Grupa A: Grupa B:
-Pristinamycyna IIA (Streptogramina A) -Pristinamycyna IA
-Pristinamycyna IIB -Wirginamycyna S1
półsyntetyczne pochodne
PIIA Chinupristina (Kwinupristyna)
PIIA Dalfopristina
Właściwości: parenteralnie
- M* hamują syntezę białka, dział. na G(+), złożone - bakteriobójczo
- Synercid- stanowi połączenie chinupristiny i pristinamycyny co spowodowało ok.10x wyższą aktywność
- nieliczne preparaty są dostępne w lecznictwie- tylko pochodne Streptograminy A i B
- spectrum p/bakteryjne obejmuje MRSA, Streptococcus pneumoniae oporne na penicylinę i makrolidy, ponadto szczepy oporne na wankomycynę z gat. Enterococcus faecium, S. aureus
- naturalnie oporne na streptograminy są pałeczki G(-) z rodziny Enterobacteriaceae oraz Pseudomonas
- M* dz.niep. nudności, wymioty, wysypki skórne, miejscowe podrażnienie żył, ↑bilirubiny we krwi
- M* p/w: ciężkie uszkodzenie wątroby, ciąża
- ↑stężenie cyklosporyny, cisapridu, benzodiazepin, leków p/wirusowych przy jednoczesnym stosowaniu
- nowa klasa związków, nie wykazuje strukturalnego podobieństwa do żadnej ze znanych klas antybiotyków
- przedstawicielem jest linezolid – badania kliniczne w Polsce (p.o./i.v.)
- mechanizm działania związany jest z zahamowaniem syntezy białka komórkowego przez blokadę translokacji tRNA, wiążą się z podj. 50S, brak oporności krzyżowej
- spectrum p/bakteryjne obejmuje szereg szczepów wieloopornych: Streptococcus pneumonieae, Enterococcus na wankomycynę oraz MRSA (M* G(+) paciorkowce – pneumokoki i gronkowce)
- M* stosowane w zapaleniu płuc, zakażeniu tkanek miękkich i skóry
- Dz.niep.: zaburzenia czynności p.pok. (nudności, wymioty), układu krwiotwórczego(anemia, leukopenia)
Właściwości: p.o., dobrze wchłanialny, silnie lipofilny, dobrze przenika do OUN
- antybiotyk bakteriostatyczny - hamuje biosyntezę lipidów i białka (utrudnia polimeryzację aminokwasów do polipeptydów w kom bakteryjnej, M* hamuje tranferazę pepydylową w fazie elongacji
- szeroki zakres działania p/bakteryjnego: G(+), G(-), riketsje
- oporność wykazują: pałeczki ropy błękitnej, prątki kwasooporne
- podstawowe wskazania: terapia duru brzusznego, plamistego, paradurów, zapalenie opon mózgowych wywołanych przez Haemophillus influenzae, *M Neisseria meningitis, paciorkowce typu B, i zakażenia układu oddechowego przez Klebsiella pneumoniae, działa na riketsje, miejscowo w ch. oczu
Działania niepożądane:
- bardzo wysoka toksyczność wobec szpiku kostnego (niedokrwistość aplastyczna)
a)M* nieodwracalne, podłoże alergiczne, może być śmiertelne
b) zależne od dawki, odwracalne, upośledzenie leukopoezy i wytwarzania erytrocytów
- zaburzenia żołądkowo- jelitowe,
- wtórne zakażenia grzybicze,
- pokrzywka
- „gray syndrom” u dzieci – wymioty, sinica, wzdęcia brzucha, zapaść obwodowa; spowodowany niedostateczną aktywnością glukonylotransferazy u noworodków
P/W: uszkodzenie szpiku, ciężkie uszkodzenia wątroby
Interakcje
- inhibitor enzymatyczny: ↑działanie fenytoiny, poch. kumaryny, mocznika, ↑toksyczność metotreksatu
- barbiturany i rifamicyna przyspieszają metabolizm chloramfenikolu
POLIPEPTYDY neuro i nefrotoksyczne
- Polimyksyna B
- Kolistyna (polimyksyna E)
- Tyrotricyna – głównie G(+), uszkadza błonę cytoplazmatyczną
- Bacytracyna – w zakażeniach skóry i błon śluzowych, działa na biosyntezę ściany komórkowej
- Fusafungina – bakteriostatycznie i p/zapalnie, miejscowo w zakażeniach górnych dróg oddechowych, ziarenkowce G(+), Mycoplasma, Legionella, H.influenzae, Candida albicans
8
- polimyksyna A (Aerosprin)
- polimyksyna E (Kolistyna)
Właściwości:
- antybiotyki polipeptydowe
- działanie bakteriobójcze, uszkodzenie błony cytoplazmatycznej bakterii (kationowe detergenty)
- spektrum wąskie: G(-), szczególnie P.aeruginosa, Enterobacter aerogenes, E.coli, H. influenzae, Salmonella, Shigella
Wskazania:
- zakażenia przewodu pokarmowego wywołane przez oporne na inne antybiotyki szczepy Escherichia oraz pałeczki Salmonella i Shigella, ponadto w ciężkich zakażeniach układu moczowego
- wziewnie w mukowiscydozie, w zakażeniach skóry
Działania niepożądane: - wysoka nefro- i neurotoksyczność
Rifampicyny__(Rifadin)_______________________________________________
Właściwości: p.o.
- antybiotyk bakteriobójczy: hamuje polimerazę RNA w komórce bakteryjnej (podj. β)
- szeroki zakres działania: G(+): Streptococcus, Enterococcus, Staphylococcus, beztlenowe ziarenkowce, i G(-): Haemophillis, Moraxella, Enterobacteriaceae, Acinetobacter, Bacterioidas, oraz nietypowe: Chlamydia, Mycoplasma
- skuteczny lek p/prątkowy, zastrzeżony przede wszystkim do leczenia gruźlicy
- wyjątkowo może być stosowany w bakteryjnym zapaleniu wsierdzia, szczególnie po wszczepieniu protez
- podwyższenie poziomu transaminaz i żółtaczka
- reakcje alerg.(wysypka,gorączka,eozynofilia)
- zaburzenia OUN (bóle głowy, splątanie, drgawki)
- pomarańczowe zabarwienie śliny, łez, kału
- M* na zwierzętach teratogenny, zaburzenia ż-j.
- M* induktory enzymatyczne – osłabiają działanie wielu leków
ryfapentyna – jak rifampicyna; rifabutyna – duża skuteczność wobec M. avium intracellulare
źle dobrze stosowane
rozp.w H20: rozp.w H20: miejscowo:
sukcynylosulfatrazol sulfafurazol sulfatiazol
sulfaguanidyna sulfametyzol sulfadiazyna srebra
sulfasomidyna
sulfonamid o o umiarkowanym o wydłużonym
specjalnych czasie półtrwania okresie
wskazaniach półtrwania
sulfasalazyna sulfametoksazol sufadimetoksyna
(Calitis ulcerosa) sulfametoksypyrydazyna sufametopyrazyna
Sulfonamidy:
Sulfafurazol (Amidoxal), Sulfadimidyna (Sulfamethazin),ko-trimoksazol(Biseptol)
Sulfakarbanid (Urenil) ko-trimazyna(Coptin), ko-trifamol(Supristol) ,ko-zaltrum
Obecnie M* - sulfadiazyna, sulfamerazyna, sulfametoksazol – pośredni czas działania
- sulfalen – długi czas działania
Mechanizm działania:
- antymetabolity – kompetycyjnie wypierają kwas p-aminobenzoesowy, potrzebny bakteriom do syntezy kwasu dyhydrofoliowego, bakteriostatycznie, konieczne duże dawki
- podawane p.o., wydalane przez nerki, o długim dział. wchłanianie zwrotne
Spectrum p/bakteryjne:
- ziarenkowce G(+):paciorkowce z wyjątkiem Enterococcus, Staphylococcus pneumoniae, Neisseria, Actinomyces, Nocaria
- pałeczki G(-) z rodziny Enterobacteriaceae
- Haemophilus influenzae
- Chlamydia
- pierwotniaki(!):T.gondi, Pneumocystis carinii(AIDS-lek z wyboru) Plasmodium
- zakażenia u.moczowego w tym odmiedniczkowe zapalenie nerek
- zakażenia gruczołu krokowego
- zakażenia p.pok. o etiologii Salmonella i Shigella
- brucelloza
- nokardioza
- pneumocystoza w profilaktyce i leczeniu AIDS
- zakażenia dróg oddechowych
- zakażenia gronkowcowe (baktremia) z rifampicyną
- M* jaglica
- M* zakażenia gałki ocznej Ch.trachomatis
- M* toksoplazmoza z pyrimetaminą
- wrzód miękki
Działanie niepożądane:
- układ krwiotwórczy: -agranulocytoza, trombocytopenia, leukopenia, niedokrwistość aplastyczna, n. hemolityczna, (ustępujące zmiany), skaza krwotoczna
- układ moczowy: -krystalizacja sulfonamidów w nerkach(rzadko), skąpomocz, krwinkomocz
- przewód pokarmowy: -zmniejszenie łaknienia, nudności, wymioty, biegunka
- układ nerwowy: -bóle głowy, zapalenie nerwów obwodowych
- gorączka alergiczna (zespół Stevens-Johnsona, zespół Lyella)
P/wskazania
- ciężkie zaburzenia czynności wątroby i nerek
- ciężkie zmiany składu morfologicznego krwi
- ostra porfiria
- niedobór dehydrogenazy-6-fosforanowej
- nadwrażliwość na sulfonamidy
- ciąża, karmienie piersią, noworodki
Interakcje:
- leki miejscowo znieczulające (prokaina)- znoszą działanie sulfonamidów
- nienarkotyczne leki p/bólowe...
Agoland