Wspomnienie o Bogusławie Żernickim.pdf

BOGUS£AW ¯ERNICKI (1931–2002)

Profesor Bogus³aw ¯ernicki urodzi³ siê w D¹browie Górniczej 10 kwietnia 1931, a dzieciñ-

stwo spêdzi³ wWarszawie. Ju¿ jako uczeñ szko³y œredniej, zafascynowany lekturami na temat me-

chanizmów czynnoœci psychicznych, zdecydowa³ poœwiêciæ siê pracy naukowej. W 1954 r. uko-

ñczy³ Wydzia³ Lekarski Akademii Medycznej w £odzi, gdzie po wojnie osiedli³a siê Jego rodzina.

Podczas studiów rozpocz¹³ prace doœwiadczalne pod kierunkiem profesora Jerzego Konorskie-

go, który reaktywowa³ w³aœnie w £odzi, powojenn¹ dzia³alnoœæ Instytutu Biologii Doœwiadczal-

nej im. M. Nenckiego. Formalnie, jako asystent zosta³ zatrudnionyw1953 r. Od tej chwili, nieprze-

rwanie, ca³e Jego ¿ycie zawodowe zwi¹zane by³o z Instytutem, z którym przeniós³ siê po kilku la-

tach do Warszawy. Tutaj w 1959 r. obroni³ dysertacjê doktorsk¹ na temat znu¿alnoœci odruchów

warunkowych i bezwarunkowych oraz zdobywa³ kolejne stopnie naukowe — doktora habilitowa-

nego (1966), profesora nadzwyczajnego (1972) i profesora zwyczajnego (1980). Wroku 1991 zo-

sta³ cz³onkiem korespondentemPolskiej Akademii Nauk. By³ g³êboko oddany nauce, ale docenia³

urodê wielu dziedzin i aspektów ¿ycia. By³, jak sammówi³ o sobie, „z wykszta³cenia lekarzem, z za-

wodu fizjologiem mózgu, a z zami³owania psychologiem i filozofem”.

Profesor ¯ernicki przez 27 lat kierowa³ Zak³adem Neurofizjologii i jednoczeœnie prowadzi³

stworzon¹ przez siebie Pracowniê Percepcji Wzrokowej. Do jego najwiêkszych i najczêœciej cyto-

wanych osi¹gniêæ nale¿y odkrycie, ¿e mózg wy¿szych zwierz¹t izolowany od bodŸców czucio-

wych (tzw. preparat pretrygeminalny) zachowuje swoje zasadnicze funkcje behawioralne. W

ci¹gu ostatnich lat zajmowa³ siê opisaniempercepcyjnych i asocjacyjnych aspektówmechanizmu

uczenia siê u zwierz¹t deprywowanych wzrokowo we wczesnym okresie ¿ycia. By³ autorem po-

nad 100 prac doœwiadczalnych dotycz¹cych oœrodkowych mechanizmów warunkowania,

w³aœciwoœci mózgu izolowanego, fizjologii uk³aduwzrokowego i neurofizjologii rozwojowej. Pu-

blikowa³ w renomowanych czasopismach specjalistycznych, m.in. w Science, Behavioral Brain

Review, Behavioral Neuroscience, Brain Research. By³ tak¿e autorem 4 ksi¹¿ek popularnonauko-

wych z serii NajnowszeOsi¹gniêcia Nauki, licznych rozdzia³ówwmonografiach i podrêcznikach,

doniesieñ oraz artyku³ów poœwiêconych polityce naukowej.

By³ promotorem 11 prac doktorskich. Wiêkszoœæ jego uczniów kontynuuje pracê badawcz¹,

dziœ ju¿ na samodzielnych stanowiskach, w Instytucie Nenckiego i poza nim. Prowadzi³ wyk³ady

na wydzia³ach biologii i psychologii Uniwersytetów £ódzkiego i Warszawskiego oraz, w latach

70. i 80., wyk³ady w ramach Wszechnicy PAN.

Profesor wielokrotnie pracowa³ w znakomitych oœrodkach naukowych za granic¹, m.in. w In-

stytucie Fizjologii Uniwersytetu w Pizie, w Zak³adzie Fizjologii Porównawczej Uniwersytetu Pa-

ryskiego, w Instytucie Fizjologii Uniwersytetu ChilijskiegowSantiago, w Instytucie BadañMózgu

Uniwersytetu wRochester i na Uniwersytecie wNicei. Kierowa³ badaniami w ramach projektów

finansowanych przez NIMH. WJego laboratoriumwWarszawie czêsto goœcili uczeni zagraniczni,

kilkakrotnie organizowa³ miêdzynarodowe konferencje naukowe. W ostatnich latach nawi¹za³,

wci¹¿ trwaj¹c¹, wspó³pracê z Zak³adem Neuropsychologii Uniwersytetu Katolickiego w Leuven

—w ramach wspólnego projektu prowadzi³ doœwiadczenia na temat skutkówwczesnej deprywa-

cji wzrokowej kory drugorzêdowej u dzieci i kotów.

Wa¿nym rozdzia³em w ¿yciu Profesora by³a praca redakcyjna w Acta Neurobiologiae Experi-

mentalis — od 1973 do 1989 roku pe³ni³ funkcjê Redaktora Naczelnego. Zawsze zabiega³ owysoki

poziompisma, promowa³ je skutecznie na forummiêdzynarodowym i wprowadzi³ na listê filadel-

fijsk¹.

Profesor by³ cz³onkiemMiêdzynarodowego Komitetu Naukowego w European Training Pro-

gramme in Brain and Behaviour Research przy European Science Foundation (1981–84), a tak¿e

cz³onkiem wielu krajowych i miêdzynarodowych towarzystw i organizacji naukowych m.in. To-

warzystwa NaukowegoWarszawskiego, Polskiego Towarzystwa Badañ Uk³adu Nerwowego, Pav-

lovian Society of North America, International Brain Research Organization.

W latach 1993–95 pe³ni³ funkcjê Przewodnicz¹cego Rady Naukowej Instytutu Nenckiego, by³

jej cz³onkiem od roku 1967 i wiceprzewodnicz¹cym w latach 1978–83. By³ sekretarzem nauko-

wym Komitetu Nauk Fizjologicznych PAN (1960-63) i przewodnicz¹cym Komisji Neurofizjolo-

gicznej (1978–90). W latach 1984–87 by³ cz³onkiem Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej.

Uhonorowany zosta³ wysokimi odznaczeniami pañstwowymi oraz nagrod¹ pañstwow¹ ze-

spo³ow¹ II stopnia. Ponadto otrzyma³ nagrodê Polskiej i Czechos³owackiej Akademii Nauk oraz

nagrody Sekretarza Naukowego PAN.

Profesor by³ dla nas ostoj¹ i jednoczeœniewzoremosobowym. Kilka pokoleñ neurofizjologów

wychowanych w Instytucie Nenckiego ceni³o Go nieodmiennie za pasjê poznawcz¹, wszech-

stronne zainteresowania, talent naukowy i organizacyjny, dziêki którym Zak³ad utrzymywa³ wy-

sok¹ rangê w kraju i na œwiecie. Nasze wspomnienia nie ograniczaj¹ siê jednak tylko do Jego

osi¹gniêæ. Bêdziemy Go pamiêtaæ równie¿ za ¿yciow¹ m¹droœæ, szlachetnoœæ i dobroæ. Jego oso-

bowoœæ narzuca³a w Zak³adzie atmosferê ¿yczliwoœci i zrozumienia, dziêki której chcia³o siê w

nim byæ i pracowaæ. Interesowa³ siê wszystkimi cz³onkami Zak³adu i nie zapomina³ doceniaæ ich

sukcesów.

Profesor Bogus³aw ¯ernicki zmar³ w Brwinowie dnia 23 kwietnia 2002. Trudno uwierzyæ, ¿e

nie bêdziemy ju¿ wspierani jego uwa¿n¹ rad¹. Jego nauki i sposób widzenia œwiata pozostan¹ jed-

nak g³êboko w nas.

Jolanta Zagrodzka

Andrzej Wróbel

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: