PrzeSP-2009-05.pdf

przegląd

ISSN 1897-8444

OCZY NATO

str. 16

OPERACJA STABILIZACYJNA W AFGANISTANIE str. 4 | BSP W PRZESTRZENIACH

SŁUŻB RUCHU LOTNICZEGO (CZ. II) str. 33 | RYWALIZACJA MYŚLIWCÓW str. 46

sił powietrznych

MIESIĘCZNIK | MAJ 2009 | NR 5 (023)

przegląd

INNE ARMIE

Do walki – tym razem na ziemi –

stanęły najnowsze amerykańskie

i europejskie myśliwce. Ich

producenci walczą o przetrwanie.

str. |46

Rywalizacja

myśliwców

TRENDY

Ważną rolę w systemie obronnym

Sojuszu Północnoatlantyckiego odgrywa

NATO Airborne Early Warning and Control

Forces (NAEW & CF) oraz NATO E-3A Component.

Stanowią one przykład wzorowego sojuszniczego

współdziałania.

TRENDY

str. | 4

Operacja stabilizacyjna

w Afganistanie

Oczy NATO

W Afganistanie, podobnie jak w Iraku, siły

powietrzne prowadzą działania przeciwko

przeciwnikowi nieregularnemu.

str. | 16

SZKOLENIE I BEZPIECZEŃSTWO LOTÓW

Panuje przekonanie, że już w 2030 roku połowę wszystkich użytkowników przestrzeni powietrznej

będą stanowiły bezzałogowe statki powietrzne.

Organizacja szkolenia

operatorów BSP

str. |39

¢ TRENDY

przegląd

sił powietrznych

Operacja stabilizacyjna w Afganistanie,

płk nawig. dr hab. Eugeniusz Cieślak ..........................................................4

MAJ 2009 | NR 5 (023)

O koncepcji obrony przeciwrakietowej Stanów Zjednoczonych,

mgr Robert Czulda .....................................................................................10

Szanowni Czytelnicy!

Oczy NATO, mjr dypl. Robert Łukawski ................................................... 16

Numer rozpoczyna

artykuł, w którym

autor prezentuje uży-

cie sił powietrznych

w operacji stabiliza-

cyjnej w Afganistanie.

W rozwiązaniach dok-

trynalnych przyjętych w Sojuszu Północno-

atlantyckim powyższa problematyka stała

się częścią doktryny powietrzno-kosmicznej

dopiero kilka lat temu, przy czym rozpatry-

wana była w szerszym kontekście operacji

reagowania kryzysowego. W AJP-3.3.Ch1

„Joint Air and Space Doctrine” zdefiniowano

cztery szerokie grupy zadań sił powietrz-

nych, które mogą być realizowane w opera-

cjach reagowania kryzysowego. Interesujące

z punktu widzenia operacyjnego użycia sił

powietrznych może być porównanie dotych-

czasowych sojuszniczych założeń doktry-

nalnych w zakresie działań wobec przeciwni-

ków z doświadczeniami operacji w Iraku

i Afganistanie.

W kolejnym artykule omówiono elementy

koncepcji obrony przeciwrakietowej USA.

Skąd jednak tak duże zainteresowanie

administracji George`a W. Busha syste-

mem obrony przeciwrakietowej, skoro

Związek Radziecki nie istnieje a wrogie pań-

stwa nie są zainteresowane podjęciem

rywalizacji na polu zbrojeń strategicznych?

Swoją filozofię prezydent George W. Bush

przedstawił w maju 2003 roku, ostrzegając

przed zagrożeniem Stanów Zjednoczonych

ze strony „broni masowego rażenia w rękach

państw zbójeckich lub aktorów niepaństwo-

wych”, którzy „poświęcają duże fundusze

na rozwinięcie i nabycie rakiet balistycznych

o zwiększonym zasięgu”.

Zachęcam również do lektury pozostałych,

równie interesujących artykułów.

¢ SZTUKA OPERACYJNA I TAKTYKA

Satelity w konfliktach (cz. I). Operacja „Desert Shield”,

mjr Bartosz Olbryś ..................................................................................25

AKTUALNOŚCI .........................................................................................26

¢ SZKOLENIE I BEZPIECZEŃSTWO LOTÓW

BSP w przestrzeniach służb ruchu lotniczego (cz. II),

płk rez. pil. dr Telesfor Marek Markiewicz ..............................................33

Organizacja szkolenia operatorów BSP,

płk dypl. nawig. inż. Józef Maciej Brzezina .............................................39

¢ INNE ARMIE

Rywalizacja myśliwców,

ppłk w st. spocz. pil. Maciej Kamyk .........................................................46

Zespół redakcyjny

Dyrektor Redakcji Wojskowej

redaktor naczelny: Marek Sarjusz-Wolski

tel.: CA MON 845-365, 845-685; faks: 845-503

Zastępca dyrektora: ppłk Lech Mleczko

tel.: CA MON 845-685,

e-mail: lech.mleczko@redakcjawojskowa.pl

Redaktor prowadzący: dr Roman Szustek

tel.: CA MON 845-186,

e-mail: przeglad-sz@redakcjawojskowa.pl

Redaktor merytoryczny: mjr Grzegorz Predel

dr Jan Brzozowski tel.: CA MON 845-186

Opracowanie stylistyczne:

Katarzyna Kocoń, Urszula Zdunek,

Teresa Wieszczeczyńska

Skład i łamanie: Katarzyna Usiądek

Kolportaż i reklamacje: Bellona SA

(0-22) 457-04-37, 687-90-41, CA MON 879-041

Informacje o kolportażu: Elżbieta Toczek

tel.: CA MON 840 400, (022) 684 04 00

Zastępca dyrektora, sekretarz redakcji

„Polski Zbrojnej”: Wojciech Kiss-Orski

tel.: CA MON 840-222, (0-22) 684-02-22;

e-mail: wko@redakcjawojskowa.pl

Reklama: reklama@redakcjawojskowa.pl

Zdjęcie na okładce: Joanna Walczak

Druk: Drukuj Tanio.com

ul. Ludźmierska 29, 34-400 Nowy Targ

„Przegląd Sił Powietrznych” ukazuje się od listopada 1928 r.

Aleje Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa, tel.: CA MON 845 365, 022 6845365,

022 6845685, www.polska-zbrojna.pl, e-mail: sekretariat@redakcjawojskowa.pl,

ppłk rez. nawig. dr

Roman Szustek,

redaktor prowadzący

Treści numeru są dostępne na stronie internetowej www.polska-zbrojna.pl

2009/05

przegląd sił powietrznych

TRENDY Wyzwania dla sił powietrznych

płk nawig. dr hab.

EUGENIUSZ CIEŚLAK

Akademia

Obrony Narodowej

Absolwent Wyższej

Oficerskiej Szkoły

Lotniczej, AON

oraz Air Command

and Staff College

w USA. Obecnie

jest dyrektorem

Instytutu Lotnictwa

i Obrony Powietrznej

w Wydziale

Zarządzania

i Dowodzenia

uczelni.

Operacja stabilizacyjna

w Afganistanie

D ziałania sił ISAF w Afgani-

stanie często są określane ja-

ko operacja stabilizacyjna.

W poszczególnych pań-

stwach, a niekiedy nawet w rodzajach

sił zbrojnych jednego państwa, do opi-

sania tego typu działań używa się róż-

nej terminologii 1 . Siły NATO po raz

pierwszy w historii Sojuszu prowadzą

na tak dużą skalę działania przeciwko

siłom nieregularnym.

Doktrynalne zawirowania

Mimo że w niektórych państwach na-

towskich opracowano doktrynę działań

przeciwpartyzanckich, to w ramach so-

juszu w zasadzie nie ma założeń doktry-

nalnych normujących takie działania sił

powietrznych, a jeśli już uznać, że są, to

nie uwzględniają one realiów. Teoria jest

rozwijana równolegle z praktyką opera-

cji. Rozwiązania proponowane w dysku-

1 W amerykańskich siłach lądowych używa się terminu

stability and support operations (SASO), natomiast

w siłach powietrznych – określenia military operations

other than war (MOOTW). W NATO powszechnie stoso-

wany jest termin non-article V crisis response opera-

tions (NA5CRO), ale w kompleksowych wytycznych poli-

tycznych z listopada 2006 roku użyto określenia stabili-

sation operations .

przegląd sił powietrznych

2009/05

TRENDY XXXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

W Afganistanie, podobnie jak w Iraku, siły powietrzne prowadzą

działania przeciwko przeciwnikowi nieregularnemu.

Sumaryczny wysiłek sił powietrznych (liczba samolotolotów) w operacjach stabilizacyjnych

w Iraku i Afganistanie w latach 2004–2007

2004 2005 2006 2007

Transport powietrzny* 47 450 54 727 57 943 49 250

Tankowanie w powietrzu 12 465 12 391 12 787 14 613

Rozpoznanie i walka

elektroniczna

7400 6165 7478 8541

Zadania uderzeniowe 20 787 24 345 26 195 29 668

* Dane dotyczą tylko lotnictwa amerykańskiego.

Opracowanie własne na podstawie: A. H. Cordesman: Air Combat Trends in the Afghan and Iraq Wars . CSIS, 11 marca 2008 r.

sjach toczonych na łamach periodyków wojsko-

wych nawiązują do doświadczeń konkretnej ope-

racji i nie zawsze można je odnieść do całości dzia-

łań stabilizacyjnych.

W rozwiązaniach doktrynalnych Sojuszu Pół-

nocnoatlantyckiego problematyka operacji sta-

bilizacyjnych dopiero od niedawna stała się czę-

ścią doktryny powietrzno-kosmicznej, przy czym

rozpatrywana była w szerszym kontekście ope-

racji reagowania kryzysowego. W AJP-3.3 Ch1

Joint Air and Space Doctrine zdefiniowano na-

stępujące cztery grupy zadań sił powietrznych,

możliwych do wykonywania w operacjach reago-

wania kryzysowego: obserwację i rozpoznanie

powietrzne, utrzymanie kontroli wykorzystania

przestrzeni powietrznej, transport powietrzny

oraz działania o charakterze uderzeniowym 2 .

W następnej edycji tego dokumentu nie uwzględ-

niono już jednak rozdziału dotyczącego użycia

sił powietrznych w operacjach reagowania kry-

zysowego. W 2007 roku na konferencji Joint Air-

power Competence Centre (JAPCC) podjęto dzia-

łania w celu sformułowania założeń użycia sił po-

wietrznych w zwalczaniu sił nieregularnych.

Wstępne wyniki tych prac zostały opublikowane

pod koniec ubiegłego roku 3 . Ze względu na ope-

racyjne użycie sił powietrznych interesujące jest

porównanie dotychczasowych sojuszniczych za-

łożeń doktrynalnych dotyczących działań prze-

ciwko przeciwnikom nieregularnym z doświad-

czeniami zdobytymi w operacjach w Iraku i Afga-

nistanie. Ponieważ obydwie operacje są nadal pro-

wadzone, to dostęp do danych o użyciu w nich sił

powietrznych jest ograniczony.

Dane Dowództwa Komponentu Powietrznego Sił

Wielonarodowych (Combined Forces Air Compo-

nent Command – CFACC) zawierające zestawie-

nia statystyczne danych z lat 2004–2007 (tab.) opra-

cował Anthony H. Cordesman z Ośrodka Studiów

Strategicznych i Międzynarodowych (Center for

Strategic and International Studies – CSIS) i przed-

stawił w raporcie Air Combat Trends in the Afghan

and Iraq Wars z marca 2008 roku 4 . Systematycznie,

niemal codziennie, publikowane są również dobo-

we informacje służby prasowej USAF, dotyczące

użycia sił powietrznych w obydwu operacjach. Jak-

kolwiek źródła te nie pozwalają na dokonanie peł-

nej oceny operacyjnego użycia sił powietrznych

w działaniach stabilizacyjnych w Iraku i Afganista-

nie, to wystarczają do ogólnego określenia rodza-

jów zadań sił powietrznych w tego typu operacjach,

wielkości wysiłku tych sił oraz sposobów wykona-

nia przez nie zadań.

Wyzwanie dla rozpoznania

Typologia zadań sił powietrznych przyjęta

w NATO na potrzeby reagowania kryzysowego

w pewnej mierze różniła się od klasycznych, stric-

te wojennych założeń doktrynalnych operacyjne-

go użycia sił powietrznych. Między innymi doty-

czyło to zwiększenia rangi rozpoznania i umiesz-

czenia go na pierwszym miejscu w typologii,

a także ograniczenia problematyki powietrznych

2 AJP-3.3 Ch1 Joint Air and Space Doctrine . NSA Brussels 2002,

pkt 705.

3 J. Alexander: Air Power in Countering Irregular Warfare . „JAPCC

Journal” Edition 8, 2008, s. 30–33.

4 Opracowanie jest dostępne na stronie internetowej CSIS:

http://www.csis.org/media/csis/pubs/080318_afgh-iraqairbrief.pdf/.

2009/05

przegląd sił powietrznych

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: