uboj_zwierzat(1).pdf

Przygotowanie bydła do uboju

Dokument ten został przetłumaczony i zaadoptowany za zgodą Health and Safety Executive (HSE),

z oryginału opublikowanego przez ww. instytucję i dostępnego na stronie internetowej

http://www.hse.gov.uk/pubns/ais34.pdf

Tłumaczenia dokonano uwzględniając uwarunkowania krajowe, należy się jednak upewnić, czy odpowiednie

polskie prawodawstwo, normy i wymagania zostały w pełni uwzględnione.

Przytaczanie informacji zawartych w dokumencie jest dozwolone pod warunkiem powołania się na tłumaczenie i

oryginał.

Autorzy zarówno oryginalnego dokumentu, jak i tłumaczenia, nie ponoszą odpowiedzialności za wykorzystanie

informacji w nim zawartych.

W niniejszym opracowaniu podano ogólne porady dla rolników na temat utrzymania bydła

w czystości, dzięki czemu ogranicza się konieczność strzyżenia. Przedstawiono również

bardziej szczegółowe porady dotyczące zmniejszenia ryzyka dla ludzi przy strzyżeniu bydła,

w przypadku gdy jest to niezbędne. Jednak rolnicy powinni wiedzieć, że nie ma prawnego

obowiązku, aby bydło było ostrzyżone do uboju, a jedynie, aby było czyste.

W warunkach polskich problem strzyżenia bydła przed wysłaniem go do uboju

praktycznie nie istnieje, gdyż takich wymagań nie stawiają ani ubojnie bydła ani

zakłady przetwórstwa mięsnego. Kwestia ta nie jest poruszana również w

przepisach krajowych, w szczególności w rozporządzeniu ministra rolnictwa i

rozwoju wsi z dnia 4 listopada 2002 r. w sprawie szczegółowych warunków

weterynaryjnych wymaganych przy przetwórstwie mięsa zwierząt rzeźnych oraz

składowaniu i transporcie przetworów z tego mięsa (DzU nr 192, poz. 1610).

Niniejsze wytyczne brytyjskie mogą być jednak pożyteczne dla polskich hodowców

bydła. Warto bowiem orientować się, jakie działania w tym zakresie podejmują

farmerzy brytyjscy, choćby z tego względu, że w określonym czasie podobna

praktyka zostanie wymuszona w Polsce. Ponadto wytyczne zawierają wiele

praktycznych porad w zakresie bezpieczeństwa obsługi zwierząt hodowlanych,

których nie zawiera podstawowy w tym względzie przepis krajowy, jakim jest

rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 28 września 2001 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze zwierząt gospodarskich

(DzU nr 118, poz. 1268).

Rolnicy muszą zadbać, aby bydło wysyłane przez nich do rzeźni spełniało jedną z dwóch

przyjętych klas czystości, ustalonych przez urząd ds. czystości mięsa, który egzekwuje

normy czystości w rzeźniach. Badania wykazały, że im brudniejsza skóra zwierzęcia, tym

większa możliwość zakażenia sztuk ubojowych bakteriami takimi jak E. coli . Urząd ds.

czystości mięsa wyraźnie deklaruje, że brudne zwierzęta odstawiane do rzeźni będą

odrzucane i odsyłane na koszt rolnika. Aby spełnić wymagania norm, rolnicy mogą być

zmuszeni do:

• zmiany metod hodowli bydła

• poprawy stanu obór i warunków transportowych

• strzyżenia niższych partii ciała zwierząt przed wysyłaniem ich do rzeźni.

Prawo

W przypadku rolników z Wielkiej Brytanii, przestrzeganie poniższych zaleceń pomoże im

wypełnić przepisy ustawy o bezpieczeństwie i higienie pracy z 1974 r. oraz rozporządzenia

w sprawie zarządzania bhp z 1992 r. Wymienione brytyjskie akty prawne nakładają wymóg

oceny ryzyka związanego z pracą oraz kontrolowania go w możliwie jak największym

stopniu.

Ryzyko

Praca przy dużych zwierzętach nieuchronnie wiąże się z ryzykiem urazu w wyniku

przygniecenia, kopnięcia, uderzenia głową lub ubodzenia przez zwierzę. Ryzyko wzrasta

w przypadku pracy przy zwierzętach, które rzadko były obsługiwane bezpośrednio przez

człowieka. Jeszcze bardziej ryzyko wzrasta w razie konieczności pracy przy dolnych partiach

ciała zwierzęcia, np. przy strzyżeniu sierści na brzuchu, do czego zwierzę nie jest

przyzwyczajone. Rolnicze związki zawodowe i inspekcja pracy otrzymywały niemało zgłoszeń

o urazach twarzy lub rąk, do jakich dochodziło w wyniku kopnięcia przez zwierzę podczas

strzyżenia brzucha.

Ograniczanie ryzyka za pomocą odpowiednich metod hodowli zwierząt

W Wielkiej Brytanii wydano poradnik dla rolników na temat metod hodowli bydła,

pomocnych w utrzymaniu zwierząt w czystości. Stosując zalecane tam metody, ogranicza się

konieczność czyszczenia bydła przed jego wywozem z gospodarstwa rolnego.

We wspomnianym poradniku zwracano uwagę rolników na wybrane zagadnienia hodowli

bydła. Oto one:

• zakończenie wyprowadzania bydła na pastwisko odpowiednio wcześnie przed

wstawieniem do rzeźni. Przyczyną nadmiernych, luźnych odchodów u zwierząt

i wynikającego stąd ich zabrudzenia może być np. zarażenie bydła pasożytami

przewodu pokarmowego, wypasanie na młodej, bujnej trawie lub stosowanie na

pastwiskach dużej ilości azotowych nawozów sztucznych. W takich przypadkach

ograniczenie brudzenia zwierząt jest możliwe dzięki: odpowiedniemu zaplanowaniu

nawożenia i zwalczania pasożytów zwierząt, stosowaniu słomianej podściółki

w przypadku wypasania bydła na bujnej trawie oraz stosowaniu podkarmiarki

obrotowej lub pełzającej. W najgorszym przypadku konieczne może być zatrzymanie

bydła w oborze na jakiś czas przed ubojem

• dieta oparta w dużej mierze na kiszonkach i roślinach okopowych, szczególnie

z dodatkami mieszanek zbożowych, jest przyczyną dużych ilości mokrego łajna.

Problem ten można ograniczyć, stosując właściwie zbilansowaną dietę, z dodatkiem

dobrze sporządzonych kiszonek, z dużą ilością słomy (lub sieczki dodawanej do porcji).

Dieta oparta na sianie i mieszankach zbożowych daje zwykle suche łajno, powodujące

niewielkie brudzenie zwierząt

• pomieszczenia dla zwierząt. Trzymanie zwierząt w zagrodach otoczonych drewnianymi

barierkami pomaga w utrzymaniu bydła w czystości, pod warunkiem właściwego

wykorzystywania zagród i dostosowania wielkości stada, zależnie od wieku zwierząt i

obszaru zagrody, a także stosowania podściółki słomianej w zagrodach, gdzie

przetrzymuje się zwierzęta na sprzedaż. Zagrody z podściółką słomianą również

wymagają utrzymania w czystości, aby zapewnić odpowiednią czystość bydła. Trzeba

zadbać o to, aby pomieszczenia dla zwierząt spełniały zalecenia odnośnie do ich

wentylacji, odprowadzania ścieków i stanu ogólnego

• ogólny stan zdrowia bydła. Właściwy program prewencji ogranicza ryzyko

występowania chorób u zwierząt lub przenoszenia przez nie organizmów

chorobotwórczych, a w konsekwencji zapobiega czyszczeniu u zwierząt oraz zatruciu

żywności dla ludzi

• używanie przez pewien czas przed ubojem osobnej zagrody dla zwierząt

przeznaczonych na sprzedaż – na okres od kilku dni w przypadku zwierząt mokrych

i mało zabrudzonych, nawet do kilku tygodni w przypadku zwierząt bardziej

zabrudzonych. W tego typu zagrodzie potrzebna jest duża ilość słomianej podściółki

dobrej jakości oraz wystarczająco duża przestrzeń dla zwierząt.

Ograniczanie ryzyka poprzez strzyżenie zwierząt

Nawet przy stosowaniu dobrych metod hodowli zwierząt, czasami konieczne może być

strzyżenie wybranych partii ciała bydła przed wstawieniem do rzeźni. W takim przypadku

niezbędne są pewne środki ostrożności pomocne w ograniczeniu ryzyka urazu.

Główne zagrożenia to przygniecenie przez zwierzęta w czasie przeprowadzania ich z zagrody

do klatki lub specjalnego pomieszczenia celem wykonania strzyżenia oraz kopnięcie przez

zwierzę w trakcie sięgania do dolnych partii ciała podczas strzyżenia. Strzyżenie powinno być

wykonywane tylko odpowiednio zaprojektowanymi narzędziami i zgodnie z zasadami

bezpiecznej pracy. Dlatego zasadnicze znaczenie ma dokonanie oceny, czy sprzęt

i urządzenia używane przy obsłudze zwierząt są odpowiednie, czy też potrzebne są jakieś

modyfikacje w ich konstrukcji lub zmiana metod pracy. W przypadku używania elektrycznej

maszynki do strzyżenia istnieje także ryzyko porażenia prądem, jednak zagadnienie to nie

jest tutaj omawiane.

Należy pamiętać, że:

• niektóre zwierzęta hodowlane są półdzikie, nieprzyzwyczajone do obsługi przez ludzi

• strzyżenie brzucha zwierzęcia nie może odbyć się bezpiecznie w ciasnej przegrodzie ze

ściankami bocznymi lub w przegrodzie z belkami pionowymi i poziomymi

zamontowanymi na stałe, blisko brzucha zwierzęcia

• boki i nogi można ostrzyc stosunkowo bezpiecznie, stojąc z tyłu zwierzęcia, jednak

strzyżenie brzucha zawsze będzie wykonywane częściowo w pobliżu tylnych nóg

zwierzęcia.

Jeżeli podczas obsługi zwierząt nie są spełnione kryteria bezpieczeństwa opisane w tej

informacji lub w odpowiednich normach, zawsze będzie istniało ryzyko poważnego urazu.

Przy przeprowadzaniu zwierząt należy dopilnować, aby:

• zwierzęta mogły łatwo wejść do wybiegu transportowego

• miały one dobrą widoczność na klatkę i dalej, dzięki czemu będą chętnie posuwać się

wzdłuż wybiegu

• brzegi wybiegu były odpowiednio obudowane ściankami przymocowanymi do ziemi i

połączonymi ze sobą

• możliwe było odgrodzenie zwierzęcia, które stoi w wybiegu jako pierwsze, czekając na

swoją kolej do strzyżenia. Odpowiednie będą drzwi na zawiasach lub przesuwane,

jednak pod warunkiem, że można je zamknąć od zewnątrz wybiegu, bez potrzeby

zbliżania się do zwierząt.

Używając klatki do strzyżenia zwierząt należy pamiętać o następujących zaleceniach:

• dolne połówki obudowy klatki powinny się otwierać całkowicie

• po otwarciu drzwiczek nie powinno być zamocowanych na stałe belek pionowych, które

mogłyby uwięzić dłoń operatora w momencie kopnięcia przez zwierzę

• aby można było pracować bezpiecznie, obydwa boki klatki powinny się otwierać i

powinno być wystarczająco dużo miejsca z każdej strony klatki. W przeciwnym razie

konieczne może być sięganie pod ciałem zwierzęcia, co nie należy do bezpiecznych

metod pracy

• głowa zwierzęcia powinna być unieruchomiona w stabilnej przegrodzie z przodu –

najlepiej zamykanej automatycznie

• tylne drzwiczki lub barierka powinny być zawsze zamykane, co ograniczy do minimum

przemieszczanie się zwierzęcia do przodu i do tyłu

• klatka musi być przymocowana bezpiecznie do podłoża lub, w przypadku klatek

ruchomych, do przewożącego ją pojazdu

• kopanie przez zwierzę należy skutecznie ograniczyć, np. używając specjalnego sprzętu

• podczas strzyżenia należy unikać sięgania zbyt daleko z jednego miejsca, gdyż

wówczas głowa pracownika może przesuwać się do dołu i w kierunku zwierzęcia

• należy starać się pracować z twarzą zwróconą w stronę głowy zwierzęcia, dzięki czemu

uniknie się pochylania w stronę, skąd zwierzę może kopać.

Sprzęt ograniczający kopanie przez zwierzęta

W sprzedaży jest kilka rodzajów sprzętu przeznaczonego do ograniczania swobody zwierząt,

tak aby nie mogły one kopać w trakcie obsługi. Są to na przykład zamykane poziome

poprzeczki utrudniające kopanie oraz fartuchy utrudniające kopanie, naciągane przed

tylnymi nogami zwierzęcia. Z doświadczeń rolników używających takiego sprzętu wynika, że

są to rozwiązania skuteczne. Jednak bez względu na rodzaj używanego sprzętu, zwierzę

musi być całkowicie unieruchomione z przodu przy głowie i od tyłu.

Dokument oryginalny:

Preparing cattle for slaughter

http://www.hse.gov.uk/pubns/ais34.pdf

Tłumaczenie z języka angielskiego:

Elżbieta Kossakowska

ekossakowska@gip.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: