepe�nosprawnych ruchowo, a tak�e zagadnienie in- formatycznego kszta�cenia nauczycieli dla potrzeb pedagogiki specjalnej. Z �alem trzeba powiedzie�, i� w ksi��ce nieobecna jest problematyka wy- korzystania komputera w pracy resocjalizacyjnej, a tak�e - wa�nej ga��zi nowocze�nie rozumianej pedagogiki specjalnej - pedagogice zdolno�ci. Nie podj�to w niej tak�e zagadnienia samouctwa komputerowego - naj- skuteczniejszego bodaj �rodka nabywania kompetencji informatycznych. Ksi��ka sk�ada si� z dw�ch cz�ci. W pierwszej przedstawiono za- gadnienia og�lne, dotycz�ce specjalnej edukacji komputerowej niezale�nie od w�a�ciwo�ci podmiot�w, na kt�re jest ona skierowana. Cz�� druga zawiera rozdzia�y, kt�rych autorzy prezentuj� zastosowania komputer�w w pracy z osobami maj�cymi specyficzne dysfunkcje. W tre�ci ksi��ki czytelnik znajdzie dwie warstwy. Jedn�, informacyjn�, w kt�rej prezentowane s� nowe mo�liwo�ci, jakie tworzy komputer osobie niepe�nosprawnej oraz drug�, maj�c� charakter metodyczny, w kt�rej przedstawiono wybrane sposoby wykorzystania tych mo�liwo�ci w pracy pedagoga specjalnego. Ksi��ka jest dzie�em zbiorowym i jako takie ��czy zalety i s�abo�ci opracowa� zbiorowych. Do zalet mo�na zaliczy� bogaty wachlarz pre- zentowanych tu zagadnie�. Ewentualn� s�abo�ci�, kt�r� czytelnik zechce wybaczy�, jest znaczna r�norodno�� stylu poszczeg�lnych ...
rl98ps