DERMATOLOGIA WYKŁADY 1996/97 @ A.N.
BUDOWA SKÓRY
Skóra składa się ze:
· Skóra właściwa - brodawki skóry właściwej pokryte są naskórkiem, z którym tworzą razem zewnętrzne utkanie zwane poletkowaniem skóry
· Poletkowanie skóry - (dłonie, podeszwy) - linie papilarne. W tym przypadku poletkowanie jest regularne. Wytwarzane jest ok. 4 m. życia płodowego i niezmienne do końca życia.
· Uwypuklenia naskórka w kierunku skóry właściwej to sople międzybrodawkowe
NASKÓREK
Opiera się na błonie podstawnej. Posiada on kilka warstw, których kształt jest zmienny w kierunku powierzchni - ulegają one spłaszczeniu.
· cylindryczne komórki
· warstwa rozrodcza
· jądra prostopadłe
· 2 rzędy komórek
· komórki wieloboczne
· tendencja do spłaszczania się
· 5 - 12 rzędów komórek
· przestrzenie międzykomórkowe duże z chłonką odżywiającą je (desmogleina cementuje)
· ziarnistości keratochialiny
· komórki ziarniste
· keratochialina sprawia, że naskórek nie jest przezroczysty i nie widać kory
· jest tylko na dłoniach i stopach
· ma elaidynę
· nie jest martwa - bierze udział w procesach immunologicznych
· komórki ułożone ściśle
· minimalne przestrzenie
· bariera chroniąca przed bakteriami, substancjami chemicznymi
Komórki naskórka złuszczają
się ciągle i wraz z lipidami tworzą płaszcz odnowy (kwaśny). Są to tzw. keratynocyty bo mają keratynę ® substancja ochronna.
Spada ilość wody (od dołu do góry) Iw. - 80%, IIw. - 10%
W naskórku:
· są elementy łączące - desmosomy ® miejsca przylegania błon łączących komórki
· przestrzenie między komórkami są zachowane
Inne elementy naskórka
· Ziarnistości melaniny przekazywane do kertynocytów cytokrynnie (bezpośrednio) z komórki do komórki aż do keratynocytów. Gromadzą się nad jądrem chroniąc komórkę przed UV.
· Mogą odkładać się w skórze właściwej w melanoforach
· pochodzenia szpikowego
· makrofagi naskórka
· pochłaniają i przekazują antygeny
· limfocytom (komórki APC)
· są w naskórku w niższych warstwach (tak jak melanocyty)
· pochodzą z grzebienia nerwowego
· czucie dotyku
· występuje rak z kk. Merkela ® b. złośliwy
Naskórek jest czynny immunologicznie
· kk. Langerhansa
· receptory dla fragmentu Fc i receptor dla dopełniacza
· limfocyty naskórkowe
· kertynocyty
SKÓRA WŁAŚCIWA
· stosunek skóry właściwej do naskórka 1:5
· dwie warstwy
- obejmuje brodawki i część podbrodawkowa
- warstwa siateczkowata ® komórki ułożone regularnie, równolegle do powierzchni skóry
· obecność włókien kolagenowych
· włókna kolagenowe (70%) z protokolagenu - grube, żółte ® w fibroblastach
· włókna siateczkowe (srebrochłonne) ® otaczają naczynie i w bł. podstawnej
· włókna elastyczne ® otaczają pęczki włókien kolagenowych, odpowiadają za rozciągliwość
· komórki tk. łącznej
- fibroblasty
- kk. tuczne
- histiocyty
· substancja podstawna (tk. łączna)
· potowe
- rozwijają się w życiu płodowym - są to tzw. EKRYNOWE gruczoły płodowe
- drugi rodzaj to gruczoły APOKRYNOWE , w okresie dojrzewania ® mają ujście przy mieszkach włosowych
· łojowe - związane (90%) z mieszkami włosowymi tzw. przywłośne. Wydzielina wydostaje się dzięki skurczowi mięśnia wyprostnego włosa tzw. gruczoły APOKRYNOWE. Natłuszczają włos, skórę
· czucie powierzchniowe
· ból
· świąd
· sieć tętnic głębokich (skóra a tk. podskórna) ® oddaje gałązki do wszystkich warstw skóry ® tworzą pod brodawkami splot naczyniowy powierzchowny ® te oddają drobne naczynia ® anastomozy ® duże możliwości regulacji ® splot naczyniowy powierzchowny ® głęboki
WŁOS
Włos w mieszku włosowym (uchyłku skóry właściwej)
Skóra nieowłosiona - umowne, gdyż cała skóra pokryta jest meszkiem
CHOROBY
Wykwity - zmiany skórne stwierdzone wzrokiem lub dotykiem
Wykwity pierwotne
worzą się pod wpływem bezpośredniego bodźca chorobotwórczego na skórę
Plama (Macula) - zmiana zabarwienia skóry na ograniczonej przestrzeni
Rumień (Erythema) - pośredni pomiędzy plamą a grudką
· obrzęk w obrębie naskórka
· zmiana lekko wyniosła
Grudka (Papula) - wyniosły wykwit o wzmożonej spoistości, ustępuje bez pozostawienia blizny
· w naskórku - tworzą się one na skutek zmian ® przerost naskórka z różnych przyczyn - ustępuje bez pozostawienia blizny (to co dotyczy naskórka nie pozostawia blizny)
· grudka skórna - wykwit nad powierzchnią skóry o wzmożonej spoistości - też nie pozostawia blizny
· grudka skórno-naskórkowa - zmiana dotyczy skóry i naczynia (rozszerzenie naczyń i nacieki wkoło naczyniowe)
Guzek (Nodus) - wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, który ustępuje z pozostawieniem blizny na wielkość 0,5 cm
· gromadzi się ziarnina zapalna w górnej części skóry
· guzek ulega rozpadowi ® owrzodzenie ® blizna
· może także guzek rozpaść się pod naskórkiem ® blizna podnaskórkowa
· charakterystyczne guzki występują w następujących chorobach:
- kiła późna
- gruźlica
- sarkoidoza
Guz (Nodus, Tumor) - wykwit wyniosły, ale wyczuwalny czasami tylko dotykiem, umiejscowiony głębiej o wielkości ponad 0,5 cm
· guzy zapalne nie pozostawiają blizny
Torbiel (Cysta) - twór otorbiony w skórze właściwej, a w razie jego uszkodzenia wypływa wydzielina z jego zawartości
Bąbel pokrzywkowy (Urtica) - polega na obrzęku skóry właściwej (nie jest to gromadzenie płynu) jest to obrzęk włókien tkanki łącznej na skutek uszkodzenia kk. tucznych przez substancje alergiczne (Histamina, ......)
· szybko powstaje i ustępuje ® bez blizny, silny świąd
· występuje w chorobie zwanej pokrzywką ® są w niej bąble pokrzywkowe
· bąbel jest ostro odgraniczony i ma płaską powierzchnię
· brzegi bąbla są strome, zabarwienie blade (obrzęk uciska naczynie), na brzegach zaczerwienienie
Pęcherzyk (Vesicula) - ograniczone wzniesienie naskórka wypełnione płynem, nie > niż 0,5 cm
· pęcherzyk nie zostawia śladu ® zasycha i goi się
·...
urszula.koziel