Psychiatria Wykład 2
Psychopatologia ogólna
Psychiatria jest dziedziną medycyny, której przedmiotem zainteresowania są zaburzenia psychiczne z ich licznymi uwarunkowaniami rodzinno-genetycznymi, konstytucjonalnymi, biologicznymi, psychologicznymi i społecznymi. Obejmuje ich etiologię, patogenezę, symptomatologię, klinikę i leczenie.
Etiologia zaburzeń psychicznych
n czynniki endogenne – związane z predyspozycją genetyczną, determinującą zaburzenie czynności o.u.n. w różnych okresach życia
n czynniki somatogenne – czynniki patogenne i procesy chorobowe doprowadzające do zaburzeń czynności o.u.n.
n czynniki psychogenne – związane z nieprawidłowym rozwojem psychicznym, społecznym, uczeniem się oraz sytuacjami i wydarzeniami powodującymi stres psychiczny
Biologiczny substrat zaburzeń psychicznych
n kora mózgowa czołowa i skroniowa – integracja i kontrola procesów poznawczych, emocjonalnych i motywacyjnych.
n układ limbiczny – regulacja procesów emocjonalnych, kontrola układu neuroendokrynnego, pamięć emocjonalna
n układ siatkowaty wstępujący – generator energii koniecznej do utrzymywania stanu świadomości
n wzgórze, jądra podstawy, móżdżek
n neuroprzekaźniki mózgowe – przekazywanie bodźców
Psychopatologia
n psychopatologia ogólna (symptomatologia ogólna) – skupia zainteresowanie na ogólnych sposobach przejawiania się zaburzeń psychicznych; stanowi słownik języka psychiatrii
n psychopatologia szczegółowa – zajmuje się przejawami poszczególnych zaburzeń psychicznych, nadając ogólnym pojęciom indywidualne zastosowanie
Podstawy analizy psychopatologicznej
n fenomenologia – analiza fenomenów psychicznych w celu uchwycenia ich cech ogólnych
n symptomatologia – zajmuje się tymi fenomenami, które są przydatne klinicznie
n syndromologia – zajmuje się zespołami psychopatologicznymi
n nozologia – klasyfikuje zespoły psychopatologiczne
Objawy zaburzeń psychicznych
n objawy zaburzeń czynności poznawczych
n objawy zaburzeń czynności emocjonalnych i motywacyjnych
n objawy zaburzeń scalania czynności psychicznych
Zaburzenia czynności poznawczych
Zaburzenia uwagi:
- cechy uwagi: selektywność, czujność, zakres
- nieuwaga (dekoncentracja)
- aproseksja (niemożność ogniskowania uwagi)
- hipoproseksja (ograniczenie uwagi)
- hiperproseksja (nadmierne ogniskowanie)
- wahania uwagi
Zaburzenia pamięci
n ilościowe
- hipermnezja (niewielkie znaczenie kliniczne)
- hipomnezja
- amnezja
- całkowita lub fragmentaryczna
- pełna lub cząstkowa
- trwała lub przemijająca
- pamięci krótko- lub długotrwałej
- wsteczna, następcza lub śródczesna
- ekmnezje (przeżywanie przeszłości jako teraźniejszości – zesp. amnestyczne)
n jakościowe - iluzje pamięci (rzeczywiste lecz zniekształcone)
- kryptomnezja (wspomnienia nieświadome – odtworzone bez rozpoznania jego wtórności)
- złudzenia utożsamiające (deja vu, jamais vu)
- konfabulacje (wspomnienia rzekome)
- omamy pamięciowe (fałszywe wspomnienia; w istocie to wspomnienia zafałszowane urojeniowo)
Zaburzenia spostrzegania
n zniekształcenia spostrzegania (uszkodzenia o.u.n., migrena, pod wpływem substancji halucynogennych, dysfunkcje narządów zmysłów)
n deficyty zmysłowe (całkowita lub częściowa utrata wrażeń z zakresu danego zmysłu)
n złudzenia (iluzje)
n omamy (halucynacje) – spostrzeżenia nie istniejących przedmiotów, błędny sąd realizujący
n omamy wzrokowe
n omamy słuchowe
n czuciowe
n węchowe i smakowe
n hipnagogiczne i hipnopomiczne
n omamy rzekome (pseudohalucynacje)
n parahalucynacje – brak sądu realizującego (Np.: w napadach migrenowych, omamy pedunkularne – uszkodzenie pnia mózgu)
Zaburzenia myślenia, języka i porozumiewania się
n zaburzenia treści myślenia
n zaburzenia toku myślenia
n zaburzenia struktury i funkcji myślenia
Zaburzenia treści myślenia
n myśli nadwartościowe
n urojenia:
- proste
- paranoiczne (usystematyzowane)
- paranoidalne (niespójne)
- oniryczne (rozbudowane, intensywnie przeżywane – „koniec świata”, „zaraza”)
n automatyzmy psychiczne (poczucie utraty wpływu na własne przeżycia i zachowania)
n myśli natrętne (obsesje)
urojenia
n nastawienia urojeniowe
n urojenia odnoszące (ksobne)
n u. oddziaływania, owładnięcia
n u. prześladowcze
n u. zmiany własnej osoby
n u. wielkościowe
n u. depresyjne – hipochondryczne, winy, grzeszności
n u. nihilistyczne
Zaburzenia toku myślenia
n spowolnienie / przyspieszenie
n otamowanie / natłok (mantyzm)
n rozwlekłość
n stereotypie, perseweracje, iteracje
n mutyzm (brak reakcji słownych)
Zaburzenia struktury i funkcji myślenia
n zubożenie myślenia (alogia)
n myślenie paralogiczne
n myślenie nieskładne ( nieskładność gramatyczna lub toku wypowiedzi)
n myślenie niekomunikatywne (autystyczne, dereistyczne, egocentryczne)
n rozkojarzenie (skrajna postać – „sałata słowna”)
n inkoherencja (rozerwanie związków myślowych – pobudzenie, zab. świadomości)
Zaburzenia czynności emocjonalnych i motywacyjnych
Typ zaburzonego nastroju:
- obniżenie - podwyższenie - lęk - złość
Obniżenie nastroju
n nastrój depresyjny
- triada depresyjna
1) niska samoocena i poczucie małej wartości
2) niska ocena własnej przeszłości
3) niska ocena własnej przyszłości
n depresyjno – dysforyczny (rozżalenie, zniechęcenie, rozdrażnienie, złość)
n nastrój dystymiczny
Podwyższenie nastroju
n nastrój maniakalny
1) podwyższenie samooceny
2) zawyżenie oceny własnej przeszłości
3) zawyżenie oceny własnej przyszłości
n nastrój euforyczny (zaburzenia organiczne)
n nastrój moriatyczny (pusta wesołkowatość, błaznowanie – uszkodzenie części oczodołowej płatów czołowych)
n nastrój ekstatyczny
Lęk i dysforia
n lęk: - uogólniony
- napadowy
- w postaci fobii
- cechy lękliwości (cecha układu nerwowego i osobowości)
n złość (dysforia)
Dynamika emocji
n zobojętnienie ( apatia)
n spłycenie (bladość, sztywność)
n zubożenie uczuciowe (prymitywizacja)
n zaleganie uczuć i lepkość uczuciowa
n chwiejność i nietrzymanie uczuć
Zmiany wysycenia uczuciowego
n syntonia – proporcjonalność, spójność
n paratymia – ekspresja uczuciowa niedostosowana do sytuacji
n hipertymia
n hipotymia
n atymia
n katatymia – życzeniowe przekształcanie się przeżyć lub zachowań pod wpływem nastawień emocjonalnych
Zaburzenia aktywności (motywacji) i zaburzenia ruchu
n zaburzenia aktywności
- napęd zmniejszony
- napęd zwiększony
n zaburzenia ruchu (ogólny poziom)
- zahamowanie
- pobudzenie
Zmiany aktywności ruchowej
n natrętne czynności (kompulsje)
n stereotypie, perseweracje, iteracje ruchowe
n parakinezy (niedostosowanie ruchowe)
n katalepsja (nienaturalne wzmożenie napięcia mięśniowego – sztywna/plastyczna)
n zastyganie
n automatyczna uległość (giętkość woskowa, objaw echa, automatyzm nakazowy, negatywizm)
Zaburzenia impulsywności
n impulsywność wzmożona/ograniczona
n impulsywność popędowa (zaburzenia łaknienia, pragnienia, snu, popędu seksualnego)
n działania nawykowe (kleptomania…)
n natrętne impulsy
n unikanie nawykowe (fobie)
Zaburzenia intencjonalności
n zmniejszenie/zwiększenie zainteresowań
n zaburzenia interakcji (trudny kontakt, niedostosowanie, ambiwalencja, wycofanie się, autyzm)
n zaburzenia ekspresji:
- natręctwa
- stereotypie, perseweracje, iteracje
- manieryzmy
- grymasowanie
Zaburzenia świadomości
n ilościowe (senność patologiczna, sopor, śpiączka)
n jakościowe
- przymglenie (pozostaje niepamięć fragmentaryczna)
- zmącenie (najczęściej niepamięć fragmentaryczna)
- zwężenie (niepamięć całkowita)
Zaburzenia poczucia siebie i otoczenia
n ...
Agoland