Tarczyca
TARCZYCA DANE ANATOMICZNE
ü Gruczoł nieparzysty;
ü 2 płaty połączone cieśnią
ü kształt przypominający elipsoidę obrotową przednio-dolna część szyi;
ü masa (objętość)od 17 do 20 g (cm3)
TARCZYCA DANE HISTOLOGICZNE
ü pęcherzyki wyłożone pojedynczą warstwą komórek nabłonkowych pęcherzyki wypełnione koloidem
ü kształt komórek pęcherzykowych (kp) zależy od stanu funkcjonalnego gruczołu tarczowego płaskie kp, dużo koloidu - brak stymulacji ©walcowate, wysokie kp, mało koloidu - pobudzenie tarczycy
ü komórki nabłonkowe (pęcherzykowe) - 70%
ü komórki śródbłonkowe - 15%
ü fibroblasty- 10%
ü komórki okołopęcherzykowe C - %
TARCZYCA CZYNNOŚĆ WYDZIELNICZA
ü Aktywne gromadzenie jodku w tarczycy ©aktywacja jodku do jodu
ü wbudowanie do reszt tyrozolowych -powstanie prekursorów hormonów (MIT, DIT)
ü łączenie jodotyrozyn do jodotyronin (Ts,T4)
ü uwolnienie ujodowanych jodotyronin ©aktywna sekrecja T3 i t4
ü TYROKSYNA T4 - prohormon powstający w gruczole tarczowym główny produkt sekrecji tarczycy
ü TRIJODOTYRONINA T3 -aktywny hormon tarczycy powstaje w gruczole tarczowym i tkankach obwodowych
ü TRIJODOTYRONINA T3 - powstaje w tarczycy (20%) i tkankach obwodowych (80%), głównie wątroba i nerki, w wyniku monodejodynacji tyroksyny pod wpływem dejodynaz ©wykryto w organizmie człowieka aktywność trzech różnych dejodynaz
ü TRIJODOTYRONINA T3 - wnika do cytoplazmy, łączy się z receptorami w jądrze komórkowym pobudzając lub hamując (w efekcie) powstawanie białek strukturalnych i enzymatycznych(wzrost tkankowy, dojrzewanie mózgu, wzrost produkcji ciepła i zużycia tlenu)
Skóra ciepłota
gruczoły potowe
naczynia krwionośne
włosy
Układ krążenia wpływ na serce
wpływ na układ współczulny
zapotrzebowanie na tlen
Kości wpływ na masę kostną
Gospodarka węglowodanowa i lipidowa
wpływ na stężenie glukozy
wpływ na stężenie cholesterolu Układ pokarmowy
wpływ na pasaż jelitowy
wpływ na wchłanianie jelitowe
HORMONY TARCZYCY ZESPOŁY OPORNOŚCI
klinicznie eutyreoza
biochemicznie wzrost TSH, FT4, FTs
oporność selektywna przysadkowa
klinicznie hipertyreoza
oporność selektywna obwodowa
klinicznie hipotyreoza
biochemicznie TSH, FT4, FT? w normie
Wole to każde powiększenie tarczycy lub ektopowo położoną tkanka tarczycowa. Wole obojętne to niezapalne i nienowotworowe powiększenie tarczycy, przebiegające z eutyreoza (prawidłową czynnością tarczycy).
Przyczyny
o niedobór jodu pokarmowego
o naturalne związki wolorwórcze (kapusta, kalafior, rzodkiewka, brukelka i in.)
o zanieczyszczenia środowiska - fenole, węglowodory i inne,
o wrodzone defekty biosyntezy hormonów tarczycy,
Leczenie
- preparaty jodku potasu.
- preparaty tyroksyny,
- preparaty jodku potasu i preparaty tyroksyny,
- leczenie operacyjne,
- leczenie jodem promieniotwórczym.
Zapalenia tarczycy przyczyny
- czynniki zakaźne
- czynniki autoimmunologiczne
- czynniki fizyczne (uraz, promieniowanie jonizujące)
Objawy
- ból szyi,
- powiększenie tarczycy,
- zaburzenia czynności tarczycy,
Podostre zapalenie tarczycy ( de Quervaina)
objawy –
- silny ból na szyi z promieniowaniem do uszu,
- gorączka (do 39 - 40°C),
- wysokie OB.,
- zahamowanie jodochwytności,
leczenie - leki przeciwzapalne, glikokortykoidy,
Przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy (ch. Hashimoto)
objawy - wzmożona spoistość tarczycy, zaburzenia czynności tarczycy (typowo - niedoczynność),
leczenie - tyroksyna,
Nadczynność tarczycy - hipertyreoza
zespół objawów klinicznych wynikających z zwiększonej syntezy i uwalniania hormonów tarczycy, co prowadzi do wzrostu stężeń krążących fT4 lub fTs i do nadmiaru trijodotyroniny działającej na receptor komórkowy w tkankach i komórkach docelowych.
Nadmiar fT3 i /lub fT4 wynikający ze zwiększonej syntezy hormonów tarczycy albo destrukcji miąższu tarczycy (np. w zapaleniu gruczołu tarczowego) lub związany z przedawkowaniem preparatów hormonów tarczycy.
Przyczyny nadczynności tarczycy
Choroby związane z nadprodukcją hormonów tarczycy przez gruczoł tarczowy:
- wole rozlane nadczynne - choroba Gravesa-Basedowa,
- wole wieloguzkowe nadczynne - choroba Plummera,
- autonomiczny pojedynczy guzek - choroba Goetscha,
- gruczolak przysadki wydzielający autonomicznie TSH,
Nadczynność związana z destrukcją tkanki tarczycowej (niektóre zapalenia tarczycy)
a) we wstępnym okresie choroby Hashimoto - Hashitoxicosis (przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy)
b) w I fazie choroby de Quervaina (podostre olbrzymiokomórkowe zapalenie tarczycy)
Choroby związane z nadprodukcją hormonów tarczycy poza gruczołem tarczowym:
- wole jajnikowe (teratoma)
- hormonalnie czynne przerzuty raka tarczycy,
Stany związane z obecnością nadmiaru egzogennych hormonów tarczycy:
- thyreotoxicosis medicamenosa
- thyreotoxicosis factitia
Nadczynność związana z ciążą - gestational thyreotoxicosis
choroba o podłożu autoimmunologicznym, występująca u ludzi z genetycznie uwarunkowaną predyspozycją do zaburzeń w układzie immunokompetentnym.
Objawy nadczynnośei tarczycy
objawy kliniczne nadczynności tarczycy są podobne we wszystkich jej postaciach, niezależnie od przyczyny i zależą one od reakcji poszczególnych narządów na podwyższone stężenia hormonów oraz od wieku chorego
ü wzmożone ocieplenie i wilgotność skóry w wyniku nadprodukcji energii cieplnej,
ü zanik podściółki tłuszczowej,
ü utrata włosów, włosy cienkie - następstwo zaburzeń syntezy białek;
ü łamliwe paznokcie - wynik zmian keratyzacji matrycy paznokci i przyśpieszonego ich wzrostu,
Skóra w przypadku choroby Gravesa- Basedowa
- bielactwo(l%),
- obrzęk przedgoleniowy - zmiany naciekowo-zapalne w skórze i tkance podskórnej podudzi,
...
potacz