Moduł 5.pdf

Lotnictwo sanitarne w ratownictwie medycznym

1. Lotnictwo sanitarne

2. Historia Lotniczego Pogotowia Ratunkowego

3. Organizacja Lotniczego Pogotowia Ratunkowego

3.1. Współdziałanie ze śmigłowcem w terenie

4. Ratownictwo z powietrza

5. Sytuacje nadzwyczajne

Bibliograﬁa

1. Lotnictwo sanitarne

Plany ratownictwa medycznego są punktem wyjścia do analiz dotyczących przygo-

towania do działania w zupełnie zmienionych warunkach i do realizowania nad-

zwyczajnych zadań. Dotyczy to zarówno zespołów ratownictwa medycznego, które

podejmą akcję ratunkową na miejscu wypadku, jak i szpitali, które prawdopodob-

nie będą musiały sprostać znacznie zwiększonemu napływowi poszkodowanych.

Dlatego tak istotne jest konkretne i szczegółowe planowanie we wszystkich jed-

nostkach, instytucjach i służbach, które mogą być zaangażowane w akcje ratunko-

we i w likwidowanie skutków zdarzeń nadzwyczajnych, takich jak:

— kataklizmy wywołane przez siły natury:

• huragany,

• trzęsienia ziemi,

• powodzie,

• pożary,

• susze,

• lawiny,

• wybuchy wulkanów,

— klęski wywołane przez ludzi:

• wojny,

• akty terroru,

• katastrofy cywilizacyjne, np. wypadki komunikacyjne, przemysłowe, budow-

lane, pożary.

Wtórnymi skutkami wyżej wymienionych katastrof są: głód, choroby zakaźne, epi-

demie, zniszczenie środowiska naturalnego.

Za brak planowania i właściwego przygotowania na wypadek katastrofy najwyższą

cenę płacą jej oﬁary.

Dokonujące się zmiany doprowadziły do powstania w Polsce nowej dyscypliny me-

dycznej — medycyny ratunkowej , której celem jest ratowanie zdrowia i życia w na-

głych wypadkach. Jednym z najważniejszych elementów tego systemu, mogącym

skrócić czas transportu poszkodowanego do szpitala i w wielu przypadkach ratują-

cym życie i zdrowie pacjenta, jest lotnictwo sanitarne .

Najczęściej używanym statkiem powietrznym do ratowania życia i zdrowia ludz-

kiego w lotnictwie sanitarnym jest śmigłowiec, który w odróżnieniu od samolotu

może startować pionowo z małych powierzchni, zawisnąć w locie w jednym miej-

scu, manewrować we wszystkich kierunkach, lądując również na niewielkich płasz-

czyznach. Dzięki tym właściwościom znalazł on bardzo szerokie zastosowanie za-

równo w życiu cywilnym, jak i przy wykonywaniu zadań wojskowych, pożarni-

czych, granicznych oraz w ratownictwie medycznym.

Przystąpienie do Unii Europejskiej wymusiło na rządzie polskim konieczność do-

stosowania przepisów lotniczych do standardów obowiązujących we wszystkich

krajach zrzeszonych, a w konsekwencji obowiązek znormalizowania sprzętu, któ-

ry powinien być kompatybilny ze wszystkimi nowoczesnymi systemami ratownic-

twa na całym świecie. W efekcie powstał projekt Ustawy o ustanowieniu programu

wieloletniego Wymiana śmigłowców Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki

Zdrowotnej — Lotnicze Pogotowie Ratunkowe w latach 2005–2010, która zakłada

zakup śmigłowców z najnowszymi urządzeniami pozwalającymi na wykonywanie

lotów w dzień i w nocy w trudnych warunkach atmosferycznych bez widoczności

ziemi IFR ( Instrumental Flaight Rulet — lot według przyrządów bez widzialno-

ści ziemi).

Transport medyczny naziemny i powietrzny służący do przewozu poszkodowanych

to Medevac , natomiast transport medyczny odbywający się przy pomocy śmigłow-

ca to Helimedevac .

Poszkodowanych ewakuuje się do kolejnych poziomów ewakuacji (stopnie ewaku-

acji uzależnione są od zakresu udzielanej pomocy).

Działania w warunkach masowych strat w czasie pokoju wykonywane przez cy-

wilną ochronę zdrowia także opierają się na kwaliﬁkowaniu poszkodowanych do

określonych ośrodków zdrowia w zależności od rodzaju doznanych obrażeń.

2. Historia

Lotniczego Pogotowia Ratunkowego

W Polsce do ratowania życia i zdrowia ludzkiego lotnictwo wykorzystano po raz

pierwszy w okresie międzywojennym. W akcjach ratunkowych brały udział załogi

i samoloty należące do ówczesnych aeroklubów i lotniczych jednostek wojsko-

wych.

Po drugiej wojnie światowej Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej powołało

do życia lotnictwo sanitarne. Wyposażono je w statki powietrzne produkcji pol-

skiej, latające z niewielką prędkością, przystosowane do przewozu jednego pacjen-

ta w pozycji leżącej.

Na początku lat 60. ﬂotę nowoczesnego ratownictwa stanowiły śmigłowce typu

SM-1 i SM-2. Ich minusem były liczne ograniczenia techniczne oraz bardzo utrud-

niona dostępność do pacjenta umieszczonego w kapsule zamontowanej przy ka-

dłubie śmigłowca. Przełomem stało się wprowadzenie do służby śmigłowców typu

Mi-2. Jak na owe czasy (początek lat 70.), dawały one ogromne możliwości ope-

racyjne działań w terenie oraz zapewniały duży komfort pracy z pacjentem. Pod-

stawową załogę samolotów tworzyli: pilot, felczer lub pielęgniarka, a w przypadku

użycia śmigłowca dodatkowo mechanik lotniczy.

Pod koniec lat 70. powstały zespoły Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, wyposa-

żone zgodnie ze standardem karetki reanimacyjne. W tym samym czasie z użyciem

śmigłowców Mi-2 wykonano wiele trudnych technicznie akcji w Tatrach oraz nad

morzem. Dzięki wciągarkom ŁPG-4 możliwe było podbieranie poszkodowanych

na pokład lub przenoszenie ich pod śmigłowcem.

Kryzys lat 80. znacznie ograniczył działalność pogotowia lotniczego i doprowadził

do likwidacji części zespołów.

Ostatecznie w latach 90. powołano Centralny Zespół Lotnictwa Sanitarnego

(CZLS) z siedzibą w Warszawie (z bazą na lotnisku Gocławek), w którego skład

weszło 13 regionalnych zespołów lotnictwa sanitarnego. Zostały one rozmieszczo-

ne tak, aby zasięgiem działania obejmowały obszar całego kraju. Zespoły te, jak

i CZLS, zapewniały pełny zakres działań lotniczych, czyli przewóz rannych, cho-

rych, leków, krwi, szczepionek i aparatury medycznej. W pilnych przypadkach za-

grożenia życia lub zdrowia ludzkiego transportowano także lekarzy konsultantów

niezbędnych do przeprowadzenia skomplikowanych zabiegów medycznych .

W latach 90. nastąpił kryzys w rozwoju ratownictwa z „powietrza”. Działania

w czasie powodzi (1997 rok — powódź terenów położonych nad Odrą) pokazały

z jednej strony zapotrzebowanie na sprawny system ratownictwa z powietrza,

z drugiej zaś — niewydolność dotychczasowego modelu.

W 1999 roku w ramach nowych zadań dla lotnictwa sanitarnego Ministerstwo

Zdrowia powołało Śmigłowcową Służbę Ratownictwa Medycznego HEMS ( Heli-

copter Emergency Medical Service ). Restrukturyzacja ta była podyktowana zmia-

nami ustrojowymi w kraju.

Rozwiązano Centralny Zespół Lotnictwa Sanitarnego i utworzono Samodzielny Pu-

bliczny Zakład Opieki Zdrowotnej — Lotnicze Pogotowie Ratunkowe , ﬁnansowany

przez Ministerstwo Zdrowia. W jego skład wchodziło 16 regionalnych baz HEMS

oraz cztery zespoły transportowe. Wszystkie bazy HEMS dostosowano do ogólno-

światowych standardów oraz przygotowano do udzielania pomocy w stanach za-

grożenia życia i zdrowia poszkodowanych w wypadkach drogowych oraz innych

zdarzeniach, również w sytuacjach nagłych zachorowań. W każdej bazie byli za-

trudnieni lekarze, pielęgniarki i ratownicy medyczni.

Dzięki temu lotnictwo sanitarne zaczęło działać profesjonalnie. Utrzymuje trzymi-

nutową gotowość do podjęcia akcji ratowniczych , a nawet jest w stanie rozpocząć lecze-

nie już w chwili przylotu śmigłowca do miejsca zdarzenia. Ponadto transport po-

szkodowanego do szpitalnego oddziału ratunkowego odbywa się sprawnie i szyb-

ko, w ramach „złotej godziny”.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: