Rynek pieniężny- jest to rynek transakcji instrumentami finansowymi o najwyższym: stopniu płynności, bezpieczeństwie oraz o terminach płatności do 1 roku.
Cechy rynku pieniężnego:
- jest to rynek krótkoterminowy
- instrumenty występujące na tym rynku charakteryzują się najwyższym bezpieczeństwem ( mało prawdopodobne, ze stracimy fundusze zainwestowane w ten instrument)
- wysoki stopień płynności
- występują na nim głownie instrumenty o charakterze wierzycielskim
- jest to głownie rynek hurtowy( drobne gospodarstwa nie posiadają tak dużych nominałów, żeby zaistnieć na tym rynku)
- jest to rynek poza giełdowy (OTC) w znacznym stopniu
- składa się z dwóch segmentów: pierwotnego, wtórnego
- jest to rynek otwarty
Funkcje rynku pieniężnego:
1. na szczeblu makroekonomicznym(państwa)
- zarządzanie płynnością systemu finansowego ( dbanie o to aby nie pojawiało się zbyt dużo lub zbyt mało pieniądza w obiegu przez operacje otwartego rynku)
- finansowanie deficytu budżetowego państwa
2. na szczeblu mikroekonomicznym (przedsiębiorstw)
- zarządzanie płynnością przedsiębiorstw
- zarządzanie ryzykiem stopy procentowej.
INSTRUMENTY RYNKU PIENIEZNEGO
1. WEKSEL KUPIECKI HANDLOWY
A) własny- my zobowiązujemy się, ze my wypłacimy określoną kwotę w określonym czasie remitentowi weksla
- wystawca
- trasant
- remitent
Wystawca weksla poleca trasantowi ( osobie trzeciej) wypłatę jakieś kwoty remitentowi (wierzycielowi)
2. WEKSEL SKARBOWY
Remitentem jest rząd i to on zobowiązuje się do wypłaty sumy wekslowej nabywcy tego weksla.
W Polsce te weksle skarbowe noszą nazwę BONOW SKARBOWYCH.
Gminy czy powiaty emitują( mają możliwość) WEKSLE MUNICYPALNE.
3. PAPIERY KOMERCYJNE
Inaczej krótkoterminowe papiery dłużne( commercial papers). Są to papiery wartosciowe emitowane przez przedsiębiorstwa( to są swego rodzaju obligacje na rynku pieniężnym), są to papiery o charakterze wierzycielskim.
4. DEPOZYTY MIEDZYBANKOWE
Jeden bank umieszcza w drugim swój depozyt.
5. CERTYFIKAT DEPOZYTOWY
Jest to papier wartościowy emitowany przez bank pod zastaw depozytu lokaty umieszczonej w tym banku.
DEPOZYTY MIEDZYBANKOWE
Oprocentowanie zaczyna się liczyć za dwa dni robocze.
Wyróżniamy depozyty międzybankowe:
A) Krótkoterminowe- termin płatności do 1 m-ca
B) Długoterminowe-termin płatności( zapadłości) 1 m-c < x< 1 rok
DEPOZYTY KROTKOTERMINOWE
- Trzy rodzaje depozytów jednodniowych
- Depozyty jednotygodniowe
- Depozyty dwutygodniowe
- Depozyty trzytygodniowe
- Depozyty czterotygodniowe
O/N- OVERNIGHT- dzisiaj zawieramy umowę I dzisiaj wpłacamy gotówkę
T/N- TOMORROW NEXT- dzisiaj zawarta jest umowa a środki przepływają następnego dnia roboczego
S/N- SPOT NEXT- dzisiaj zawieramy umowę, wpłata gotówki za 2 dni robocze a na trzeci dzień od zawarcia umowy kończy się wypłata gotówki.
Każdy bank podaje 2 stopy %.
BID ( niższa)- jest to stopa %, po której bank zgadza się przyjąć depozyt.
OFFER ( wyższa)- jest to stopa %, po której bank zgadza się udzielić kredytu.
Różnica pomiędzy stopami- miedzy BID i OFFER to SPREAD.
WIBOR- jest to skrót od Warstw, Interbank Offered Ratę.
WIBID- jest to skrót od Warstw Interbank Bid Rate.
WIBOR- jest to średnia stopa, % po jakiej najważniejsze banki są gotowe udzielić kredytu.
WIBID- jest to średnia stopa %, po której najważniejsze bank w Polsce są gotowe przyjąć depozyt.
LIBOR, LIBID- w Londynie analogicznie jak w Polsce ( Wigor, Ibid.).
EURIBOR, EUROIBID- w Unii Europejskiej( w Brukseli) analogicznie do Polski.
CERTYFIKATY DEPOZYTOWE
Główne typy certyfikatów depozytowych:
1. Certyfikaty depozytowe ze stała stopa % tzw. Kuponem- od momentu emisji do wykupu to stopa procentowa jest stała
2. Certyfikat ze zmienna stopa % - oznacz to ze stopa procentowa może się zmienić co jakiś czas np.: ustala się ze stopa % będzie miesięczny libro + marża.
3. Certyfikaty depozytowe dyskontowe- tzn. ze sprzedawane są po cenie niższej niż nominalna i dniu zapadłości dokupowane są po cenie nominalnej.
W Polsce po raz pierwszy wyemitował Polski Bank Rozwoju w 1992 r. a były to 30- dniowe certyfikaty depozytowe o stałym oprocentowaniu (czyli z kuponem). Rozpoczynające się od 1-go dnia każdego m-ca a potem certyfikaty rozpoczynające się 15-go dnia każdego m-ca.
BH, BRE, BGZ, potem emitowały także.
Mogą być wyłącznie papierami imiennymi.
Czyli krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw.
Cechy:
- mogą mieć charakter dyskontowy i kuponowy ( większość ma charakter dyskontowy, emitowane w Polsce)
- maja krotki termin zapadłości
- wysoki ( bardzo wysoki) nominał na ogol 1 papier-100.000 zł
- mogą mieć postać materialna i zdematerializowana
- mogą być papierami na okaziciela i imiennymi
- są one dogodnym instrumentem zdobywania kapitału dla remitenta gdyż remitent nie musi konkretnie, szczegółowo podawać celu przeznaczenia zdobytych w ten sposób kapitałów.
Rolowanie-, czyli wykup tych papierów wartościowych przez kolejna emisje.
W Polsce około 80% wszystkich emisji dokonuje się właśnie w programie rolowanie.
Organizatorem (nie remitentem) na Polskim rynku 1-ej emisji był Polski Bank Rozwoju w 1992 r. Zorganizował on dla przedsiębiorstw: Prochnika S.A., Ebudu, Tonsilu.
PBR nazwał pierwsze papiery komercyjne wyemitowane przez te przedsiębiorstwa bonami komercyjnymi.
Do PBR-u dołączyły Inie(emisje Fiata, Pepsiko, Uni Lewer), City Bank.
Kwit-y – czyli komercyjne weksle inwestycyjno terminowe.
Jakie korzysci ma bank który organizuje te emisje:
- dodatkowe zrodla dochodu, przedsiebiorstwo mus placic bankowi za posrednictwo
- zrodlo dochodu nie ryzykowne
- symbol prestizu banku
- zaciesnia kontakt z klientami
- ruzyko stoi przed nabywcami papierow a nie przed bankiem
- bank powieksza pakiet uslug.
Jakie korzysci sa dla emitentow:
- oprocentowanie papierow jest z reguly nizsze niż w banku
- jest to dla emitentow tansza metoda zdobycia kapitalu
niż wziecie kredytu z banku
- formalnosci zwiazane z emisja na ogol sa znacznie mniejsze niż przy wzieciu kredytu ( opis celu przeznaczenia)
Jakie korzysci sa dla nabywcow;
- wzgledna dosc wysoka rentownosc poapierow komercyjnych
- te papiery sa krotkoterminowe wiec sa bezpieczne
- daja mozliwosc dywersyfikacji portfela
Papiery komercyjne mogą być regulowane przez 3 ustawy:
1. Prawo wekslowe 1936
2. Kodeks cywilny 1964
3. Ustawa o obligacjach 1995
Przy kazdorazowej emisji (emitent z bankiem)ustala jaka ustawa będzie regulowala te emisje. Dawniej najczesciej regulowane emisje były przez prawo wekslowe z 1936 r. Od 2000 roku poi nowelizacji ustawy o obligacjach z 1995 zaczeto emisje regulowana ta ustawa.
Dla osob fizycznych zyski z papierow komercyjnych sa opodatkowane na ogolnych zasadach (podatek dochodowy).
BONY SKARBOWE
Sa to weksle skarbowe emitowane przez skarb panstwa którego celem jest finansowanie deficytu budzetowego.
Po raz pierwszy zostaly wyemitowane w maju 1991r.
Terminy zapadlosci to
1tydzien<x<52 tygodnie ( nie roczne).
INSTYTUCJE RYNKU KAPITALOWEGO
KPW i G- Komisja Papierow Wartosciowych i Gield
Przewodniczacy- J.Socha
Zadania KPW i G:
1. sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem regul uczciwego obrotu i konkurencji w zakresie publicznego obrotu oraz nad zapewnieniem powszechnego dostepu do rzetelnych informacji na rynku papierow wartosciowych;
2. inspirowanie, organizowanie i podejmowanie dzialan zapewniajacych sprawne funkcjonowanie rynku p.w.oraz ochrone inwestorow;
3. wspoldzialanie z innymi organami administracji panstwowej, NBP oraz instytucjami i uczestnikami publicznego obrotu w zakresie ksztaltowania polityki gospodarczej panstwa zapewniajacej rozwoj rynku p.w.;
4. upowrzechnianie wiedzy o zasadach funkcjonowanie rynku p.w.;
5. przygotowanie projektow aktow prawnych zwiazanych z funkcjonowaniem rynku p.w.;
6. podejmowanie innych dzialan przewidzianych przepisami prawa;
7. udzielanie zgody na ( zezwolen): dzialalnosc maklerska ( przyznawanie licencji maklerskich), dzialalnosc funduszy powierniczych.
DOMY MAKLERSKIE
Wyrozniamy 2 typy domow maklerskich:
- bankowe- wydzielona jednostka w ramach banku
- nie bankowe- osobna spolka.
Bankowe- jest to wyodrebniona jednostka czyli: inne komputery, osobno niż bank, inni pracownicy, osobne ksiegi rachunkowe.
Nie bankowe- np. Penetrator.
Dom maklerski
1. Dziala zawsze we wlasnym imieniu, odpowiedzialnosc za prawidlowe wykonanie zlecen klientow ponosi sam.
2. Może dzialac na własny rachunek ( ma mozliwosc zakupu tanszego a sprzedazy drozszej) i na cudzy rachunek ( pobiera prowizje).
Czynnosci maklerskie:
1. nabywanie p.w.w obrocie pierwotnym lub pierwszej ofercie publicznej,
2. nabywanie lub zbywanie p.w.na wlasny rachunek i na cudzy rachunek,
3. zarzadzanie cudzym pakietem p.w. na zlecenie,
4. doradztwo w zakresie obrotu p.w.,
5. prowadzenie rachunkow p.w.oraz rachunkow pienieznych sluzacych do ich obslugi,
6. posrednictwo w nabywaniu lub zbywaniu p.w.bedacych w obrocie na regulowanych rynkach zagranicznych.
Wymagania stawiane maklerom:
1. posiada pelna zdolnosc do czynnosci prawnych
2. korzysta z pelni praw publicznych
3. nie była skazana prawomocnym wyrokiem za przestepstwa przeciwko: mieniu, dokumentom, przestepstwa skarbowe, falszowaniu dokumentow, przestepstwa gospodarcze
4. posiada co najmniej srednie wyksztalcenie
5. zdala egzamin przed komisja egzaminacyjna dla maklerow lub dla doradcow inwestycyjnych.
GIELDA PAPIEROW WARTO.
Papiery wartosciowe mogą być przedmiotem obrotu w obrocie wtornym.
Na rynku publicznym:
1. na rynku gieldowym
WGPW- Warszawska gielda papierow wartosciwych
2. na regulowanym rynku pozagieldowym
CETO- Centralna tabela ofert
3. na rynku prywatnym.
GPW
Powstala 12.04.1991.Pierwsze notowania odbylo się 16.04.1991.Poczatkowo notowane było 5 spolek: Kable, Krosno,Tonsil,Prochnik,Exbud.
Jeśli chcemy ulokowac p.w.na GWP to możemy wprowadzic na :
1.rynek podstawowy
2. rynek rownolegly
3. rynek wolny.
Wymagania stawiane spolkom, które chca wprowadzic swoje papiery na rynek podstawowy i rownolegly:
1. spolka musi uzyskac zgode komisji p.w.i gield dopuszczajacych do publicznego obrotu
2. minimalna wartosc akcji które maja być dopuszczone do obrotu:
rynek podstawowy- 40 mln
rynek rownolegly-14 mln
3. minimalna wartosc ksiegowa spolki co najmniej:
r.p.-65 mln,r.r.-22 mln
4. minimalna liczba akcjonariuszy posiadajacych akcje które maja być przeznaczone do publicznego obrotu:r.p.-500 osob,r.r.-300
5. okres za który emitent musi zglosic sprawozdanie finansowe: r.p.ostatnie 3 lata obrotowe,r.r.-ostatnie 2 lata obrotowe.
Dlaczego firmy chca wprowadzac swoje papiery na gielde:
- jest to metoda zdobycia kapitalu spolki
- rosnie prestiz firmy, marka firmy.
Dlaczego uciekaja z gieldy:
- bo nie chca o wszystkim mowic ogolowi.
Wskazniki WGPW:
WIG- Warszawski Indeks Gieldowy( obejmuje wszystkie spolki na rynku podstawowym)
WIRR- Warszawski Indeks Rynku Rownoleglego( obejmuje wszystkie spolki notowane na rynku rownoleglym)
NIF- obejmuje wszystkie akcje narodowych funduszy inwestycyjnych.
WIG 20- obejmuje akcje 20 najbogatszych spolek notowanych na gieldzie.Sa to spolki blue chips.
MIDWIG- obejmuje 40 przecietnej kapitalizacji ( srednich) spolek notowanych na gieldzie.
TECHWIG- obejmuje akcje spolek nowych technologii.
CENTRALNA TABELA OFERT
Nie ma jednego miejsca jak gielda tylko centralny system z inicjatywy bankow.
INSTRUMENTY FINANSOWE RYNKU KAPITALOWEGO
OBLIGACJA- jest to p.w. emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, ze jest dluznikiem wlasciciela obligacji( obligatiariusza) i zobowiazuje się wobec niego do spelnienia okreslonego swiadczenia, które może mieć charakter pieniężny bądź nie pieniężny.
Swiadczenie pieniezne- wykup obligacji + odsetki.
Swiadczenie nie pieniezne:
1. prawo do udzialu w przyszlych zyskach emitenta ( wtedy takie obligacje nazywamy partypacyjne).
2. prawo zamiany obligacji na akcje emitenta ( tzw. obligacje zamienne na akcje).
3. prawo do nabycia emitowanych w przyszlosci akcji przez emitenta obligacji ( tzw. obligacje z prawem pierszenstwa).
W przypadku kazdej obligacji możemy wyroznic:
1. wartosc nominalna obligacji- jest to stala wartosc okreslona przez emitenta która stanowi podstawe do naliczanie odsetek;
2. wartosc emisyjna obligacji- jest to wartosc po ktorej emitowana jest obligacja tzn. po ktorej jest sprzedawana na rynku pierwotnym; wartosc emisyjna może być:
- rowna wartosci nominalnej
- wieksza od wartosci nomonalnej wtedy jest to obligacja emitowana z premia
- nizsza niż nominalna, wtedy taka obligacja jest emitowana z dyskontem;
3. wartosc rynkowa obligacji- jest to cena biezaca po jakiej można w danym momencie sprzedac lub kupic obligacje na rynku wtornym; cena rynkowa może być podawana jako cena : brudna ( w cenie sa wliczone narosle odsetki), czysta ( tylko sama cena obligacji bez naroslych odsetek);
4. wartosc wykupu obligacji- jest to cena która emitent placi inwestorowi w dniu wykupu obligacji.
Czynniki wplywajace na wartosc rynkowa obligacji:
1. czas do wykupu
2. oprocentowanie depozytow bankowych
3. od zmian w przepisach dotyczacych ulg podatkowych.
Funkcje obligacji:
1. pozyczkowa- polega na tym ze emitent emitujac obligacje ma pozliwosc zgromadzenia kapitalu
2. lokacyjna- inwestor ma mozliwosc ulokowanie kapitalu
3. platnicza- jest to mozliwosc regulowania obligacjami zobowiazan
4. zabezpieczajaca- obligacje mogą być wykorzystane jako instrument zabezpieczajacy( kredyt lombardowyuzyskujemy pod zastaw papierow wartosciowych, obligacji skarbowych)
5. rozdrobnienia wierzycieli- za pomoca emisji obligacji mamy wielu wierzycieli a nie jednego( np. banku) który nam dyktuje warunki jako emitentowi.
Rodzaje obligacji:
1. kryterium podmiotowe
a) obligacje skarbowe- emitowane sa przez skarb panstwa w celu finansowania deficytu budzetowego ( bardzo chetnie sa nabywane bo nie istnieje ryzyko nie wykupienia przez panstwo)
b) komunalne- emitentem sa gminy, wladze lokalne, cel emisji- zdobycie kapitalu na cele, rozwoj infrastruktury lokalnej ( rozbudowa drog, kanalizacji, budowa oczyszczalni sciekow), sa uwazane za bezpieczne
c) obligacje przedsiebiorstw inaczej korporacyjne- emitent: przedsiebiorstwa, cel: zdobycie kapitalu na rozne przedsiewziecia, ryzyko: mogą być bezpieczne gdy emitentem jest przedsiebiorstwo które uzyskalo raiting czyli ocene od firmy raitingowej;
firma raitingowa: CERA- w Polsce, Standard and Poor”s, Moody”s
ryzyko: może być bardzo duze np. obligacje smieciowe, emitowane w celu zdobycia kapitalu potrzebnego do przejecia firmy
d) obligacje bankowe- emitent- bank, cel- rozne, ryzyko-bezpieczne
2. sposób generowania dochodu:
a) obligacje o stalej stopie%- z gory wiadomo jakie jest oprocentowanie przez caly okres
b) obligacje o zmiennej stopie %- stopa % zmienia się w okresach odsetkowych, ustalana jest stopa referencyjna np. jeżeli rentownosc bonow skarbowych się zmieni to % obligacji również się zmienia
c) zew kuponowe- sa to dlugoterminowe papiery dyskontowe, diskant musi być duzy czyli % wiekszy niż o stalym oprocentowaniu, korzysc ze nie placi podatkow przez kilka lat nabywca
d) indeksowane- stopa % powiazana jest z inflacja
3. obligacje prawa i przywileje jakie przynosza:
a) obligacje zwykle inaczej znane klasycznymi- sa to najczestsze obligacje gdzie inwestor nie ma dodatkowych praw a wylaczne prawo to otrzymywanie odsetek
b) obligacje zamienne- nabywca ma mozliwosc w przyszlosci zamienic posiadane obligacje na akcje tej firmy która wyemitowala obligacje, w tym przypadku inwestor z obligatoriusza staje się akcjonariuszem, oprocentowanie tych obligacji jest nizsze
c) obligacje z warrantem-czyli z mozliwoscia zakupu w przyszlosci akcji emitowanych przez emitenta obligacji; inwestor ma prawo w przyszlosci nabyc akcje przedsiebiorstwa które wyemitowalo obligacje po z gory okreslonym kursie; po realizacji prawa do zakupu akcji te obligacje staja się obligacjami zwyklymi
d)obligacje z mozliwoscia przedluzenia pierwotnego wykupu przez emitenta- emitent zastrzega sobie ze będzie mogl przedluzyc termin wykupu akcji
e) obligacja z mozliwoscia skrocenia pierwotnego terminu wykupu przez inwestora- emitent musi być w stalej gotowosci bo inwestor może zarzadac wykupu, za to prawo dla inwes...
marcing096