1.1. Klasyfikacja
Wyrobami ceramicznymi nazywa się materiały otrzymywane przez uformowanie i wypalenie
lub spieczenie glin albo mas ceramicznych zawierających glinę.Z danych historycznych wynika ,że
budowlane wyroby ceramiczne ( zwłaszcza cegła ) są stosowane już od ponad 8000 lat.
Na terenie polski w okresie średniowiecza wzniesiono z cegły wiele budynków, m.in. pochodzący z
1226 r.kościół św.Jakuba w Sandomierzu.W XIII w.zaczęto w Polsce stosować dachówki ceramiczne.
Wyroby ceramiczne ,ze względu na ich wielowiekowe stosowanie w budownictwie ,są materiałami
wypróbowanymi i odgrywają poważną rolę mimo coraz szerszego wytwarzania nowych asortymentów
materiałów budowlanych.W wielu krajach Europy wyroby ceramiczne należą do grupy podstawowych
materiałów budowlanych.
Ze względu na strukturę i cechy techniczne wyroby ceramiczne stosowane w budownictwie dzieli
się na trzy grupy:
· grupa I , która obejmuje wyroby o strukturze porowatej i nasiąkliwości wagowej do 22% :
-wyroby ceglarskie - cegły budowlane , cegły modularne, cegły dziurawki, cegły kratówki, ścienne
pustaki ceramiczne , pustaki do ścian działowych, pustaki i elementy poryzowate, pustaki do prze-
wodów wentylacyjnych, pustaki do przewodów dymowych, pustaki stropowe Akermana ,stropy
Ceram, SBP, OTEP, i HF, dachówki karpiówki, zakładkowe, holenderki, marsylki i typu
mnich-mniszka oraz gąsiory dachowe;
-wyroby szkliwione- kafle piecowe
- wyroby ogniotrwałe- kształtki i cegły szamotowe; kształtki krzemionkowe;
· grupa II, która obejmuje wyroby o strukturze zwartej i nasiąkliwości wagowej do 12%;zalicza się
do niej :cegły budowlane klinkierowe, cegły kanalizacyjne , cegły kominowe, cegły klinkierowe,
cegły drogowe, płytki klinkierowe, płytki podłogowe terakotowe, płytki i kształtki kamionkowe
ścienne szkliwione, płytki kamionkowe kwasoodporne, kamionkowe rury i kształtki kanalizacyjne;
· grupa III, która obejmuje ceramikę fajansową, tj.płytki ścienne szkliwione oraz wyroby mające
zastosowanie w technice sanitarnej.
Według norm europejskich ( EN ) jako kryterium podziału płytek ceramicznych przyjmuje się
nasiąkliwość albo metody formowania.Płytki w zależności od nasiąkliwości wagowej E podzielono
na cztery grupy:
· grupa I- płytki o nasiąkliwości wagowej E<lub=3%,
· grupa II a- płytki o nasiąkliwości wagowej 3 % < E< lub= 6% ,
· grupa II b -płytki o nasiąkliwości wagowej 6 % < E<lub=10%,
· grupa III - płytki o nasiąkliwości wagowej E > 10 %.
Szczegóły dotyczące tej klasyfikacji- wraz z numerami norm, zawierającymi wymagania techniczne-
przedstawiono w tabeli 1-1.
Tabela 3-1
W każdej z wyżej wymienionych grup rozróżnia się płytki szkliwione ( oznaczone symbolem GL ) i
płytki nieszkliwione ( oznaczone symbolem VGL). Płytki z każdej grupy mogą być stosowane do
wykładania zarówno ścian, jak i podłóg, wewnątrz lub na zawnątrz budynku.Płytki grupy BIII nie
można stosować, jeśli działać będą na nie obciążenia mechaniczne.
1.2. Wyroby o strukturze porowatej
1.2.1 . Wiadomości wstępne
Wyroby ceramiczne o strukturze porowatej ( tj. o porowatości 5-20 % ), otrzymuje się przez
formowanie ich z gliny i wypalanie w temperaturze 850-1000 °C . Glina jest materiałem,którego
podstawowym składnikiem jest minerał ilasty-kaolinit,( Al2O3 ·2SiO2 · 2H2O ).W temperaturze
wypalania glina traci wodę chemicznie związaną, wskutek czego przestaje być plastyczna, a wyroby
z niej są w większości mrozoodporne.Barwa większości wyrobów ceramicznych jest czerwona
( z odcieniami ) co świadczy o zawartości związków żelaza.
1.2.2.Wyroby do budowy ścian.
Cegły budowlane (PN-B-12050:1996 ) należą do grupy materiałów rozpowszechnionych i od ponad
8 tysięcy lat stosowanych w budownictwie.Cegła ma kształt prostopadłościanu.Jej największa powierz-
chnia jest nazywana podstawą,pośrednia -wozówką ,a najmniejsza główką .
W zależności od rodzajów otworów i drążeń rozróżnia się cztery typy cegieł budowlanych :
· B - bez otworów,
· P - pełne ,tj. z otworami o powierzchni do 10 % pola podstawy cegły,
· D - drążone,
· S - szczelinowe.
W zależności od sposobu wykonania powierzchni bocznych rozróżnia się dwie grupy cegieł
budowlanych:
· L - licowe ( rys.1-1 ),
· Z - zwykłe ( rys.1-2 ).
W zależności od wytrzymałosci na ściskanie ( w MPa ) rozróżnia się różne klasy cegieł budo-
wlanych:
· cegły grupy Z mogą być klasy: 3,5 , 5 , 7,5 , 15 , 20 , lub 25 ,
· cegły grupy L mogą być klasy:10 , 15 , 20 lub 25.
W zależności od gęstości objętościowej rozróżnia się różne sortymenty cegieł budowlanych:
· cegły typu B i P - 1,0 , 1,2 , 1,4 , 1,6 , 1,8 i 2 t/m³
· cegły typów D i S - 0,6 , 0,8 , 1 , 1,2 , 1,4 ,i 1,6 t/m³
Wysokość cegieł budowlanych h = 6,5 cm, choć może być również h = 14 lub 22 cm.
Nasiąkliwość wagowa cegieł grupy Z wynosi 6-22 % ( klasy 7,5 - 25 ).Nasiąkliwość wagowa cegieł
L wynosi 4-16 % ( klasy 7,5 - 15 ) i 4-12% ( klasy 20 i 25 ).Wyroby te są traktowane jako mrozoodpor-
ne ( wytrzymują minimum 20 cykli zamrażania i odmrażania bez uszkodzeń) .
Cegłę budowlaną typów B i P stosuje się do budowy ścian podziemnych części budynków , ścian
zewnętrznych i wewnętrznych, sklepień,kominów,słupów ( klasy 20 , 15 , 10 i 7,5 ), budynków gospo-
darskich i tymczasowych oraz ścian działowych ( klasy 7,5 i 5 ).
Cegły modularne (PN-B-12051:1996 ) uzyskały nazwę od przyjętego w budownictwie modułu
10 cm, tzn. cegły te z naddatkiem na spoiny pozwalają uzyskać wymiar modułu.W zależności od
sposobu wykonania powierzchni bocznych, rozróżnia się dwie grupy cegieł modularnych:
· Z - zwykłe ( rys.1-3 ),
· L - licowe ( rys. 1-4 ).
W zależności od sposobu wykonania drążeń rozróżnia się cztery typy cegieł modularnych:
· P - pełne,
· D - drążone ,
W zależności od wytrzymałości na ściskanie , rozróżnia się klasy cegieł modularnych:
· cegły grupy Z mogą być klasy : 3,5 , 5 , 7,5 , 10 , 15 , 20 lub 25,
· cegły grupy L moga być klasy : 10 , 15 , 20 lub 25.
W zależności od gęstości objętościowej rozróżnia się różne sortymenty cegieł modularnych:
· cegły typu P - 1,0 , 1,2 , 1,4 , 1,6 , 1,8 i 2,0,
· cegły typów D i S - 0,6 , 0,8 , 1,0 , 1,2 , 1,4 i 1,6 .
Podstawowe wymiary : długość l =18,8 , 23,8 albo 28,8 cm, szerokość b =8,8 i 12 cm,wysokość
h= 10,4 , 13,8 , 18,8 i 22 cm.
Nasiąkliwość wagowa :
· w odniesieniu do cegieł klas 3,5 i 5 - nie określa się jej,
· cegły klas 7,5 , 10 i 15 : grupa Z - 6 - 22%, grupa L - 4 - 16 %,
· cegły klas 20 i 25 : grupa Z - 6 - 20%, grupa L - 4 - 12 %.
Główne zastosowanie : do konstrukcji murowych oraz licowania murów.
Cegły dziurawki (PN-B -12002:1997 ) z otworami podłużnymi nazywa się wozówkowymi W
lub podłużnymi, a cegły z otworami poprzecznymi - główkowymi G lub poprzecznymi ( rys.1.5 ).
Rowki na powierzchni cegieł dziurawek zwiększają przyczepność zapraw.
Produkuje się cegły dziurawki klas 7,5 , 5 i 3,5, których nasiąkliwość wagowa wynosi odpowiednio
do 22 i 25 %. Jeżeli stosuje się je do budowy ścian zewnętrznych, muszą być mrozoodporne
( cegły klasy 5 i 7,5 ).
Cegły dziurawki w porównaniu z cegłą pełną mają wiele zalet.Mury z nich wykonane :
· są lżejsze ( rp<lub= 1300 kg/m ³) , co ma znaczenie zwłaszcza w budynkach szkieletowych,
· mają mniejszy współczynnik przewodzenia ciepła l=0,58 W/ ( m·°C );
· schną szybciej.
Cegły dziurawki klasy 5 stosuje się do budowy ścian oraz stropów w budynkach mieszkalnych i
przemysłowych.Cegły klasy 3,5 służą wyłącznie do wznoszenia ścianek działowych.
Cegły kratówki ( PN-B-12011:1997 ) produkuje się w czterech typach:
· K-1 - o wymiarach 25 x 12 x 6,5 cm,
· K-2 - o wymiarach 25 x 12 x 14 cm ( rys.1.6),
· K-2,5 - o wymiarach 25 x 12 x 18,8 cm,
· K-3 - o wymiarach 25 x 12 x 22 cm.
Zależnie od wytrzymałości na ściskanie w kierunku równoległym do osi otworów rozróżnia się
sześć klas: 20 , 15 , 10 , 7,5 , 5 i 3,5 . Gęstość pozorna może wynosić 1000 - 1400 kg/m3 .
Nasiąkliwość wagowa cegieł klas 20 , 15 i 10 wynosi do 20%, a cegieł klas 7,5 , 5 i 3,5- do 22%.
Cechą charakterystyczną cegieł kratówek jest duża wytrzymałość i niewielka gęstość pozorna
oraz współczynnik przewodzenia ciepła l=0,44÷0,46 W/ (m·°C ).
Mrozoodporność w temperaturze -25°C wynosi 20 cykli.
Zaleca się stosować ja do wznoszenia murów o dużych obciążeniach:cegły klasy 15- do murów
piwnicznych ;cegły klas 20 , 15 , 10 , 7,5- do ścian nośnych,a cegły klas 7,5 ; 5 i 3,5- do ścian o
wysokości do dwóch kondygnacji.
Modularne pustaki ścienne ( PN-B-12055:1996 i PN-B-12055:1996/Al:1998 ) są to wyroby
pionowo drążone, przeznaczone do wykonywania otynkowanych obustronnie ścian zewnętrznych i
wewnętrznych budynków.
W zależności od sposobu murowania rozróżnia się cztery grupy pustaków:
· Z - do murowania zwykłego (rys.1-7 ),
· S - do murowania na suchy styk,w którym spoiny pionowe prostopadłe do lica murów wykonuje
się przez dostawienie pustaków i zalanie zaprawą otworów utworzonych z wgłębień pionowych
na styku pustaków ( rys.1-8 ),
· W - łączone na wpust-wypust,w których spoiny pionowe uzyskuje się w wyniku dostawienie pu-
staka do pustaka tak ,aby wypusty jednego weszły we wpusty drugiego (rys.1-9 )
· P - do murowania na spoiny pocienione, które uzyskuje się przez rozprowadzenie kleju lub
zaprawy klejącej na powierzchni bocznej i dostawienie następnego pustaka.
W zależności od wytrzymałości na ściskanie (RC ) rozróżnia się sześć klas pustaków:3,5 , 5 ,
7,5 , 10 , 15 i 20.
W zależności od gęstości objętościowej rozróżnia pięć sortymentów pustaków:0,6 , 0,8 ,1,0 ,
1,2 i 1,4.
W zależności od odporności na działanie mrozu rozróżnia się dwa rodzaje pustaków:
·...
Scorpik