CZASY i TRYBY.doc

CZASY i TRYBY:

CZASY:

PRESENT – czas teraźniejszy. Gr. I – czasowniki zakończone na –er (parter - mówić, inrier? regarder - oglądać, presenter - przedstawiać, charter - śpiewać, trouver – uważać że)

LES ADJECTIFS POSSESSIFS:

1. Jeden posiadacz, jedna rzecz posiadana

F. (r. żeński)

Ma

Ta

Sa

M. (r. męski)

Mon

Ton

Son

2. Jeden posiadacz, wiele rzeczy posiadanych

F. i M. (żeński i męski)

Mes

Tes

Ses

3. Wielu posiadaczy, jedna rzecz posiadana

F. i M.

Notre

Votre

Leur

4. Wielu posiadaczy, wiele rzeczy posiadanych

F. i M.

Nos

Vos

Leurs

TRYB ROZKAUJĄCY – IMPERATIF

Przykład – ouverez la fenetre (otwórzcie okno)

PRONOMS TONIQUES (zaimki mocne)

Je – moi – ze mną                    nous – nous – z nami

Tu – toi – z tobą                       vous – vous – z wami

Il – lui – z nim                          ils – eux – z nimi

Elle – elle – z nią                     elles – elles – z nimi (żeński)

KIEDY LUI A KIEDY LE I LA:

Jeśli jest: J’ecris a Marie – Je lui ecris

Jeśli jest: Jean invite Marie – Jean l’invite

CZASY PRZYSZŁE

1. FUTUR PROCHE – czas przyszły bezpośredni. Składa się z czasownika aller odmienianego w czasie teraźniejszym i bezokolicznika czasownika odmienianego. Do wyrażania czynności, które mają nastąpić w bliskiej przyszłości.

Przykład: kupię (kupować – acheter)

Je vais acheter                nous allons acheter

Tu vas acheter                vous allez acheter

Il, elle va acheter            ils, elles vont acheter

(Futur Proche du passe – aller w L’imparfait)

2. FUTUR SIMPLE – czas przyszły prosty. Do określania wydarzeń, które mają nastąpić w niekoniecznie sprecyzowanej przyszłości. Tworzony dodając do tematu Futur Simple końcówki:

- ai             - ons

- as             - ez

- a              - ont

(w I i II grupie czasowników, końcówki Futur Simple dodaje się do okolicznika, przykład: je parlerai, je finirai, ecrire – ucina się –e - erir, boire – uciąć –e – boir – ecrirai, boirai)

Czas ten jest rzadko używany!

3. FUTUR ANTERIEUR – czas przyszły uprzedni. Występuje w zdaniu podrzędnym czasowym i wprowadzonym najczęściej spójnikiem „quand”. Za pomocą tego czasu wyrażamy czynność przyszłą, która ma się dokonać przed inną czynnością przyszłą wyrażoną w futur simple.

Quand tu auras ecoute la cassete plusieurs fois, tu verras que la chanson poetique n’est pas difficile a commprendre.

Futur anterieur jest czasem złożonym, składa się z futur simple czasownika posiłkowego i participe passe czasownika odmienianego: j’aurai ecoute…tu auras ecoute….

CZASY PRZESZŁE

1. PASSE COMPOSE – czas przeszły złożony, dokonany. Składa się z czasownika posiłkowego etre lub avoir odmienianego w czasie teraźniejszym i Participe Passe (imiesłów czasu przeszłego) czasownika odmienianego.

PARTICIPE PASSE: (imiesłów bierny)

- czasowniki zakończone na -er: gr. I – parler, chanter, trouver – ucina się końcowe „r”, a nad „e” stawia się kreseczkę u góry (zobacz zeszyt)

- czasowniki II grupy, zakończone na  -ir – finir, ouvrir – ucina się „r” – fini, ouvri

- czasowniki III grupy, zakończone na –re, dodajemy –s, -u, -t – przykład ecrire – ecrit, faire – fait, apprendre – appris

Czas ten dotyczy wszystkiego, co jest zamknięte w czasie, zakończone.

UWAGA!

W przypadku czasowników odmieniających się z etre, czasownik uzgadnia się w liczbie i rodzaju z podmiotem. W rodzaju żeńskim do participe passe dodaje się „e”, a w liczbie mnogiej „s”.

UWAGA!

W przypadku czasowników odmieniających się z avoir, nie następuje uzgodnienie imiesłowu przeszłego z podmiotem.

Z etre odmieniają się:

Aller –          alle (iść)                                                       j’ai attendu – attendre - czekać

Arriver –      arrive (przybywać)                                      j’ai entendu – entendre - słyszeć

Descendre – descendu (schodzić)                                    j’ai conduit – conduire - prowadzić

Devenir –     devenu (stawać się)                                     j’ai ecrit – ecrir - pisać

Entrer –        entre (wchodzić)                                         j’ai compris – comprendre - rozumieć

Monter –     monte (wchodzić na coś)                            j’ai connu – conaitre - poznawać

Mourir –       mort (umierać)                                            j’ai fait – faire - robić

Naitre –        ne (rodzić się)                                              j’ai repondu – repondre - odpowiadać

Partir –         parti (wyjeżdżać)                                        j’ai su – savoir - wiedzieć

Rentrer –      rentre (wracać)                                          

Rester –       reste (zostawać)

Revenir -     revenu (wracać)

Sortir –        sorti (wychodzić)

Tomber –     tombe (spadać)

Venir –        venu (przychodzić)

Pozostałe czasowniki odmieniają się z avoir.

Przykład – je suis ne (urodziłam się)

                  Vous etes sorti (wyszliście)

Z avoir – przykład: j’ai achete (kupiłam)

ZGODNOŚĆ PARTICIPE PASSE CZASOWNIKÓW ODMIENIANYCH Z „AVOIR”

1.      Participe passe czasowników odmienianych z etre zgadza się w liczbie i rodzaju z podmiotem – il est arrive, elle est arrivee

2.      Participe passe czasowników odmienianych z avoir jest nieodmienny – il a travaille. Elle a travaille

3.      Trzecia opcja to participe passe czasowników odmienianych z avoir zgadza się w rodzaju i liczbie z dopełnieniem bliższym, jeżeli znajduje się ono przed czasownikiem: j’ai pris mes valises. Je les ai prises.

UWAGA!

Jeżeli zaimkiem dopełnieniowym jest en wówczas zgodności tej nie ma – elle a ecrit des cartes postales. Elle en a ecrit.

KIEDY PASSE COMPOSE A KIEDY L’IMPARFAIT?

Passe compose:

Czynności dokonane zakończone. Czynności, fakty, zdarzenia, które oceniamy w kontekście jako czynności główne, tzn mające wpływ na bieg akcji. Czynności te dokonują się zwykle na tle innych czynności lub stanów wyrażonych w imparfait.

L’imparfait:

Służy do wyrażania stanów i czynności dokonujących się w przeszłości, których początku ani końca nie możemy precyzyjnie określić. Wyraża stany i czynności dokonujące się, stanowiące tło, opis, okoliczności dla czynności głównych wyrażonych w passe compose. Imparfait ze względu na charakter czynności, które wyraża, na ogół nie występuje sam. Wymaga on w kontekście towarzystwa innego czasu (może być to także imparfait).

Przykład:

Je suis arrivee, le train etait vide, je suis entree, il n’y avait personne, je me suis instalee, les wagons etaient mal eclaires, j’ai ouvert la fenetre.

Używany bardziej do wyrażenia akcji, L’imparfait bardziej pasywny.

2. L’IMPARFAIT – czas przeszły prosty, niedokonany, wyraża czynności niedokonane lub powtarzające się w przeszłości, używany dla:

- opisu krajobrazu, charakterystyki osób

Il faisait beau, le soleil beillait, le ciel etait bleu et sans nauge (była piękna pogoda, świeciło słońce, niebo było niebieskie i bezchmurne.

- wyrażenia czynności, która się powtarzała i była zwyczajem

Quand j’etais jeune, je me levais toujours a 6 heures du matin (kiedy byłem młody wstawałem zawsze o 6 rano)

- czynności trwające

Il marchait lantement (szedł wolno)

- czynności jednoczesne

Pendant que le mari dormait , la femme regardait la tele (w czasie, gdy mąż spał, żona oglądała telewizję)

- w zwrotach grzecznościowych

Je voulais vous demander un service (chciałem poprosić pana o przysługę)

- w zdaniach warunkowych (II typ zdań warunkowych)

Si j’etais riche, je ne travaillerais pas (gdybym był bogaty, nie pracowałbym)

- wyrażenia czynności, o której nie wiemy kiedy się rozpoczęła i kiedy się zakończyła.

Tworzy się go dodając do tematu czasu teraźniejszego 1 os. liczby mnogiej końcówki:

- ais           - ions

- ais           - iez

- ait           - aient

Avoir:

J’avais              nous avaions

Tu avais           vous aviez

Il, elle avait      ils, elles avaient

Etre

J’etais              nous etions

Tu etais           vous etiez

Il, elle etait      ils, elles etaient

3. PASSE RECENT – czas przeszły bezpośredni. Wyraża czynność, która została zakończona niedawno (przed chwilą). Składa się z czasownika venir odmienianego w czasie teraźniejszym, przyimka de i bezokolicznika czasownika odmienianego.

je viens de lire mon lecture

tu viens de lire ton lecture

il, elle vient de lire son lecture

nous venons de lire nous lecture

vous venez de lire vous lecture

ils, elles vennnent de lire leurs lecture

PASSE RECENT du PASSE (tworzenie - czasownik venir użyty w L’IMPARFAIT – przykład – je venais de lire mon lecture)

4. PLUS-QUE-PARFAIT – czas zaprzeszły złożony. Składa się z czasownika posiłkowego etre lub ...